Humor: supergezond én levensgevaarlijk

Het woord humor komt oorspronkelijk uit het Latijn. Umor betekent ‘vochtig’ of ‘lichaamsvocht’. De vier menselijke lichaamssappen bepalen de lichamelijke en geestelijke gezondheid oftewel het ‘humeur’ van de mens. Wie in een pestbui is kan dus met een gerust hart zijn lichaamsvochten de schuld geven. Humor is het vermogen om iets wat grappig is aan te voelen en de kunst verstaan om anderen hiervan te laten meegenieten. Het gaat om de positieve houding die je aanneemt om stress en spanning in je leven te verminderen. Wie er bewust voor kiest om zoveel mogelijk lachend door het leven te gaan kijkt vanzelf anders naar de werkelijkheid dan mensen met een minder positieve kijk op het leven. Door oog te hebben voor de grappige gebeurtenissen om je heen maak je jezelf los van de dagelijkse sleur en krijgt stress minder makkelijk grip op je.

Mensen met gevoel voor humor zoeken vaak het gezelschap van mensen op die op hun lachspieren werken en ze lopen het liefst met een grote boog om zwartgallige, altijd pessimistische zuurpruimen heen. Hoe groot iemands gevoel voor humor is wordt voor zo’n 50 procent erfelijk bepaald. Intelligente mensen hebben meer humor en dat geldt ook, in mindere mate, voor extraverte mensen. Verder helpt humor om te ontspannen en om zaken te relativeren.

Niet iedereen lacht even hard om dezelfde humor want we hebben allemaal andere opvattingen over wat grappig is of niet. Dat wordt mede bepaald door achtergrond, cultuur en leeftijd. Ook opleidingsniveau zou bepalend zijn maar daar zijn nog niet alle onderzoekers het over eens. We rollen in ieder geval niet allemaal tegelijk over de grond van het lachen om dezelfde grappen en door de eeuwen heen zijn er diverse soorten humor ontstaan.

Humor is niet hetzelfde als altijd grappig willen zijn, de lolbroek uithangen of ergens de spot mee drijven. Je hoeft niet constant grappen te maken om gevoel voor humor te hebben. Mensen met veel humor gebruiken in sommige ernstige situaties een grappige opmerking als een middel om te ontladen. Ze hebben vaak zelf veel negatieve dingen meegemaakt en laten met een grap het absurde van een situatie zien en reduceren daarmee de heftigheid van de situatie. Humor is niet de spot met iets of iemand drijven want het is nooit bedoeld om iemand belachelijk te maken of te bezeren. Humor is op veel vlakken een sterk sociaal hulpmiddel en het helpt om gênante situaties iets minder gênant te maken. Mensen zonder humor bestaan niet, alleen maakt de één er meer gebruik van dan de ander.

Veel single vrouwen vallen op mannen met humor maar mannen zoeken juist naar een vrouw die om hun grappen lacht 

Droge humor

Droge humor is een vorm van verbale humor die gekenmerkt wordt door een subtiele stijl van grappen maken. Entertainers als Herman Finkers, Henry van Loon en Rowan Atkinson (beter bekend als Mr. Bean) zijn bekend om het gebruik van droge humor. Droge humor is subtiel en verfijnd en vaak is de grap niet direct duidelijk. In plaats van alleen maar grappig te zijn, kan droge humor ook wel ironisch of sarcastisch zijn. Mensen kunnen soms twijfelen of iemand echt een grap maakt of niet.

Zwarte humor

Zwarte humor is een vorm van humor die is gebaseerd op het leed van een ander of op je eigen leed met als doel te spotten en te amuseren. Een Oostenrijks onderzoek toonde aan dat zwarte humor meer wordt gewaardeerd en beter wordt begrepen door mensen met een hogere intelligentie en een hoger opleidingsniveau. Vaak wordt deze, meestal overdreven vorm van humor gebruikt om het leed te relativeren of een reactie bij de toeschouwer te ontlokken.

