/https%3A%2F%2Fcdn.pijper.io%2Fcore%2Fpanorama-fallback2.png "https://cdn.pijper.io/core/panorama-fallback2.png")
Het eerste wat de Duitsers in mei 1940 in Panorama lieten publiceren was de boodschap dat de bezetter niet aan censuur zou doen. Tenminste, zo ging het korte bericht verder, zolang wij maar gewoon zouden schrijven wat de Duitsers wilden. Duitse humor waarschijnlijk. Sommige Nederlandse bladen weigerden mee te werken en hielden noodgedwongen op te bestaan. Andere gingen ondergronds en verschenen illegaal. Panorama niet. Ruim vier jaar lang lieten wij onze pagina’s door de Duitsers gebruiken om een volstrekt vals, en soms zelfs lachwekkend eenzijdig beeld te schetsen van de stand van de wereld. Wie de Panorama’s uit de Tweede Wereldoorlog doorbladert, komt door die censuur - op het breipatroon van een bivakmuts na - geen enkele vorm van verzet tegen. Wel zien we Duitse militairen, die toch vooral ‘toffe jongens’ zijn, gezellig een praatje maken met vriendelijk teruglachende Nederlanders op straat. We plaatsen wervingspagina’s voor het Nederlandse jeugdregiment van de SS (‘kom er gezellig bij!’), en in februari 1943 vieren we vrolijk de tiende verjaardag van het Derde Rijk, met het feestvarken Hitler himself groot op de cover terwijl hij zich vaderlijk over een gewonde militair buigt. Want de man kon nog wel eens wat nors over komen, maar hij had ook een ‘zeer gemoedelijke kant’. Afijn, fout, fouter, foutst…. Zeker niets om trots op te zijn, maar ook niets om te verbergen.
