De ‘koningin van de escort’ ging over lijken: mensenhandel, uitbuiting en afpersing

“Ik had gebeld voor een Nederlands meisje van een jaar of 25. Toen ik opendeed, stond er een Filipijnse vrouw voor de deur. Van bijna 50!”
(…)
“Ik had een reservering om twee uur ’s nachts. Eer dat het meisje kwam aanzetten, was het al tegen vijven. Eenmaal binnen wist ze niet hoe snel ze weer weg moest zijn. Al na tien minuten stond ze weer buiten.”

(…)
“Ik moest het geld van tevoren overmaken. Naar een Duitse bankrekening. Maar het meisje dat ik had besteld, kwam helemaal niet. Toen ik de volgende dag belde om te vragen wat er aan de hand was, werd mij verteld dat zij wel degelijk bij mij aan de deur had gestaan. De chauffeur zou dat hebben bevestigd. Terwijl ik zeker weet dat het niet waar is.”
(…)
“Er zou om half tien een meisje bij me langskomen. Maar op het afgesproken tijdstip was er nog niemand. Om tien uur heb ik maar gebeld. Bleek dat het meisje vertraging had. Autopech, kan gebeuren. Maar om twee uur ’s nachts was ze er nog steeds niet. Toen heb ik wéér gebeld. Deze keer om door te geven dat het van mij niet meer hoefde. Wordt er om half drie opeens bij me aangebeld. Staat er midden op straat een limousine, met een draaiende motor. Terwijl we juist hadden afgesproken dat het bezoek discreet zou zijn. Het meisje was een heel ander meisje dan degene die ik had besteld. Ze was ook nog dronken. Toen ik zei dat ik niet van plan was om haar te betalen, begon ze te huilen en gaf ze toe dat ze inderdaad niet het meisje was om wie ik had gevraagd. Volgens haar stuurde het bureau wel vaker iemand anders naar de klant toe.”
(…)
“Ik heb haar (Margretha van de L.) gebeld. Zo van: dit was niet wat we hadden afgesproken. In het begin klonk ze nog vriendelijk. Maar op een gegeven moment flipte ze. Toen begon ze met dreigen. Uiteindelijk belde ze zelfs naar een buurvrouw van me – van 72, 73 jaar – om te zeggen dat ze nog geld van mij kreeg. Of zij dat even aan mij door wilde geven? Het is te walgelijk voor woorden.”

(Aan het woord: anonieme klanten van escortbureau Nirvana in de podcast Het Escortbedrog van Pointer, KRO-NCRV).

Duister dubbelleven

De zes afleveringen van de interessante en bejubelde podcast Het Escortbedrog (luisteren!), gemaakt door onderzoeksjournalisten Jerry Vermanen en Klaas den Tek van het journalistieke platform Pointer van KRO-NCRV, schetsen een ontluisterend beeld van de persoon om wie dit artikel draait: Margretha van de L. Een vrouw die jarenlang een dubbelleven leidt. Het imago dat zij het liefst uitdraagt, is het gezicht van de showbizz. Als zangeres van het levenslied is het haar grote droom om de Nederlandse hitlijsten te bestormen. Het kleine geluk (2014), Thuis in Brabant (2018) en Een groot wonder (2022) zijn singles die door haar op de markt zijn gebracht: vrolijke en opgewekte nummers, die de top van de hitparades nooit hebben bereikt, maar die haar wel een reeks schnabbels in dorpscafés en feesttenten opleverden. Behalve zangeres is ze ook danseres.

Daarnaast raakte Van de L. onder verschillende Bekende Nederlanders bekend als fitnesscoach. Ze stond de afgelopen jaren niet alleen Eva Simons bij, de Nederlandse zangeres die wél bekend is geworden over de hele wereld, maar ook artiesten als Ernst Daniël Smid en Mark Dakriet, de zanger van Re-Play. Ook was ze jarenlang het gezicht van de Vakantiebeurs. Kortom: in de entertainmentbranche staat Van de L. vooral bekend als gezellig en charmant. Maar ze heeft dus ook een andere kant. Die van de meedogenloze, gewetenloze en louche zakenvrouw. Parallel aan haar loopbaan in de showbizz verdient ze ’s avonds en ’s nachts bergen met geld in de schimmige wereld van de escortbranche.
In 1996 richt ze Nirvana op, dat uitgroeit tot het grootste escortbureau van Nederland, met duizenden mannen als klant en tientallen escortdames, chauffeurs en telefonisten die er hun geld verdienen.