“Kom terug, dan krijg je ervan langs. Ik bijt je benen eraf!” Monty Python-fans herinneren zich allemaal wel die bijna macabere scène uit de film Monty Python and the Holy Grail, waarin de Zwarte Ridder na een gevecht met koning Arthur weigert op te geven – zelfs nadat zijn armen én benen zijn afgehakt. “Het is maar een schrammetje,” beweert de bloedende ridder zonder ledematen. Toch kan niet iedereen zwarte humor waarderen en er zijn veel zwartkijkers die er niet om kunnen lachen. Zij vinden deze vorm van humor ongepast en beledigend. De geschokte reacties van een grote groep mensen, nadat ze de kaskraker Life of Brian van Monty Python (een gewaagde persiflage op het leven van Jezus) hadden gezien in de bioscoop, bewezen weer eens dat bepaalde soorten humor zeer persoonlijk zijn.

Sarcasme

Dit een scherpe en agressieve humorstijl en er ligt een gemene toon van spot in. Sarcasme is gebaseerd op het zeggen van het tegenovergestelde van wat men echt bedoelt en het is altijd een aanval op een ander. Als een collega bijvoorbeeld zijn werk niet op tijd klaar heeft kan er op sarcastische toon het volgende gezegd worden: “Nou als jij zo doorgaat zul je wel snel promotie maken.”

Satire

Hier gaat het om een kunstvorm waarbij vaak op humoristische wijze kritiek wordt geleverd op de maatschappij. De doelwitten zijn vaak personen, politici, tradities, religie, normen en waarden. De Franse cartoonkrant Charlie Hebdo en Kees van Kooten en Wim de Bie zijn beroemd vanwege hun gebruik van satirische humor. Dat deze humorstijl levensgevaarlijk kan zijn bleek op 7 januari 2015 in Parijs. Gewapende terroristen vielen het hoofdkantoor van Charlie Hebdo binnen en schoten daar tien mensen dood onder wie acht journalisten en cartoonisten. De aanslag werd opgeëist door Al Qaida en was volgens deze terreurbeweging een vergelding voor het plaatsen van satirische cartoons van de profeet Mohammed.

Slapstick

Dit kennen we als een soort komedie waarin veel lichamelijke acties de hoofdrol spelen en waarbij de grappige situaties elkaar razendsnel opvolgen. Klassieke voorbeelden zijn het uitglijden over een bananenschil en gooien met taarten. Wereldberoemde meesters van dit genre waren Laurel en Hardy en Charlie Chaplin. Bekend van de moderne slapstick zijn bijvoorbeeld Benny Hill en Mr. Bean. De Britse komiek Tommy Cooper werd beroemd door zijn slapstickachtige sketches in het theater waar hij steevast begon met de zin: “I feel so nervous tonight, I’m afraid I’ll say something funny.”

Lachen is gezond

Lachen is een prima work-out. De gezichtsspieren, ademhaling, rug en benen worden allemaal ingezet als iemand lacht. Honderd keer lachen zou gelijk staan aan 15 minuten fietsen in de fitnessruimte of 10 minuten keihard roeien op een roeimachine. De buikspieren en het middenrif spannen zich ook aan tijdens een lachbui. Doordat de spanning in de andere spieren omlaag gaat, ontstaat er overal een ontspannen gevoel.

Woordspelingen

Hier gaat het om taalgrappen waarbij je bewust dubbele betekenissen van woorden met elkaar combineert of in een andere volgorde zet om een grappig effect te creëren. Ook alle andere grappen waarin wordt gespeeld met taal vallen onder de woordspelingen. De grap kan soms bewust vergezocht zijn om de lezer of luisteraar goed aan het denken te zetten. Men spreekt dan van boodschappen met een dubbele bodem zoals: ‘Wegens leverproblemen is onze groothandel in sterke drank voorlopig gesloten.’ ‘We gaan er met verkrachte eenden tegenaan!’ ‘Mijn tandarts trekt met zijn been.’

Absurde humor

Typisch aan absurde humor zijn grappen die totaal niet logisch of uit te leggen zijn. Personen en voorwerpen bevinden zich in deze situaties op de vreemdste plekken en vaak heeft deze humor ook geen clou en valt er weinig aan te snappen. Je vindt het leuk of niet.

