De dood van een duivenmelker: volgens justitie pleegde Dalissa H. een sinistere vadermoord

“Het is niet te beseffen dat we afscheid van je moeten nemen. Mijn vader, maar ook mijn beste vriend.” Aan gevoel voor drama ontbreekt het niet bij de 20-jarige Dalissa H. uit Bergen op Zoom. Net als haar leeftijdgenoten gebruikt de jonge Brabantse social media om haar belevenissen en emoties met de wereld te delen. “Mijn eerste adem was je bij mij, jouw laatste adem was ik bij jou,” schrijft ze verder. “Wat er vannacht jou is aangedaan, ze hebben jou van het leven beroofd voor mijn neus.” Het verdriet zit diep bij Dalissa, zo lijkt het. Maar het is natuurlijk ook niet niks wat haar is overkomen.

Het begint allemaal in Bergen op Zoom, een gemeente in West-Brabant met zo’n 67.000 inwoners. Het is de woonplaats van de 58-jarige Gradus Haisch, die met zijn gezin op een woonwagenkampje een betrekkelijk rustig leven leidt. ‘Betrekkelijk’, omdat het kampje een paar keer het nieuws heeft gehaald en niet bepaald op een positieve manier. In 2016 werd met een antitankgranaat een aanslag gepleegd op de woonwagen van Gradus’ oudere broer Klaas.

Verder is de naam van de roemruchte Klaas Otto onlosmakelijk verbonden met de Bergense woonwagenwereld. Sterker nog; Otto is zijdelings familie van het gezin Haisch. En ook Gradus zelf heeft weleens wat akkefietjes gehad. Een keer met een buurman bijvoorbeeld. En met iemand die zijn dochter zou hebben lastiggevallen. Maar verder is de potige Brabander de rust zelve, die zijn brood verdient met de handel in oud ijzer en in de regio bekendheid geniet als begenadigd beoefenaar van de duivensport. Hij kan uren met de gepluimde gezanten doorbrengen, de diertjes zijn z’n lust en z’n leven.

De duif mag dan symbool staan voor liefde, trouw en vrede, het onheil dat Gradus boven het hoofd hangt, is gedrenkt in bloed en tranen. Maar de Brabander heeft niet het geringste vermoeden. Zijn leven kabbelt rustig voort en grote problemen of conflicten zijn er niet, behalve dan een ruzie met zijn dochter Dalissa op 21 februari vorig jaar, tijdens carnaval. Waarover die ruzie precies ging, is niet helemaal duidelijk, maar naar verluidt zou Gradus zijn dochter hebben verboden om met haar vijftien jaar oudere ex-vriend Jeroen om te gaan. Het was een pittige ruzie geweest, waarvan Gradus de gevolgen onmogelijk heeft kunnen overzien. Nooit had hij kunnen vermoeden dat zijn bloedeigen dochter een gruwelijk moordplan tegen hem zou beramen.

Verlaten sloopboerderij

Je kunt rustig stellen dat Gradus in maart 2023 met open ogen het noodlot tegemoet treedt. Hij heeft geen greintje argwaan als zijn interesse wordt gewekt door een advertentie op Marktplaats, waarin iemand een oude wasmachinemotor te koop aanbiedt. Het is dan de derde week van maart 2023. De verkoper zegt in Wouwse Plantage te wonen, een dorp in het bosrijke buitengebied ten oosten van Bergen op Zoom, dat landelijke bekendheid kreeg door de veelbesproken martelcontainers. Maar dat is het laatste waar Gradus zich nu druk over maakt, het dorp is lekker dichtbij en hij heeft er een prima deal uit weten te slepen: voor een zacht prijsje mag hij de wasmachinemotor aan de Julianaweg in Wouwse Plantage komen ophalen.

Op de avond van vrijdag 24 maart, even voor 21.00 uur, rijdt hij samen met dochter Dalissa naar het afgesproken adres. Wat Gradus niet weet, is dat hij op weg is naar een verlaten sloopboerderij en dat is niet toevallig. Het is de bedoeling dat hij op een locatie terechtkomt waar niemand hem kan zien en vooral niet kan hóren. Want er staat de ijzerhandelaar nogal iets te wachten; de uitvoering van een sinister moordcomplot.