Haar biografie, die ze eind 2022 uitbrengt, geeft ze de naam Koningin van de escort. Moeiteloos laveert ze – zo blijkt uit de podcast – tussen deze twee totaal verschillende werelden. Het ene moment loopt ze ergens in een feestschuur met een microfoon in haar hand voorop in de polonaise, het andere moment chanteert ze boze en ontevreden klanten van haar escortbureau, bedreigt ze hen en perst ze hen af. Als zakenvrouw gaat ze over lijken. Mensenhandel, uitbuiting en belastingfraude: het is nogal wat waarvoor Van de L. uiteindelijk wordt veroordeeld.

Nepprofielen escortdames

De zes afleveringen geven een ontluisterend beeld van het reilen en zeilen bij Nirvana, dat in de loop der jaren van naam verandert. De twee onderzoeksjournalisten Vermanen en Den Tek verzamelen via (sub)websites van Nirvana maar liefst 101 profielfoto’s van escortdames, die zij eens goed onder de loep nemen. Hun conclusie is verbijsterend. Van veruit het merendeel, 87 stuks, stellen zij onomstotelijk vast dat ze nep zijn. De vrouwen op de afbeeldingen bestaan wel, maar spelen in buitenlandse pornofilms of zijn buitenlandse escorts. Ze werken dus helemaal niet voor Nirvana. Hun foto’s zijn hondsbrutaal van het internet gejat, puur om de klanten van Nirvana te misleiden en op te lichten.

Een verhaal dat wordt bevestigd door Angelique, een oud-werknemer van Nirvana die daar vijftien jaar lang de telefoon opnam. “Belde er een klant om te zeggen dat hij op de website Monique had gezien, dan kréég hij Monique. Of ze nu wel of niet bij ons werkte. We creëerden gewoon een Monique. Zelfs als ze niet eens op haar leek.” Sommige kerels hingen vervolgens woedend aan de lijn omdat er een andere escortdame voor de deur stond dan degene die ze hadden besteld, maar Angelique wist hoe zij met dat bijltje moest hakken. “De meeste mannen willen geen heisa aan de deur, dus die gingen uiteindelijk akkoord met die andere dame. Maar er waren ook mannen die voet bij stuk hielden. Dan ging het hard tegen hard. Dan moest ik (in opdracht van Van de L., red.) op internet informatie over hem opzoeken. Óf en met wie hij getrouwd was. Wie zijn werkgever was. Dan moest ik maar gaan dreigen (met hen te informeren dat hij gebruikmaakte van de diensten van sekswerkers, red.).”

Helma, een andere oud-telefoniste van Nirvana, onthult een nog schokkender verhaal. Op dagen dat er weinig omzet werd gedraaid, moest zij op bevel van Van de L. een escortdame naar mannen uit het klantenbestand sturen, terwijl zij helemaal geen reservering hadden gemaakt. Ook deze weerloze mannen moesten koste wat kost hun portemonnee trekken, was de bedoeling. “Margretha zei gewoon: als jij niet betaalt, kom ik zaterdagavond naar je restaurant toe. Dan zeg ik dat jij een hoerenloper bent. Hij móest betalen. Ik denk dat hij in totaal tweeënhalve ton heeft betaald.”

Pistool op het hoofd

Het verhaal uit de podcast dat misschien wel het meest typeert hoe gewetenloos en meedogenloos Van de L. kan zijn, komt uit de koker van Anouk (niet haar echte naam), een escortdame van bijna 50. “Klanten vroegen soms aan de telefoniste of ik aan zoenen deed. Ja, werd er dan gezegd. Terwijl ik dat nooit doe. Wanneer je dan bij zo’n klant bent en hij erachter komt dat je níet zoent, dan wordt hij natuurlijk boos. Als ik in zulke situaties Margretha belde waar die klant bij stond, dan begon zij hem te bedreigen.