Zelfspot

Wie goed gebruik maakt van zelfspot heeft gegarandeerd veel zelfkennis. Door letterlijk met en over zichzelf te spotten is dit soort grappenmaker zichzelf meestal aan het beschermen tegen kritiek die hij verwacht. De reactie op zelfspot is dan ook vaak een geruststelling van de andere partij zoals bijvoorbeeld: “Het valt wel mee hoor, zo erg is het nou ook weer niet.”

Hoe sexy is humor?

Humor speelt een grote rol bij het ontstaan van een hechte relatie. Bij veel singles staat gevoel voor humor bovenaan het wensenlijstje als het om hun ideale partner gaat en het wordt in het algemeen een zeer aangename karaktertrek gevonden in anderen. Veel vrouwen vallen dan ook op mannen met humor maar mannen zoeken juist naar een vrouw die om hun grappen lacht.

Wat gebeurt er in de hersenen?

Door te lachen komen er stoffen in de hersenen vrij zoals het gelukhormoon endorfine. Dat zorgt onder meer voor een ontspannen houding en een zorgeloos gevoel. Mensen met veel gevoel voor humor zijn vaak erg slim en het zijn ook vaak mensen die iedereen graag om zich heen heeft. Verder is lachen ook een goed middel tegen psychologische stress. Iedereen die kan lachen heeft gevoel voor humor en kan zijn humor ontwikkelen en we kunnen allemaal dus grappiger worden tijdens ons leven.

De oude Grieken volgden al de regels van de humor die 2300 jaar geleden werden opgetekend door Aristoteles (384-322 v. Christus) en de oudste bekende mop ter wereld is zo’n 4000 jaar oud en is gevonden bij de Sumeriërs. De mop werd wereldnieuws toen hij over een scheet bleek te gaan. Na een wereldwijde peiling zijn de Duitsers verkozen tot het ‘minst grappige volk ter wereld’ en de Amerikanen als het ‘grappigste volk ter wereld’. Nederlanders kwamen hier komischer dan de Belgen uit de verf. De flauwste grappen gaan niet voor niets over onze zuiderburen en de twee allerflauwste Belgenmoppen gaan als volgt:

‘Een Belg staat zijn tuin te sproeien, zegt zijn vrouw als je nou effe
opschiet ben je nog net voor de bui binnen.’

En:

‘In België hebben ze de melkverpakkingen aangepast. In plaats van 'hier openen' staat er nu 'thuis openen’

Jong geleerd, oud afgeleerd

Volwassenen lachen gemiddeld maar zes minuten per dag. Een pasgeboren baby kan wel meteen huilen, maar lachen doet het eigenlijk pas na een maand of vier als hij gaat reageren op mensen die gekke gezichten trekken. Tussen de leeftijd van 5 en 6 jaar oud lachen we het meest tot wel 400 keer per dag. Dit kunnen we verklaren door het feit dat alles op dat moment nog nieuw, spannend en grappig is in het leven. Gedragsbioloog Jan van Hooff beschreef lachen als volgt: “Een mens lacht heel merkwaardig. We beginnen met een salvo van uitademingsblaffen met de mond wijd open. Dan komen we in een verkrampte toestand. We stikken van het lachen. En na een inademingsgier beginnen we aan een nieuw salvo.”

Slappe lach

De slappe lach krijgen we allemaal weleens. Het overkomt iedereen meestal onverwacht en het hoeft niet altijd een reactie te zijn op een goede grap. Ook een gekke situatie op straat kan de slappe lach bij iemand veroorzaken. Zo’n spontane lachbui overvalt een mens vaak op de gekste momenten en er is niets aan te doen en het is ook niet tegen te houden. De hersenen zenden bij de slappe lach namelijk te weinig signalen uit naar alle spieren waardoor het lichaam niet meer goed onder controle te houden is. Stoppen met lachen is dan ook bijna onmogelijk en alleen met heel veel moeite kan de slappe lach overwonnen worden. Stoppen gaat het beste als er geen andere mensen aan het lachen zijn omdat lachen juist heel aanstekelijk werkt. De zogenaamde spiegelneuronen in de hersenen worden dan gestimuleerd en er ontstaat de neiging om andermans emotie over te nemen. Dit werkt hetzelfde als je iemand anders ziet huilen. Tien minuten de slappe lach staat gelijk aan tien minuten lopen op de loopband.

