De gruwelijkste Halloween ooit: The Candy Man deelt poeder-rietjes met rattengif uit

Op de vroege avond van 31 oktober 1974 rijden Ronald O’Bryan en diens vrouw Daynene naar hun vrienden in Pasadena, Texas. De regen klettert tegen de voorruit. Op de achterbank klinkt onophoudelijk geroezemoes. Het zijn hun kinderen, zoontje Timothy (8) en dochtertje Elizabeth (5), en ze kunnen amper stilzitten. Vanavond is het Halloween en dat betekent maar één ding: trick or treat roepend zullen ze langs de deuren trekken en zo ladingen snoepjes krijgen van buurtbewoners. De O’Bryans arriveren bijtijds bij hun vrienden, de familie Bates, en eten daar gezellig mee. De bordjes van de kinderen zijn amper leeg als zij schreeuwen dat zij nú snoepjes willen gaan scoren. Dat mag. Ronald neemt zijn kids mee naar buiten, zijn vriend Jim Bates en diens zoontje Mark gaan ook mee. De dames blijven thuis achter, nippend aan goedkope wijn.

De O’Bryan-kinderen hebben er veel zin in, het is hun allereerste trick or treat. Op de straten van Pasadena is het, zoals iedere Halloween, gezellig druk. Ondanks de motregen kloppen overal verklede kindjes op grote deuren. Bij elke geslaagde trick or treat zien zij hun zakken voller raken met felgekleurd snoepgoed. Ronald, Jim en de kinderen hebben twee straten afgewerkt als het plotseling harder begint te regenen. Toch maar weer naar huis, het is leuk geweest. Terug bij de familie Bates doen de O’Bryans nog een laatste afzakkertje en rijden daarna terug naar huis, richting Deer Park. Daar valt Elizabeth al snel in slaap, maar haar broertje Timothy staat nog stijf van de adrenaline. De jongen trekt zijn Planet of the Apes-kostuum uit en mag van papa nog één snoepje voor het slapengaan. Hij grijpt naar zijn hoofdprijs, de Pixy Stix, een lang rietje bomvol poedersnoep. Hij slaat er eentje achterover, geeft zijn ouders een grote knuffel en gaat dan naar bed.

Stuiptrekkingen

Amper drie minuten later klinkt er gehuil en geschreeuw vanuit de kamer van de kleine Tim. “Papa! Ik heb buikpijn!” roept hij. De jongen loopt half strompelend zijn kamer uit naar het toilet, waar hij meteen begint te braken. Ronald snelt naar zijn zoon, die nu ook hevige stuiptrekkingen vertoont. Wit schuim stroomt uit zijn mondhoeken. Timothy valt happend naar adem in de armen van zijn vader. In paniek belt Ronald naar alarmnummer 911. Binnen enkele minuten staat de jonge politieagent Jesse Zesiger bij de O’Bryans op de stoep. Van het onthutsende beeld van dat jochie in de badkamer, snakkend naar adem, zou Zesiger nog tientallen jaren last houden. Timothy wordt direct in een ambulance gehesen, maar die hulp mag niet baten. De 8-jarige jongen sterft in de ambulance. Thuis slaat Ronald keihard met zijn vuist tegen de muur en schreeuwt: “Wie wil er nou een kind van acht vermoorden?!” Die vraagt houdt al snel iedereen bezig in Deer Park en Pasadena, waar het verhaal van de mysterieuze dood van Timothy zich als een lopend vuurtje verspreidt.

De lijkschouwer bevestigt die avond nog wat de politie al vermoedde: Timothy is vergiftigd. De patholoog zegt dat Timothy’s lichaam voldoende cyanide bevatte om twee volwassen mensen mee te doden. Ook het ‘moordwapen’ wordt al snel door rechercheurs achterhaald: de Pixy Stix, die Timothy op de avond van Halloween innam. Het poederrietje blijkt aan de bovenkant te zijn dichtgeniet in plaats van dichtgeplakt, een duidelijke aanwijzing dat iemand met de snoepjes van Tim heeft geknoeid.