Terwijl Gradus nietsvermoedend zijn dood tegemoet rijdt, zoekt zijn dochter alvast teksten op als ‘lieve papa, rust zacht’ en ‘ik zal je nooit vergeten’

Terwijl Gradus het noodlot tegemoetrijdt, is Dalissa druk met haar telefoon in de weer. Pas veel later zou, ondanks haar verwoede pogingen om de telefoongeschiedenis te wissen, aan het licht komen waar Dalissa zo druk mee was. De Brabantse staat in nauw contact met haar ex Jeroen, samen nemen ze nog even de laatste details van hun moordplan door. En ook zoekt Dalissa naar passende teksten en afbeeldingen, waarmee ze later haar ‘onschuld’ kan aantonen. Hoe gruwelijk: terwijl Gradus zijn auto nietsvermoedend richting Wouwse Plantage stuurt, zoekt zijn dochter alvast teksten op als ‘lieve papa, rust zacht’ en ‘ik zal je nooit vergeten’.

Het is even na 21.00 uur als Gradus en Dalissa bij de oude boerderij aankomen. De dag is grijs en regenachtig verlopen. Het is al donker als Gradus de auto parkeert. Binnen zit Jeroen, de ex van Dalissa. Om geloofwaardig over te komen, had hij een week eerder in Sint Willebrord voor 100 euro een wasmachinemotor op de kop getikt, zodat hij deze met foto en al op Marktplaats aan Gradus kon aanbieden. Het had gewerkt, Gradus had onmiddellijk toegehapt. Nu is het tijd voor de volgende stap. Gradus moet dood, het vonnis is op carnavalsdag – na de ruzie – door Dalissa uitgesproken. “Als het moet ga ik de gevangenis in, het is me alles waard,” zo onderstreept de Brabantse haar duistere gedachten in een berichtje naar Jeroen. En nu is het zover.

Op het erf ligt de zwaargewonde Gradus. Hij is duidelijk met een mes onder handen genomen. Ambulancemensen beginnen onmiddellijk met reanimeren, maar hij is niet meer te redden

Veel digitale sporen

Om 21.18 uur die avond komt er bij de alarmcentrale Midden-en West-Brabant een verontrustend telefoontje binnen. Het is Dalissa. Ze meldt dat er aan de Julianaweg in Wouwse Plantage iets ergs met haar vader is gebeurd. Wat precies vertelt ze er niet bij, want ze is er zelf niet bij geweest, zo stelt ze. Nog geen minuut na het telefoontje haasten de hulpdiensten zich naar de aangegeven locatie. En inderdaad, op het erf bij de oude boerderij ligt een zwaargewonde man. Hij is meer dood dan levend en bloedt hevig. Hij is duidelijk met een mes onder handen genomen. De ambulancemensen beginnen onmiddellijk met reanimeren, maar het zieltogende slachtoffer is niet meer te redden. Voor de politie is het meteen duidelijk dat er een misdrijf in het spel is, reden om de boerderij tot in de wijde omgeving af te zetten. Nog diezelfde avond begint een Team Grootschalige Opsporing (TGO) aan een onderzoek. En dat werpt al snel vruchten af.

Zoals vaker bij hedendaagse moordonderzoeken blijken er vooral veel digitale sporen te zijn. Het is niet moeilijk om de laatste gangen van het slachtoffer na te gaan. Al binnen enkele uren weet de recherche dat Gradus via Marktplaats een afspraak had met Jeroen L., de 38-jarige ex-vriend van Dalissa. Dat de man op de plaats delict is geweest, staat vrijwel vast: niet alleen is hij door buurtbewoners gezien en zelfs aangesproken, ook is zijn telefoon door een mast in de buurt van de sloopboerderij aangestraald. Twee keer zelfs. Eén keer op de avond van de moord en één keer ’s middags, volgens de politie waarschijnlijk tijdens een voorverkenning. Al op zaterdag 25 maart, een dag dus na de moord, heeft het TGO voldoende aanwijzingen om Jeroen L. aan te houden. Vanaf dat moment neemt de bewijslast alleen maar toe. Niet alleen vindt de recherche een mes, maar ook worden in een ondergrondse vuilcontainer bij L.’s woning bebloede kleren aangetroffen. Kortom: de Brabander, die ooit opgenomen is geweest in een psychiatrische instelling, heeft wat uit te leggen.