Ook werd mijn chauffeur naar binnen gestuurd. Zo ontstaan er natuurlijk situaties die escaleren. Een van die klanten legde bijvoorbeeld een pistool op tafel. Luister, zei hij, je kunt nu weglopen met mijn geld, maar dan pak ik dit pistool. Mijn chauffeur seinde naar me dat ik zo snel mogelijk weg moest. Ik stond op, maar toen zette die man dat pistool op mijn hoofd. Toen ben ik toch maar weer gaan zitten. Vervolgens ging Margretha telefonisch met die klant onderhandelen. Maar in plaats van dat ze zei dat hij zijn geld mocht houden als hij mij veilig liet gaan, bleef ze maar dreigen dat hij moest betalen. Uiteindelijk zat ik daar langer dan een uur.” Om hoeveel geld het eigenlijk ging? “Een uurtarief. In die tijd was dat 150 euro. Voor 150 euro kreeg ik een pistool tegen mijn hoofd.”

Belastingfraude

Hoogtepunt voor de gedupeerden die aan het woord komen in de podcast over Van de L. is natuurlijk haar val. Een val die geleidelijk tot stand komt. Meer dan tien jaar geleden, op 11 december 2013, verzamelen tientallen politieagenten zich in het centrum van Eindhoven. Op de hoek van de straat zit boven een juwelier een kantoorpand waarvoor zij een huiszoekingsbevel hebben. Het is het kantoor van Nirvana. Klaarblijkelijk zijn de agenten die binnenvallen niet op zoek naar bewijsmateriaal voor afpersing, bedreiging of oplichting van haar klanten, maar komen ze voor een heel ander vergrijp: belastingfraude. Laptops, telefoons en USB-sticks: de complete boekhouding wordt in beslag genomen.

Van de L. weet meteen wie hier achter zit. Ze is verlinkt door niemand minder dan haar ex-man Ray, de vader van haar dochters. De twee voormalige tortelduifjes zijn in een vechtscheiding beland. Nu ze hem uit haar bedrijf wil laten zetten, heeft hij besloten om haar voor de bus te gooien.

Naar aanleiding van zijn tip wordt er tegen Van de L. een strafrechtelijk onderzoek geopend. Daaruit blijkt dat zij tussen 2009 en 2011 iets minder dan 650.000 euro aan inkomsten aan de belastingdienst heeft doorgegeven, terwijl dat meer dan 4 miljoen euro had moeten zijn. Bij de inval in het kantoorpand van Nirvana worden bovendien 804 verboden erectiepillen gevonden. Met het verlinken van zijn ex snijdt Ray ook zichzelf in de vingers. Hij moet de belastingdienst een bedrag terugbetalen van bijna vijf ton. Ook Van de L. ontspringt de dans niet. Pas negen jaar na de politie-inval wordt zij, in 2022, in hoger beroep veroordeeld voor belastingfraude en bezit van verboden middelen. Niet alleen moet ze het forse bedrag van acht ton aan de belastingdienst terugbetalen, ook wordt ze veroordeeld tot een gevangenisstraf. Ze moet achttien maanden de cel in, waarvan zes maanden voorwaardelijk. De vrouw die zichzelf benoemde tot ‘koningin van de escort’ zit vanaf dat moment achter slot en grendel.

50 euro per uur

Ondertussen wordt het voor Van de L. allemaal nog veel erger. Behalve door haar ex-man wordt ze ook verraden door een oud-medewerker. Dat gebeurt wanneer haar escortbureau officieel niet meer in Nederland, maar in België is gevestigd. Begin 2021 valt de Belgische politie het kantoorpand in het dorpje Retie binnen, net over de grens bij Eindhoven. Medewerkers worden meegenomen naar het politiebureau, waar ze worden verhoord en er vingerafdrukken van hen worden afgenomen. Van de L. meldt zich ‘s avonds op het bureau en wordt direct gearresteerd.

In tegenstelling tot in Nederland is het in België strafbaar om als escortbureau twee derde of meer van de inkomsten van de escortdames in te nemen. Escortdames van Nirvana die in die tijd voor 150 euro per uur werken, houden daar zelf 50 euro van over. Dat is dus te weinig. Bovendien, ontdekt justitie, moeten zij in zo’n kort mogelijke tijd zoveel mogelijk klanten afwerken en hierbij handelingen verrichten waarop ze niet zijn voorbereid en die ze ook helemaal niet willen uitvoeren. “Het staat vast dat Margretha totaal geen respect heeft voor de persoon van de sekswerker,” concludeert de openbaar aanklager tijdens de zitting.

