De onmetelijke populariteit van Willem van Hanegem

Bonte Van Hanegem-avond

Zie ’m daar zitten, op een gerieflijke Chesterfield-bank op het podium van het Oude Luxor Theater in Rotterdam. Het is een koude, onbehaaglijke maandag in maart, desondanks zit de zaal vol. Verwachtingsvol wacht het publiek tot de lichten aangaan, want ja, daar waar Willem van Hanegem verschijnt, gebeurt altijd wat. Binnen een mum van tijd waren de kaarten voor de bonte Van Hanegem-avond, met het zojuist verschenen boek Buitenkant Links als aanleiding, aan de man gebracht.

Natuurlijk, het is een thuiswedstrijd, in de havenstad heeft de voormalige Feyenoorder een heldenstatus. Toeval of niet, vanaf het moment dat de middenvelder in 1968 het bescheiden Xerxes verruilde voor het grote Feyenoord kreeg de club de wind in de zeilen. In de acht jaar (1968-1976) dat de Kromme te bewonderen was in het mooiste stadion van Nederland volgden de successen elkaar in rap tempo op. 

In die periode eindigde het Feyenoord van Van Hanegem nooit buiten de top 2 van de eredivisie, een moeilijk voorstelbaar wapenfeit tegenwoordig (zie ook dit seizoen). Drie landstitels, één KNVB-beker, de Europacup voor landskampioenen (de voorloper van de Champions League), de wereldbeker voor clubteams en de UEFA Cup (voorloper Europa League) prijken op zijn palmares. De namen van toenmalige vedettes als Coen Moulijn, Ove Kindvall, Rinus Israel, Wim Jansen en de legendarische coach Ernst Happel spreken nog steeds tot de verbeelding.

‘Als ik een opvallend kapsel of een hanenkam wil zien, ga ik wel naar de dierentuin’

Maar die van Van Hanegem toch het meest. Kom niet aan de Kromme, de lieveling van het legioen. En dat terwijl hij zijn oude club niet spaart, een kritischer volger bestaat er bijna niet.

Met zijn soms bijtende kritieken houdt hij iedereen binnen de club scherp. En het wordt gewaardeerd. Niet voor niets werd ter ere van zijn zeventigste verjaardag de Marathon-tribune naar hem vernoemd en werd er een Van Hanegem-prijs in het leven geroepen die jaarlijks wordt uitgereikt aan een persoon die zich het meest verdienstelijk heeft gemaakt voor de club van rood-en-wit.

Bulderende lach

Dat zijn populariteit immens is, blijkt ook weer in Luxor. Na inleidende schermutselingen van onder anderen Michel van Egmond en Nico Dijkshoorn luistert het publiek ademloos naar de vlijmscherpe teksten die Van Hanegem debiteert. Een bulderende lach golft langs de rijen als hij duidelijk maakt dat sommige aan Johan Cruijff toegedichte oneliners, zoals ‘Elk nadeel heb z’n voordeel’ eigenlijk aan hem toebehoren. “Ik moet je teleurstellen. Hij is nooit de bedenker geweest, dat was ik,” deelt hij de enigszins verbouwereerde interviewer mee. Gelach en applaus vult de zaal. “Het is heel kinderachtig, maar het is wel zo.” Opnieuw gaat de zaal los.

‘Ik doe het niet omdat ik het leuk vind, maar omdat ik van voetbal hou’

Maar niet alleen aan de boorden van de Maas trekt het 74-jarige voetbalicoon volle zalen. Van Hanegem is club- en stadsgrensoverschrijdend. Vergelijk het maar met de status van die andere ster uit de jaren zeventig. Johan Cruijff is zo Mokums als de Albert Cuijp, Artis of het IJ, maar toen hij in 1984 Feyenoord aan de landstitel hielp, lag heel de stad aan z’n voeten.

Van Hanegem heeft geen verleden in de hoofdstad, maar uitgefloten zal hij er niet worden. Toen begin van dit jaar bekend werd dat bij hem prostaatkanker werd geconstateerd, hield men ook daar de adem in. Binnen twee jaar afscheid moeten nemen van de twee grootste iconen uit de roemruchte jaren zeventig, toen Oranje nog meetelde in de voetbalwereld, dat is meer zijn dan een voetbalfan zou kunnen verdragen. Gelukkig viel het allemaal mee. Half maart werd Van Hanegem na 35 bestralingen schoon verklaard en pakte hij de draad van vlijmscherpe analyses weer moeiteloos op.

Dit is een voorstukje uit ons blad. Wil je het hele artikel over de Kromme lezen? Bestel de nieuwe Panorama dan hier, of lees het op Blendle.