Wat staat Nabil B. te wachten?

Nabil B. Wie kent hem niet? Zijn naam is onlosmakelijk verbonden met het Marengo-proces, dat onlangs werd afgesloten met levenslange gevangenisstraffen voor drie hoofdverdachten, onder wie Ridouan Taghi. Nou ja, afgesloten, ‘tweede man’ Saïd B. heeft al aangegeven in beroep te gaan en er zullen ongetwijfeld nog enkele hoofdrolspelers volgen. Het was Nabil B. die er als kroongetuige mede voor heeft gezorgd dat ‘patron’ Ridouan Taghi de rest van zijn leven in gevangenschap zal slijten. En als een nieuw wetsvoorstel wordt aangenomen, zal het regime zwaarder zijn dan ooit. Geen tot nauwelijks contact met de buitenwereld en uit alle kranten en tijdschriften zullen de advertenties worden weggeknipt. Want justitie is wel een beetje klaar met de verborgen boodschappen die criminelen in staat stellen om hun zaakjes vanuit de cel te blijven aansturen.

Dat Taghi wrok koestert jegens Nabil B. – die in zijn ogen het ultieme verraad heeft gepleegd – is nog zeer voorzichtig uitgedrukt. Het was niet voor niets dat Nabils broer Reduan in 2018 in Amsterdam werd geliquideerd. Het signaal was duidelijk: als we jou niet krijgen, dan pakken we je familie. Of zoals ze bij de Italiaanse maffia zeggen: wie niet betaalt met bloed betaalt met tranen. Kortom, de naam Nabil B. staat in vette letters op een kogel geschreven. Omdat ook zijn gevangenschap hem geen bescherming biedt – B. kreeg als onderdeel van de deal met justitie slechts tien jaar opgelegd – is er meteen al begonnen met wat officieel het getuigenbeschermingsprogramma heet. En dat klinkt, mede door de mythevorming over een nieuw leven op een tropisch eiland, aantrekkelijker dan het lijkt.

Oud-recherchechef Sander Schaepman, tegenwoordig bekend van onder andere Hunted en 112Vandaag, drukt zich zelfs nog wat krachtiger uit. “Van alle cases die ik in mijn recherchetijd heb meegemaakt, is er uiteindelijk niet één doorgegaan. Want inderdaad, de werkelijkheid staat ver af van het romantische sprookje. Het is echt niet zo dat een bedreigde getuige op kosten van de staat de rest van zijn leven de gebraden haan kan uithangen op een palmenstrand. Je nieuwe leven kan zomaar starten in een Oost-Europese industriestad. En helemaal opnieuw beginnen is moeilijker dan je denkt.”

Volgens Schaepman kwamen de kandidaten uit zijn praktijk simpelweg niet door de voorselectie. Want dat is het startpunt van het traject: kan de bedreigde getuige (die tevens verdachte kan zijn) het psychisch wel aan? “Het is niet alleen dat je een nieuw leven moet opbouwen, het gaat er vooral om dat je je verleden loslaat. Je mag op geen enkele manier traceerbaar zijn. Justitie helpt daarbij, maar besef wel hoe groot de impact is. Vrienden, de voetbalclub, je stamcafé, de familie; je moet het allemaal achter je laten. Dat ‘moet’ mag je gerust letterlijk nemen: er wordt een contract opgemaakt waaraan je je moet houden. En dat blijkt voor veel mensen uiteindelijk een te grote opgave.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Bekijk 'm in de nieuwste Panorama of check het via Blendle.