In oktober 2023 wordt ze veroordeeld voor mensenhandel en uitbuiting en krijgt ze een gevangenisstraf opgelegd van vijf jaar, waarvan twee voorwaardelijk. Ook moet zij 73.000 euro aan crimineel vermogen terugbetalen aan de Belgische staat. Daarbovenop moet ze aan negen escortdames in België 1000 euro per persoon betalen.

Confrontatie

De spannendste aflevering van de podcast is de zesde en laatste. Daarin presenteren onderzoeksjournalisten Vermanen en Den Tek na maandenlange research hun bevindingen over Van de L. aan niemand minder dan Van de L. zelf. Beide heren leggen haar op de redactie in Hilversum het vuur na aan de schenen. Wat volgt is een tamelijk bizar gesprek waarin Van de L. niet alleen haast alle beschuldigingen glashard ontkent, maar ook de schuld in de schoenen van allerlei andere personen probeert te schuiven. Ze strooit met namen en weigert de hand in eigen boezem te steken. Het is dezelfde houding die ze tegenover de Belgische rechtbank ook al heeft aangenomen. Over haar arrestatie en veroordeling in België en haar tijd in de Nederlandse gevangenis wil ze bijvoorbeeld niet eens praten. “Over het afgelopen jaar zeg ik niets. Ik ben bezig met mijn tweede boek. Hoe ik het afgelopen jaar heb beleefd, ga ik daar allemaal in beschrijven.”

Over de neppe profielfoto’s zegt ze dat die afkomstig zijn van websites die niet van haar zijn, ondanks dat zowel Vermanen en Den Tek als de Belgische politie hebben geconstateerd dat dit wél het geval is. Haar verweer: “In de escort is het sowieso lastig, want je verkoopt een illusie. Ik heb jou aan de lijn en ik vertel jou: Er komt een hele leuke meid en ze is mooi en blond en slank. En dan komt die dame bij jou en dan kun jij denken, ik vind haar helemáál niet mooi. Dat maakt het lastig.”

Daarnaast zegt ze dat het gebruik van nepfoto’s de standaard werkwijze is binnen de escortbranche. “Ik zeg niet dat dat bij ons allemaal 1000 procent goed is gegaan. Wat ik wel zeg, is dat er niet naar mij gewezen moet worden van: o, maar zij deed dat zo. 90 procent van de Nederlandse escortsites gebruikte dit soort foto’s.” Alsof dat een reden is om het dus óók maar te doen. Ook ontkent Van de L. dat ze klanten heeft opgelicht, bedreigd en afgeperst.

Sterker nog, ze stelt zelfs dat zowel de oud-klanten als de oud-medewerkers die in de podcast aan het woord komen, allemaal onder één hoedje zouden spelen en mogelijk door rancuneuze concurrenten zijn aangestuurd. Dus ook degenen die Vermanen en Den Tek zélf hebben benaderd. Wel erkent ze dat er in sommige gevallen escortdames aan de deur zijn verschenen die niet zijn geboekt. “Dat vind ik heel spijtig.” Máár, zegt ze daar direct achteraan: “Ik vind het ook spijtig dat daar dan weer de nadruk op moet liggen. En de klanten die jarenlang naar hun tevredenheid hebben besteld, die hoor je dan weer niet.” Tegen de uitspraak van de Belgische rechtbank is Van de L. in hoger beroep gegaan. Die zaak mag zij in vrijheid afwachten. En hoe zit het met haar carrière in de escortbranche? “Daar heb ik afscheid van genomen.”

‘Ze zet kwetsbare vrouwen in voor seksuele uitbuiting’

Met afstand het spannendste deel van de podcast Het Escortbedrog is de confrontatie in de zesde en laatste aflevering met de hoofdrolspeelster zelf: Margretha van de L. Onderzoeksjournalisten Jerry Vermanen en Klaas den Tek van het journalistieke platform Pointer van KRO-NCRV blikken terug op dit interview.