Je lacht je dood

In het jaar 207 v. Chr. zou de Griekse filosoof Chrysippos zichzelf volgens een legende hebben doodgelachen nadat hij zijn ezel wijn had laten drinken en hij daarna zag hoe het dier stomdronken een vijg probeerde te eten. In 1989 moest Ole Bentzen, een Deens audioloog, zo hard lachen om de film A fish called Wanda dat hij overleed aan een hartaanval. Zijn hart zou tijdens het lachen tussen de 250 en 500 slagen per minuut gemaakt hebben terwijl 72 slagen per minuut normaal is. Verschillende personages in de sketch The Funniest Joke in the World van Monty Python lachen zich ook dood. In de sketch wordt een grap, ‘die zo leuk is dat men erdoor overlijdt’, als wapen ingezet tegen de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog. Over Zeuxis, een Griekse schilder die in de 5de eeuw voor Christus leefde, gaat het verhaal dat hij zich doodlachte omdat hij op grappige wijze een schilderij van Aphrodite maakte in opdracht van een oude vrouw die erop stond zelf model te staan voor dit schilderij.

In 1893 lachte de boer Wesley Parsons zich dood na het horen van een mop in Laurel, Indiana. Hij lachte bijna een uur lang waarna hij twee uur later bezweek

In 1893 lachte de boer Wesley Parsons zich dood na het horen van een mop in Laurel, Indiana. Hij lachte bijna een uur lang waarna hij twee uur later bezweek. Op 24 september 1975 stierf Alex Mitchell uit King’s Lynn, terwijl hij keek naar een aflevering van The Goodies, een Britse comedyserie uit de jaren 70 en 80. Alex lachte 25 minuten aan één stuk door en viel toen neer op de sofa waar hij overleed aan hartfalen. Later schreef zijn weduwe een brief naar The Goodies om hen te bedanken voor het feit dat zij de laatste ogenblikken van haar mans leven zo plezierig hadden gemaakt. In 2003 overleed op 52-jarige leeftijd Damnoen Saen-um, een Thaise ijsverkoper, in zijn slaap terwijl hij luid lachte. Het lukte zijn vrouw niet om hem wakker te schudden en hij overleed na twee minuten hartelijk lachen. Men ging er vanuit dat hij overleed aan hartfalen. In 1782 ging een Engelse vrouw naar een opera waar zij, net als de rest van het publiek, hartelijk moest lachen om de opkomst van de hoofdpersoon. De vrouw kon niet meer ophouden met lachen en werd uiteindelijk verwijderd uit het theater. Zelfs eenmaal buiten kon ze niet meer stoppen. De lachaanval van de vrouw duurde twee dagen. Toen bezweek ze en stopte voorgoed met lachen.

Een hard gelach

Op 8 maart 2013 bij de opening van de Museumnacht werd in Rotterdam het wereldrecord hardste lachsalvo verbeterd. Er werd door zo’n duizend mensen 124 decibel bij elkaar gelachen, vier decibellen meer dan het oude record.

De lachepidemie

In januari 1962 brak in Kashasha, een dorp in het huidige Tanzania, een lachepidemie uit. Het begon bij drie giechelende en gierende schoolmeisjes en het werkte zo aanstekelijk dat al snel 95 van de 159 leerlingen op de school dubbel lagen van het lachen en niet meer konden stoppen. Uiteindelijk moest de school worden gesloten. De epidemie breidde zich ondanks dat toch steeds verder uit en na tien dagen waren tweehonderd mensen in een dorp op negentig kilometer afstand ook aangestoken met de bulderende lach. Ook daar werden alle scholen gesloten. Een duidelijke verklaring voor het verschijnsel is nooit gevonden maar dat dit een aanstekelijke lach was mag duidelijk zijn.