De moord op de Mário’s

*Mário Coucelos en Mário Sobral

Met vruchtbare vulkaankraters, lagunes en ananasplantages zijn de Azoren ongetwijfeld een van de meest exotische plekjes in de Europese Unie. Want het eilandengroepje midden in de Atlantische Oceaan behoort officieel tot Portugees grondgebied. Dat maakt het een interessante bestemming voor EU-burgers als de Duitse Ruth Hager (53) en haar Duits-Bosnische vriend Tomislav Jozic (60). Hij is een gepensioneerde taxichauffeur, zij fysiotherapeute. Vanuit hun huisje langs de kliffen van Ilha do Pico hebben ze een vrij uitzicht op de oceaan. Dat willen ze graag zo houden. Ze zijn dan ook niet blij dat het erf naast hun woning te koop staat. Elke keer dat er gegadigden langskomen, jaagt de agressieve Tomislav ze weg. Meestal is een flinke scheldkanonnade genoeg, maar desnoods trekt hij een pistool.

Ook Mário Coucelos (74) en Mário Sobral (65) zijn geïnteresseerd in het stuk land. Lokale media omschrijven hen als gepensioneerde ‘vrienden en ‘speculanten in vastgoed’. Maar uit interviews blijkt dat de Mário’s niks tegen hun familieleden hebben gezegd over de ‘vriendschap’. Hoe de relatie tussen de pensionado’s ook in elkaar steekt, feit is dat ze op 10 september 2022 spoorloos verdwijnen wanneer ze naar het stukje land gaan kijken. Hun Landrover staat dagenlang bij Ruth en Tomislav voor de deur geparkeerd. De politie weet waar ze moeten aankloppen…

Sobrals pacemaker

Binnen twee dagen na de vermissing legt Tomislav een bloedstollende bekentenis af. Hij heeft de ‘amigo’s’ doodgeschoten, in stukken gesneden en verbrand. Zijn motief? “Ik wilde geen buren.”

Bij de huiszoeking vindt de politie verschillende vuur- en steekwapens en een geluidsdemper. Ondanks dat het Duitse koppel gründlich heeft schoongemaakt, vinden de rechercheurs bloedspatjes en een kogelhuls in hun woning. Het belangrijkste bewijs ligt in de tuin. Tussen visgraten en de restanten van een groot kampvuur vindt de politie een verschroeid stukje metaal. Het is een pacemaker. Gelukkig is het serienummer nog te ontcijferen. De pacemaker is van de vermiste Mário Sobral. De forensische experts vinden nog meer menselijke resten. Het is genoeg voor de identificatie, te weinig voor een fatsoenlijke begrafenis.

Het bewijs strookt met de verklaring van een duiker die dat weekend, liggend voor de kust, grote rookwolken heeft waargenomen bij de woning.

De politie vermoedt dat Ruth alleen heeft geholpen bij het verbranden van de lijken. Omdat er geen vluchtgevaar is, mag ze het proces in vrijheid afwachten.

Mysterieuze dood

Die vrijheid is betrekkelijk. De woning van de paranoïde Tomislav en Ruth is een onneembare vesting, omringd door hoge hekken met bewakingscamera’s. Is dat om indringers buiten te houden. Of hebben ze iets te verbergen?

Ruth is in 2006 naar de Azoren gekomen met haar toenmalige echtgenoot Branislav, een gepensioneerde Rolls-Royce-werknemer. “Vroeger kwam ze met haar echtgenoot geregeld langs om koffie te drinken of calamari te eten,” aldus een lokale café-eigenaar in een interview met de Duitse krant Bild. “Met haar levensgezel Tomislav heb ik haar nooit gezien. Ze leefden zeer geïsoleerd.”

Overigens heeft Branislav zelf zijn kameraad Tomislav aan zijn vrouw voorgesteld. Is dit een fatale inschattingsfout gebleken? Want wanneer Branislav in november 2018 een ‘mysterieuze dood’ sterft in een hotelkamer, trekt Tomislav vrijwel meteen bij haar in. “De politie heeft de zaak onderzocht,” meldt Bild. “Kennelijk zonder resultaat.” In het artikel zegt Branislavs zoon dat zijn vader hem net ‘iets belangrijks’ had willen vertellen. “Toen vertelde Ruth dat hij vredig in zijn slaap was overleden.”

Er viel niets te bewijzen, maar volgens sommigen zijn Ruth en Tomislav toen weggekomen met moord.

Privécel

Tomislav begint zijn voorarrest in de gevangenis van buureiland Faial. Er zijn slechts dertien gedetineerden, elk met een privécel. De krant Correio da Manhã meldt dat er nauwelijks toezicht is en dat Tomislav ‘gewoon recht heeft op recreatie’. Op Facebook doet het bericht Portugese onderbuiken rommelen. “Je kunt beter in een gevangenis zitten dan in een verzorgingstehuis,” klinkt het. Ene Maria wil de doodstraf terug. Een ander heeft het gehad met die buitenlanders: “Dit krijg je met die open grenzen.”

Niet veel later wordt Tomislav overgeplaatst naar de bajes van Terceira, waar honderden gevangenen, vooral drugscriminelen, onder een streng regiem opgesloten zitten.

Valse bekentenis

Op 27 november 2023 is Tomislav terug op Ilha do Pico, in de plaatselijke rechtbank om precies te zijn. Hij staat terecht voor duplo homicidio, lijkschennis en verboden wapenbezit. Hij zegt onschuldig te zijn. Zijn advocaten blaken van vertrouwen. Bij aanvang van het proces zegt raadsman António Carvalho tegen de verzamelde journalisten dat de aanklagers ‘geen poot hebben om op te staan’.

Op dag twee van het proces tovert Tomislav een konijn uit zijn hoge hoed. Hij verklaart dat hij een valse bekentenis heeft afgelegd nadat de rechercheurs hem voedsel en medicijnen hadden geweigerd. Hij heeft de Mário’s helemaal niet doodgeschoten. Dat vuur heeft hij alleen gestookt om huisafval te verbranden. Tomislav heeft geen idee hoe die pacemaker daar terecht is gekomen.

De rechter gelooft er niks van. Op 14 maart krijgt Tomislav de maximale straf opgelegd: 25 jaar. Medeverdachte Ruth krijgt drie jaar en tien maanden voor medeplichtigheid. Nog meer slecht nieuws voor Tomislav: als hij de celstraf al overleeft, volgt er nog een verbanning van de Azoren voor 25 jaar. Het is dus onwaarschijnlijk dat hij ooit weer van dat mooie uitzicht kan genieten.

Moord op de Azoren

In 2022 zijn er 97 moorden geregistreerd in Portugal, waaronder drie op Madeira en vijf op de Azoren (inclusief de twee Mário’s dus). Het moordcijfer van Portugal is vergelijkbaar met dat van Nederland. De kans om op de Azoren slachtoffer te worden van een zwaar misdrijf is verwaarloosbaar. Zeker nu Tomislav en Ruth veilig achter slot en grendel zitten…