En dat wordt er niet minder op. Want ook L.’s telefoon geeft een schat aan informatie prijs. De man blijkt in de periode voor de moord honderden berichtjes te hebben uitgewisseld met Dalissa, waarbij tot in detail over de duistere plannen van gedachten werd gewisseld. Er wordt onder andere gesproken over de aankoop van een mes, de Marktplaats-valstrik en de voorverkenning bij de boerderij. Ook blijkt L. zich bezig te hebben gehouden met verdacht internetgedrag, waarbij hij zocht op termen als ‘DNA afstaan’ en ‘koolmonoxidevergiftiging’. Vanuit de veronderstelling dat een chatgeschiedenis op onder andere Snapchat met een simpele handeling kon worden verwijderd, zal Jeroen L. zich wellicht veilig hebben gewaand. Maar dan had hij buiten de vaardigheden van de Unit Digitale Opsporing gerekend. Die weet vrijwel de hele geschiedenis terug te halen.

Loslippig tegen gedetineerden

Dit laatste zorgt ervoor dat ook Dalissa die week als verdachte in beeld komt. Haar telefoongedrag roept nog veel meer vragen op dan dat van L., ondanks dat ze net als Jeroen verwoede pogingen heeft gedaan om haar Snapchat-geschiedenis te wissen. De digitale speurders weten maar liefst 1290 verwijderde chats naar boven te halen, die samen een helder beeld scheppen van het moordplan. Ook weet de recherche 37 zoekopdrachten terug te halen, met spreuken, rouwadvertenties en gedichten die betrekking hebben op het verlies van een vader. Er komen tekstjes tevoorschijn als ‘Lieve papa, rust zacht’ en dat terwijl het beoogde slachtoffer op dat moment nog springlevend is.

Als Dalissa een week na de moord wordt aangehouden, lijkt ze niet erg onder de indruk. Ze beweert onschuldig te zijn en laat aan iedereen die het maar horen wil weten dat ze snel vrij zal komen. Maar dat loopt even anders. De Brabantse valt bij de verhoren al snel door de mand. Ze legt wisselende en tegenstrijdige verhalen af en heeft geen verklaringen voor haar belastende chat- en internetgedrag. Wat bijvoorbeeld niet erg in haar voordeel pleit, is een zin als “Mijn eerste adem was je bij mij, jouw laatste adem was ik bij jou,” die ze op internet plaatst. Het zorgt voor verbaasde blikken in de recherchekamer. Dalissa was toch niet bij de moord geweest? Hoe zit dat dan met die ‘laatste adem’ van Gradus waar ze bij zou zijn geweest? Een ander zinnetje is al even belastend: “Wat er vannacht jou is aangedaan, ze hebben jou van het leven beroofd voor mijn neus.” Duidelijker kun je het niet hebben, zo concludeert de recherche.

Ook in andere opzichten lijkt de Brabantse niet erg gewiekst te zijn in haar pogingen uit handen van justitie te blijven. Zo is ze nogal loslippig tegen medegedetineerden, bij wie ze leegloopt over haar aandeel in de moordpartij. Als Dalissa hiermee wordt geconfronteerd, stelt ze dat de getuigen haar uit wrok erbij hebben gelapt. Het is voor de Brabantse watertrappelen met een loodgordel; uiteindelijk zal ze ten onder gaan. De bewijslast is overweldigend en bij een van de tussentijdse regiezittingen wordt duidelijk dat zelfs de advocaten inzien dat het OM wel een heel sterke zaak heeft: de strafpleiters doen niet eens een verzoek tot vrijlating van hun cliënten.

De volle laag

Intussen proberen de nabestaanden van Gradus de draad van het leven weer op te pakken. De duivenmelker wordt gemist, niet alleen door zijn familie, maar ook door zijn vrienden uit de duivensport, bij wie Gradus veel respect genoot. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de zaak veel emoties oproept bij de achterblijvers. Bij een van de tussentijdse zittingen, waarvoor Dalissa had geweigerd zich naar de rechtbank te laten overbrengen, ging het er vanaf de publieke tribune heftig aan toe. Jeroen L., die wel was verschenen, kreeg na afloop de volle laag. “Lelijke moordenaar,” klonk het. En: “Vieze vuile kankerlijer!”