Vanaf dat moment staat Deer Park volledig op z’n kop. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? Welk monster zou zoiets doen? ‘Wie is The Candy Man?’ vragen de lokale krantenkoppen. Zo heeft de moordenaar van Timothy meteen een bijnaam, eentje die in de wijde omgeving angst en paniek zaait. Ouders in Deer Park en Pasadena besluiten massaal het snoepgoed van hun kroost te dumpen bij de politie. Wie weet heeft de moordenaar ook hun lolly’s en spekjes vergiftigd met dodelijke cyanide.

Timothy begint hevige stuiptrekkingen te vertonen en valt happend naar adem in de armen van zijn vader

De klopjacht op The Candy Man is officieel geopend. Politieagenten kammen alle wijken van de streek uit, zoekend naar dodelijk snoep én sporen van de killer. Vier Pixy Stix die op dezelfde wijze zijn dichtgemaakt, vinden hun weg naar het bureau. Eentje komt van Elizabeth, Timothy’s zusje, twee zijn van de Bates-kinderen en het vierde exemplaar is van een tienjarige jongen uit Pasadena. Al deze kinderen hebben godzijdank nog niet de kans gekregen van de snoepjes te eten. De tienjarige jongen had het wel geprobeerd, maar hij kreeg de verpakking niet open en viel uiteindelijk met de dodelijke Pixy Stix in zijn handen in slaap. Halloween voelde in dit zuidoostelijke stukje Texas niet eerder zó bloedstollend eng.

Stotteren wekt argwaan

Op de begrafenis van Timothy gaan de woorden van zijn rouwende vader Ronald door merg en been. Iedereen in Deer Park voelt mee met de O’Bryans, die toch bekend staan als gerespecteerde, betrokken bewoners. Ronald, een forse man met een hoge stem, is opticien in Houston en koorzanger in de lokale kerk. Zijn vrouw Daynene zorgt voor de kinderen en leidt een druk, sociaal leven. Veel mensen weten ook dat de O’Bryans het niet altijd even makkelijk hebben gehad. In de afgelopen vijf jaar wisselde Ronald maar liefst 21 keer van baan. En nu ook nog de tragische dood van hun zoon erbovenop. Op zoek naar antwoorden keert Ronald samen met de politie terug naar de wijk in Pasadena waar Timothy zijn eerste en laatste trick or treat beleefde.

De rechercheurs vragen Ronald bij welk huis Timothy die Pixy Stix kreeg. “Ik weet niet meer in welke straat dat was,” antwoordt Ronald hevig stotterend. Die reactie herhaalt hij die middag zeker twee keer. De rechercheurs vinden dat vreemd. Door de regen op Halloween-avond hebben hij en Timothy die avond toch maar twee straten kunnen afwerken? Dan weet je toch wel bij welke huizen je bent geweest? Pas als Ronald en de agenten voor de derde keer op en neer lopen, wijst Ronald plotseling naar 4112 Donerail Drive; een grote, vrijstaande woning met twee garagedeuren en een keurig gemaaid gazonnetje. Daar! Daar kwamen de vergiftigde Pixy Stix vandaan. Hoe de bewoners eruitzagen? Dat weet Ronald ook even niet meer. “Het licht was uit en de deur stond op een kier,” vertelt hij de rechercheurs. “Het enige wat ik kon zien, was een arm die mij het snoep gaf.”

