Met bloedspoed: op pad met Ambulance Amsterdam

Er ligt een man in de stationshal. Hij is niet meer aanspreekbaar. “Misschien is hij wel bewusteloos door een trauma of heeft hij een hartaanval of een hersenbloeding,” zegt Pauline, de ambulanceverpleegkundige. “Er mist nog veel informatie. Toch is het goed om alvast na te denken over wat er mogelijk aan de hand kan zijn. Dat noemen we Pre Arrival Preparation.” Het is rond het middaguur als we met de ambulance achter het Centraal Station over het fietspad langs het IJ scheuren. Bij het station staat een beveiliger van de NS ons met zwaaiende armen op te wachten. Ralph, de ambulancechauffeur, parkeert de ambulance behendig op de stoep. De beveiliger loodst ons naar het slachtoffer, een jonge vent van rond de 40. Hij ligt net achter de stationsspoortjes op zijn linkerzij en is nog steeds bewusteloos. Pauline knielt naast hem neer. Ze schudt aan zijn schouders en vraagt of hij haar kan horen. De man geeft geen enkele respons. Hij is totaal van de wereld. Pauline voelt zijn pols. “Hij heeft een heel trage hartslag.” Haar blik is zorgelijk. Hier moet snel iets gebeuren…

Levensgevaarlijk

Pauline vraagt aan omstanders of de man mogelijk is gevallen. Ze reageren ontkennend; hij is out gegaan en bleef daarna bewegingsloos over een van de poortjes hangen. Daarna is hij op de grond gelegd. Geen trauma dus. Daarom besluit Pauline hem zo snel mogelijk naar de ambulance te brengen zodat hij daar verder kan worden onderzocht. Ralph en Pauline hebben weinig woorden nodig. Ze tillen hem samen op de brancard. In de ambulance brengt Pauline soepel een infuusnaald in de hand van de man in. Ralph sluit hem aan op de monitor. Hiermee kan het hartritme, de bloeddruk en het zuurstofgehalte in het bloed worden afgelezen. “En indien nodig kan dit apparaat ook een schok toedienen om een hart weer op gang te krijgen,” legt Ralph uit. De monitor bevestigt de trage hartslag. Toch blijkt dit niet eens de grootste zorg. Ralph prikt met een naaldje in de vinger van de man om het bloedsuikergehalte te meten. “1.3!” zegt Pauline met grote ogen. “Dat is gevaarlijk laag.” Daarom krijgt hij direct glucose toegediend. Pauline vraagt, Ralph geeft aan. Ze weten precies wie wat moet doen. Nog steeds geeft de man geen enkele reactie. Daarom dient Pauline hem via het infuus nog een medicijn toe. “Atropine,” zegt ze. “Om zijn hart op gang te krijgen.” 

Nu lijkt er wat meer leven in de man te komen. Hij beweegt zachtjes met zijn hoofd heen en weer. Dan opent hij zijn ogen. “Hey. You’re in an ambulance,” zegt Pauline. De man had een Pools identiteitsbewijs op zak. “Everything is okay. Relax.” De man begrijpt niet wat er aan de hand is en raakt in paniek. “Relax. Everything is okay,” herhaalt Pauline geruststellend. De man wordt rustiger, terwijl zijn hart met de seconde krachtiger slaat, zo laat het ritme op de monitor zien. Als hij stabiel is, praat Pauline nog even na met een van de medewerkers van de NS. Het blijkt dat een voorbijganger naast het bewusteloze slachtoffer een doosje met spuiten voor suikerziekte had zien liggen. “Die heeft ze de man daarom maar toegediend,” vertelt de NS-medewerker. Pauline is verbijsterd. “Hoe kan je nou iemand zomaar een injectie geven, terwijl je geen idee hebt wat er precies met hem aan de hand is? De bedoeling is waarschijnlijk goed geweest, maar deze man is hierdoor in een levensgevaarlijke situatie terechtgekomen.” 

Mooiste beroep ter wereld

“Dit is een mooi voorbeeld van hoe goed het ABCDE-protocol werkt,” vertelt Pauline nadat we de man in het ziekenhuis hebben afgeleverd. Treat first what kills first is daarbij het credo. “Dit wordt er tijdens de opleiding echt in gedrild en het is fijn om hieraan vast te houden. Zo sla je nooit iets over en behandel je altijd eerst het meest levensbedreigende.” Ze legt de werking van het protocol uit. “We kijken altijd eerst naar de Airway: de luchtweg en nekwervelkolom. Dan komt de Breathing: de ademhaling en oorzaken die deze belemmeren. Daarna checken we de Circulation: de bloedcirculatie, bloedverlies en mogelijk inwendig letsel. Maar bij een ernstige bloeding gaat C altijd voor, anders bloedt iemand gewoon dood. Hierna komt Disability: het bewustzijn en de neurologische functies. Ook de bloedsuiker hoort hierbij. Door net dit protocol te volgen, ontdekten wij dat er iets was met zijn suiker. En hoewel ik bij C eerst een te trage hartslag tegenkwam, was zijn bloedsuiker zo gevaarlijk laag dat ik dacht: dit heeft absoluut prioriteit. Treat first what kills first.” Als laatste komt Exposure: een snelle scan op schaafwonden en breuken. Ook Ralph heeft als chauffeur het ABCDE-protocol geleerd. “Ik ben de chauffeur, Pauline de verpleegkundige, maar ik assisteer haar wel. Op straat doen we het echt samen. Dan werken we als team.” De effectiviteit daarvan is zojuist bewezen.

Lees het helemaal in Panorama

Wil je het hele verhaal over Ambulance Amsterdam van Denise Mosbach lezen? Ga dan nu naar de winkel voor de nieuwe Panorama of bestel 'm HIER.