Hoewel de strafzaak bijkans bezwijkt onder de bewijslast is het dossier nog niet klaar. In juni volgt een nieuwe tussentijdse zitting en dan zal mogelijk bekend worden wanneer de zaak inhoudelijk wordt behandeld. Grote kans dat er eerst een onderzoek wordt gelast naar de geestelijke gesteldheid van het verdachte koppel. En dat lijkt, gezien de bizarre en schokkende details rond deze vadermoord, bepaald niet overbodig.

Oudermoord is zelden een impulsieve daad

* De moord op Gradus Haisch lijkt tot in de puntjes voorbereid en doet denken aan een zaak die zich in maart 2020 op een woonwagenkamp in Cothen afspeelde. Op de 26ste van die maand werd de 50-jarige Mike Goedhart in alle vroegte bij zijn woonwagen doodgeschoten. De politie kwam dankzij getuigen al snel op het spoor van de schutter, de 21-jarige Mark H. Hij bleek te hebben gehandeld in opdracht van Mike’s vrouw Truitje (52) en dochter Grietje (19). De twee waren tot het moordplan gekomen omdat het slachtoffer zich in het verleden aan Grietje zou hebben vergrepen en Truitje zou hebben mishandeld. Nadat de vrouwen waren aangehouden werd al snel duidelijk dat ontkennen geen zin had. Er bleek door iemand in huiselijke kring heimelijk een gesprek te zijn opgenomen waarin Truitje in geuren en kleuren over het moordplan vertelt. Truitje kreeg in hoger beroep acht jaar cel opgelegd. Grietje kreeg één jaar en tien maanden cel en jeugd-tbs (PIJ-maatregel) opgelegd. Zij werd bestraft via het jeugdstrafrecht vanwege haar gebrekkige ontwikkeling. Mark kreeg tien jaar cel met tbs opgelegd.

* Ook aan de oudermoord op reclameman Bert van Ravenhorst (47) uit Bennekom ging een grondige voorbereiding vooraf. Sterker nog: twee moordplannen waren gewogen en te licht bevonden. Maar op 15 september 1997 was het zover. Er was wat Eva (17) betreft geen weg terug. Het moest als volgt gebeuren. Haar vriend Emile zou bij de afgelegen bungalow van haar vader aanbellen met het verhaal dat zijn hondje vast zat in een vossenhol. Van Ravenhorst zou vast en zeker naar buiten komen om te helpen. Achter het houtschuurtje zou Eva hem met een bijl opwachten. En dat is precies hoe het gebeurde. De reclameman had geen schijn van kans en zakte zwaargewond in elkaar. Maar Eva en Emile waren nog niet klaar. Ook Berts tweede vrouw Jacqueline, die binnen lag te slapen, moest eraan geloven en werd met de bijl doodgeslagen. Net voordat het stel wilde vluchten, zagen ze dat Bert was opgekrabbeld. Met de scherpe kant van de bijl werd de genadeklap uitgedeeld. Het motief voor deze slachtpartij zou te maken hebben met seksueel misbruik door Van Ravenhorst. Hier is echter nooit bewijs voor gevonden. Het stel kreeg vier jaar gevangenisstraf en tbs opgelegd.

* “Een jongen,” meer werd er niet gemeld over de dader van een dubbele oudermoord in het Friese gehucht Katlijk. Reden; de moordenaar was slechts 14 jaar oud. Aan zijn plan om Jos Verdonk (63) en Margreet Andriol (62) om het leven te brengen, was een periode van eenzaamheid, depressiviteit, gameverslaving en sluimerende haat jegens zijn ouders voorafgegaan. Op 25 september 2017 zette de knul zijn fantasieën om in werkelijkheid. Hij pakte een mes, sleep dat tot het vlijmscherp was en verborg zich, in afwachting van zijn ouders, in de trappenhal van de boerderij. Om de tijd te doden, deed hij zich tegoed aan een zak M&M’s. Toen zijn vader binnenkwam, stak de jongen hem doelgericht in de nek. Toen dit niet afdoende bleek, stak hij nog enkele malen toe. Meteen daarna wachtte zijn moeder hetzelfde lot. Ook aan een vluchtplan had de jeugdige moordenaar gedacht. Maar het bracht hem niet ver. De politie wist hem in de omgeving aan te houden. Hij had een tent bij zich, twee verpakte broden, een laptop, een wereldatlas, een slaapzak en een pakje pleisters. De knul werd vanwege zijn jeugdige leeftijd veroordeeld tot één jaar cel en een PIJ-maatregel (jeugddetentie met intensieve begeleiding).