De eigenaar van 4112 Donerail Drive: ene Courtney Melvin, een luchtverkeersleider op de nabijgelegen William P. Hobby Airport. Als de rechercheurs aankloppen, blijkt deze meneer niet thuis. Later die dag treffen de agenten Melvin op zijn werk aan, waar hij direct in de boeien wordt geslagen, pal voor de ogen van zijn collega’s. Het mysterie van Timothy O’Bryan is opgelost. The Candy Man is gepakt, case closed. Op het politiekantoor wordt Courtney Melvin voor de vorm nog verhoord. “Ik heb niemand vermoord. Ik heb niets vergiftigd. Ik was niet eens thuis op Halloween, ik was aan het werk!” roept de hoofdverdachte verbouwereerd. Zijn verhaal blijkt te kloppen. Ruim tweehonderd getuigen bevestigen dat Melvin die avond aan het werk was en pas na elven weer thuiskwam. Zijn vrouw en dochter waren wel thuis, maar die hadden de gordijnen al vroeg dichtgedaan en de lichten uitgeknipt, omdat zij al snel geen snoep meer hadden om uit te delen. Met dit waterdichte alibi wordt Courtney Melvin van de verdachtenlijst geschrapt.

Torenhoge schulden

De ogen van de politie zijn nu gericht op Ronald Clark O’Bryan, Timothy’s vader. Want waarom zou hij liegen over de wijze waarop zijn zoon aan de Pixy Stix kwam? En waarom deed hij in eerste instantie überhaupt zo moeilijk bij het aanwijzen van het bewuste huis? De rechercheurs besluiten in Ronalds achtergrond te duiken. Wat blijkt? Het gaat nog veel slechter met de vriendelijke opticien dan veel mensen op dat moment denken. Ronald heeft torenhoge schulden bij verschillende schuldeisers, bij elkaar opgeteld zo’n 100.000 dollar. Als de politie dieper graaft, ontdekken zij zelfs een moordmotief. In januari 1974, een halfjaar vóór de dood van zijn zoon, blijkt Ronald levensverzekeringen afgesloten te hebben voor zijn beide kinderen, voor het bedrag van 10.000 dollar per kind. Niet veel later deed hij dat weer, voor nog eens 20.000 dollar per kind.

Vermoordde de christelijke opticien uit Deer Park zijn eigen zoon om uit de schulden te komen? Hoe meer de politie over Ronald te weten komt, hoe reëler dit lugubere scenario lijkt. Bij zijn werk, Texas State Optical, blijkt Ronald al maandenlang flink op te scheppen tegenover collega’s over hoe hij ‘rijk gaat worden’. Hoe? Dat hoefden zijn collega’s helemaal niet te weten, zo hield hij hen voor. Zo stapelen de verdenkingen tegen Timothy’s vader zich in rap tempo op. Uit Houston meldt zich een medewerker van een bouwmarkt, om te vertellen dat er, vlak voor Halloween, een man was langsgekomen om cyanide te kopen. Dit deed hij uiteindelijk niet, omdat de kleinst mogelijke hoeveelheid cyanide vijf pond bedroeg. Volgens de winkelier droeg de man een blauw overhemd, precies zo’n overhemd als Ronald heeft en op zijn werk draagt.

Een getuige van het plaatselijke community college, waar Ronald een avondcursus volgt, weet de politie ook nog te vertellen dat de hoofdverdachte tijdens zo’n les aan de docent een meer dan opmerkelijke vraag stelde: “Wat is het dodelijkst, cyanide, of een ander soort vergif?” Als de rechercheurs vervolgens ontdekken dat Ronald op de dag na Timothy’s dood, stipt om 9 uur ’s ochtends, zijn verzekeraar heeft gebeld om te melden dat zijn zoon is overleden en te vragen wanneer hij het verzekerde bedrag uitbetaald kan krijgen, bestaat er geen twijfel meer. Ronald Clark O’Bryan is The Candy Man. Hij vermoordde zijn 8-jarige zoon voor een schamele 30.000 dollar. Zijn 5-jarige dochter probeerde hij ook te doden, maar dat lukte niet. Drie andere kinderen moesten ook dood, om zijn misdaden te camoufleren, maar ook dat was mislukt.