Jullie hebben maandenlang onderzoek naar Margretha van de L. gedaan. Welk beeld hebben jullie van haar gekregen?
Den Tek: “Laat ik vooropstellen dat ik geen psychiater of psycholoog ben. Maar het is wel héél bizar hoe zij in elkaar steekt. Zij heeft een totaal ander beeld van de werkelijkheid dan de meeste mensen hebben. Ook schuift ze de verantwoordelijkheid heel makkelijk van zich af.”

Vermanen: “Margretha gaat bij andere mensen vaak op zoek naar hun zwakke punt. Dat blijkt ook uit het vonnis van de strafzaak tegen haar in België. Mensen die in een kwetsbare positie zitten – zoals alleenstaande moeders, of alcohol- of drugsverslaafden – probeert ze voor haar escortbureau te werven. Mensen van wie ze weet dat zij het geld hard nodig hebben en op wie ze druk kan zetten. Die mensen zet ze in voor seksuele uitbuiting. En laat ze haar klanten oplichten.”

Hadden jullie verwacht dat ze überhaupt zou ingaan op jullie interviewverzoek?
Den Tek: “Ik niet. Zelfs op de dag van de uitzending dacht ik nog dat ze zogenaamd opeens autopech zou hebben. Of dat er iets heftigs met een familielid zou zijn gebeurd. Uiteindelijk meldt ze zich af, dacht ik. Pas toen ze binnen kwam lopen, geloofde ik het.”

Vermanen: “Ik was iets positiever. Margretha zoekt continu de aandacht op. Ze heeft nota bene een boek over zichzelf uitgebracht. Een boek waarin ze zelfs toegeeft dat ze in België een escortbureau is begonnen en twee derde van de inkomsten van de escortdames inhoudt, iets wat in België strafbaar is. Ze geeft het allemaal letterlijk toe in dat boek. Ze zegt vervolgens wel dat ze niet wist dat het niet mocht, maar toch… Margretha houdt van aandacht, ook al kan het in haar nadeel werken. Daarom had ik het gevoel dat ze ons interviewverzoek niet zou weigeren. Achteraf denkt ze misschien wel dat ze het niet had moeten doen. Ze heeft het onderschat.”

Hoe was het om na maandenlang onderzoek oog in oog met haar te staan?
Vermanen: “We hadden haar al in levenden lijve gezien tijdens de strafzaak in Antwerpen, maar toen hebben we haar niet gesproken. Daarom was dit anders. Ik vond het niet per se intimiderend. Margretha heeft een kant die heel hartelijk en vriendelijk is. Pas toen we haar kritische vragen stelden, veranderde haar toon. Maar ze kwam niet agressief op mij over.”

Van de L. weigert in het interview de hand in eigen boezem te steken. Hoe blikken jullie terug op het gesprek?
Den Tek: “Ze had het interview buitengewoon slim en geraffineerd voorbereid. Op elke kritische vraag die we haar stelden, had ze een antwoord. Wel vaak een antwoord dat totale onzin was, maar ze hád het wel. Als luisteraar moet je de indruk krijgen dat wij haar niet overal mee weg laten komen. Daarom proberen wij er bovenop te zitten. Maar we wilden de teugels ook weer niet zó strak aantrekken dat ze zou weglopen. Het beeld dat je volgens mij van het interview krijgt – maar dat is aan de luisteraar – is dat wat zij allemaal zegt, gewoon niet klopt. Ook al geeft ze dat niet letterlijk toe. Als je die indruk aan het gesprek overhoudt, dan hebben wij ons doel bereikt. Hebben we haar álles voor kunnen leggen? Nee, dat niet. Dan hadden we een gesprek van drie of vier uur gehad. Plus: ze had toch niet overal antwoord op gegeven.”

In Nederland is ze veroordeeld voor belastingfraude, maar niet voor afpersing, oplichting en bedreiging. Verwachten jullie dat dit ooit nog gaat gebeuren?
Vermanen: “De hoop hierop leeft in de escortbranche enorm. Dat is ook de reden dat zoveel mensen aan deze podcast hebben meegewerkt, een stuk of dertig. Maar er valt weinig over te zeggen. Als er nu een onderzoek tegen haar loopt, dan krijgen wij dat als journalisten toch niet te horen.”