Smaak wegspoelen

Op 5 november 1974, vijf dagen na Halloween, wordt Ronald Clark O’Bryan gearresteerd. In de verhoorkamer laat hij niets los. “Hij heeft nooit bekend,” zal rechercheur Bill LaNier 35 jaar later terugblikken. “Ik had hem bijna zover gekregen, hij was op het randje. Tijdens een van onze verhoren zakte hij steeds verder in elkaar en gaf hij alleen nog maar bevestigende ja-knikjes. Ik zei: Nu is het tijd om het mij te vertellen, Ronald. Hij knikte weer. Toen bleef het even stil. Pas na een paar minuten zei hij: Wat moet ik je vertellen? Het moment was voorbij.”

Het gaat veel slechter met de vriendelijke opticien dan mensen denken. Ronald heeft torenhoge schulden. Bij elkaar opgeteld zo'n 100.000 dollar

Uiteindelijk komt het werkelijke verhaal van 31 oktober 1974 mede dankzij de getuigenis van Jim Bates, Ronalds vriend, naar buiten. Het moet ongeveer zo gegaan zijn: op de avond van Halloween liepen Ronald, Jim en de kinderen door de buurt Bowling Green. Ronald liep mee met de kinderen tot aan de deur, Jim bleef dan steeds op de stoep wachten. Bij 4112 Donerail Drive waren de lichten al uit, maar de kinderen wilden toch aankloppen. Ieder snoepje telt. Toen er niet werd opengedaan, renden de kinderen snel door naar het volgende huis. Jim volgde. Terwijl Ronald alleen achterbleef op het portiek van 4112 Donerail Drive, vermengde hij er vijf Pixy Stix met de dodelijke gifstof cyanide.

Na enkele minuten sloot hij zich weer aan bij zijn groepje. Met een brede grijs zei hij tegen Jim: “Rijke buren heb jij! Kijk eens wat ze hebben gegeven!” Vervolgens deelde hij de gif-rietjes uit aan Timothy, Elizabeth en Mark. Onderweg naar huis gaf hij er nog eentje aan een langslopende, tienjarige jongen. Thuis bij de Bates-familie kreeg ook Kim, Jims kleine dochtertje, een Pixy Stix. Geen van de kinderen at die avond van hun Pixy Stix, behalve Timothy. Toen die moeite had het pakje te openen, hielp zijn vader nog het open te krijgen. Ook instrueerde Ronald zijn zoon hoe zijn hoofd achterover te kantelen, om zo de volledige inhoud van het zakje binnen te krijgen. Toen Timothy zeurde dat zijn Pixy Stix bitter smaakte, gaf Ronald hem een glaasje Kool-Aid-limonade om die smaak weg te spoelen. Een uur later was Timothy dood.

‘Dit is verkeerd!’

Op 3 juni 1975 getuigen vrienden, familie en collega’s tegen The Candy Man. Aanklager Mike Hinton pleit voor niets minder dan de doodstraf. “De enig mogelijke conclusie is dat deze man zijn eigen vlees en bloed ombracht voor geld,” zegt hij met bevende stem in de rechtszaal. “Besef hoe makkelijk het voor hem zal zijn om een volslagen vreemde te vermoorden voor geld. We zijn het zijn potentiële toekomstige slachtoffers verschuldigd dit kankergezwel uit de maatschappij te verwijderen.” De jury en de rechter zijn het daarmee eens. Al na 46 minuten wordt Ronald Clarke O’Bryan schuldig bevonden aan de moord op zijn 8-jarige zoontje en vier pogingen tot moord, één voor elke vergiftigd snoepstaafje. Een unanieme jury besluit dat Ronald zo snel mogelijk geëlektrocuteerd dient worden. Die straf weet de veroordeelde opticien met beroepsprocedures eindeloos uit te stellen.

Als Ronald in 1979 een aanvraag indient om zijn doodstraf om te zetten in een gevangenisstraf, zegt de ervaren advocaat Clyde DeWitt tegen hem: “Ik heb ernstig gemengde gevoelens over de doodstraf. Maar als jouw daad de doodstraf niet rechtvaardigt, zal er nooit een zaak zijn die dat wel doet. Ik kan gewoon geen ijzingwekkender misdrijf bedenken.” Ook Ronalds oude vriend Jim ziet geen andere oplossing. “Hoe graag ik ook zou willen zeggen dat ik medelijden met hem heb, dat is niet zo,” aldus Jim, destijds in de lokale krant. “De doodstraf is erg, maar niet zo erg als de dood van dat jongetje.”

Pas in 1984, negen jaar na de uitspraak van de rechter, mag Ronald zich gaan opmaken voor zijn allerlaatste maaltijd. Die bestaat uit een medium doorbakken T-bonesteak, frietjes met ketchup, een maïskolf, zoete erwten, een salade en een stuk taart. In zijn laatste statement schrijft Ronald: ‘Wat er zo meteen gaat gebeuren is verkeerd! Maar wij als mensen maken fouten en vergissingen. Deze executie is een van die fouten, maar dat betekent niet dat ons hele rechtssysteem verkeerd is. Daarom wil ik iedereen vergeven die op welke manier dan ook betrokken is geweest bij mijn dood. Ook wil ik iedereen die ik op enige manier heb beledigd tijdens de 39 jaar van mijn leven, om vergeving vragen, net zoals ik iedereen vergeef die mij op welke manier dan ook heeft beledigd. En ik bid en vraag Gods vergeving voor ons allemaal als mensen. Aan mijn geliefden geef ik mijn eeuwige liefde. Aan degenen die dicht bij me staan: weet in jullie harten dat ik van jullie allemaal hou. God zegene u allemaal en moge Gods beste zegeningen altijd de uwe zijn.

Ronald C. O’Bryan

P.S. Tijdens mijn tijd hier ben ik goed behandeld door al het TDC-personeel.’

Omdat Ronald de doodstraf negen jaar lang wist af te houden, is de elektrische stoel inmiddels niet meer in gebruik. Op 31 maart 1984, vlak na middernacht, krijgt The Candy Man daarom een dodelijke injectie toegediend. Terwijl het gif door zijn aderen stroomt, en Ronald ongetwijfeld zal denken aan de soortgelijke, onverdraaglijke pijn die zijn zoontje moet hebben gevoeld, toen die stuiptrekkend in zijn armen lag, scanderen buiten de gevangenismuren van de Texas State Penitentiary in Huntsville honderden mensen de leuze ‘trick or treat!’ Even later, om 00:48 uur, wordt Ronald Clarke O’Bryan doodverklaard. Dood blijkt hij nuttiger dan levend: zijn ogen mogen voor wetenschappelijk onderzoek en staartransplantaties worden gebruikt. Eens een opticien, altijd een opticien.

Ronalds vrouw, Daynene heeft altijd volgehouden dat zij niet op de hoogte was van de duistere plannen van haar man. Na zijn veroordeling scheidde zij van hem. Niet lang daarna hertrouwde Daynene, die anno nu nog altijd in de buurt van Pasadena woont. Haar dochter, Elizabeth, is inmiddels 55 jaar en stichtte haar eigen gezin. Zij zegt de hele nachtmerrie achter zich te hebben gelaten.

Na Timothy’s dood werd in Deer Park en Pasadena lange tijd geen Halloween meer gevierd. Zelfs tot op de dag van vandaag boezemt het verhaal van The Candy Man angst in bij Amerikaanse ouders die hun kinderen loslaten op deze feestavond. Het leverde Ronald zijn tweede bijnaam op: The Man Who Killed Halloween. Of die angst gegrond is, is de vraag: in de vijftig jaar na de dood van Timothy O’Bryan is er geen enkel kind geweest dat is omgekomen door een vergiftigd Halloween-snoepje.