Van André van Duin tot Wesley Sneijder: zij zíngen voor het Nederlands elftal

Op de foto: Wesley & Wesly doen ook een poging tot zingen.

Van André Hazes (senior) is bekend dat hij zijn liedjes schreef met behulp van een rijmwoordenboek, maar daar is bij de klassieker Wij houden van Oranje uit 1988 geen sprake van geweest. De evergreen, volgens sommige spelers mooier dan het Wilhelmus, is geschreven en gecomponeerd door Hans van Hemert en het refrein is gebaseerd op de melodie van het eeuwenoude Auld Lang Syne van de Schot Robert Burns. Het liedje werd in eerste instantie aangeboden aan Willeke Alberti, die meteen ja zei, maar niet mocht van haar toenmalige echtgenoot Søren Lerby, want die kwam uit voor Denemarken en dat schuurde. Hazes bleek een uitstekende tweede keus, want hij was zeer geliefd bij de spelers, die ook meezingen op de plaat. En, niet onbelangrijk, het nummer werd omringd door succes: eindelijk won Nederland eens een eindtoernooi. Dan krijgt zo’n liedje toch net even wat meer glans.

Berry van Aerle: ‘Wij houden van Oranje zou het volkslied kunnen zijn. Het is het lijflied van het Nederlands elftal. Ge heurt het nog steeds bij elke interland’

Nadat Van Basten zijn legendarische volley had gemaakt in West-Duitsland in ’88 werd de plaat van Hazes en Van Hemert dagelijks gedraaid op de radio en in de Nederlandse Top 40 bereikte het nummer de tweede positie. En het kreeg eeuwigheidswaarde. Sinds de winst van dat EK is het nummer nooit meer rond het Nederlands elftal verdwenen. “Het is mooier dan ons volkslied,” zou keeper Hans van Breukelen later tegen het ANP zeggen. Hij kent de tekst nog altijd woord voor woord uit zijn hoofd en als hij het zingt, komen herinneringen uit 1988 voorbij en overvalt hem ‘een gevoel van saamhorigheid’. Toenmalig PSV- en Oranje-collega Berry van Aerle: “Het zou zo een volkslied kunnen zijn. Gewoon een supernummer. Het is het lijflied van het Nederlands elftal. Ge heurt het nog steeds bij elke interland.”

Tweede Wilhelmus

Wij houden van Oranje is ook een aanjager voor meerdere pogingen tot een succesvol Oranjelied. Van De Raggende Manne tot Wolter Kroes. En ook Hazes zelf ging min of meer op herhaling met nummers als Oranje bovenaan, Ik heb u lief mijn Nederland, Samen kunnen wij Europa aan en Nederland, Oranjeland. In 2006, twee jaar na het overlijden van Hazes, wordt Wij houden van Oranje opnieuw uitgebracht met een rappende Ali B. Wesley Sneijder, die nu al rappend de hitlijsten bestormt samen met Wesly Bronkhorst, was 4 jaar oud toen het nummer van Hazes voor het eerst verscheen. “Wij houden van Oranje doet me nog steeds wat,” vertelde hij twee jaar geleden in een interview met voetbaltijdschrift Santos. “Het is toch een soort van tweede Wilhelmus geworden. Een voetballiedje dat nooit aan kracht verliest. Als ik het luister, voel ik me trots.”

Dat de spelers zelf meededen aan het gebral is best uniek. Sinds 1980 is het Nederlands elftal rond bijna elk EK of WK het onderwerp van meerdere Top 40-hits. Het elftal zelf verleende tussen 1980 en 1994 zijn medewerking aan twee EK-hits en twee WK-hits. De grootste Top 40-hit is niet die van Hazes, maar Nederland, die heeft de bal, een samenwerking van Oranje met André van Duin. Dit nummer werd in januari 1980 opgenomen en uitgebracht als carnavalssingle. Het haalde de tweede plaats in de Top 40. Een stuk beter dan het resultaat van Oranje in Italië, waar het in de eerste ronde al roemloos ten onder ging.

Acht jaar later, nadat Nederland dus het EK had gewonnen, scoorde het Hazes-nummer zoals gezegd de derde plaats. André van Duin baseerde Nederland, die heeft de bal op het liedje dat hoort bij bij het kinderspelletje Ra ra ra, wie heeft de bal. Dat spelletje en het liedje bestonden al in de jaren 20 van de vorige eeuw. Elf spelers van het Nederlands elftal kwamen naar de studio om hun deel van het nummer in te zingen, te weten: Kees Kist, Hugo Hovenkamp, John Metgod, Jan Peters, Wim Jansen, Ben Wijnstekers, Michel van de Korput, Pim Doesburg, Dick Nanninga, Tscheu La Ling en Simon Tahamata. Ook bondscoach Jan Zwartkruis en assistent Rob Baan waren van de partij. Enkele prominente spelers uit die tijd, zoals Ruud Krol, Willy en René van de Kerkhof, Johnny Rep, Arie Haan en doelman Piet Schrijvers, waren niet aanwezig bij de opname. Ze waren er wel bij in Italië, waar Nederland met slechts drie punten snel naar huis kon.

Oranje wilde twee jaar later revanche nemen op het WK in Spanje, maar Frankrijk bleek in de laatste poulewedstrijd te sterk, waarna het liedje Hollanders van Alexander Curly, dat eerst een song was over scheepshelden ‘Houtman, Tromp en Heijn’, maar werd verbasterd voor de voetballers ‘Van Kooten, Rep en Krol’, de prullenbak in kon.

In 1985 zong Harry Slinger van Drukwerk, samen met de Oranjespelers Rijkaard, Gullit, Van Basten, Koeman en Tahamata, ’t Is weer fijn langs de lijn, maar ook nu haalden ‘we’ de eindronde (in Mexico) niet. Weer vier jaar later, twee jaar na dat geweldige EK van 88, besloten Ron Brandsteder en de Havenzangers zich aan een deuntje te wagen. Dat is natuurlijk vragen om ellende. En ellende kwám er. Niet Cruijff maar Leo Beenhakker werd bondscoach en ruzies en intriges waren schering en inslag. Er werd onderling gekonkeld, er werd in Duitse haren gespuugd en Oranje werd na ronde één door Duitsland naar huis gestuurd.

En dat terwijl we twee jaar eerder nog woonboten lieten zinken in de grachten van Amsterdam. Met dank aan Hazes? Nou, dat is iets te veel eer. In 1996 zong hij Ik heb u lief mijn Nederland, geschreven door Peter Koelewijn, hij van dat dak. Hoe prachtig is het te beleven/Oranje is saamhorigheid/Waar wij allen veel om geven/Onze trots door alle tijd. Nou, heel trots werden we er niet van, want een geweldige Paul Gascoigne liet ons alle hoeken van het veld zien. Door een laat tegendoelpunt van Kluivert (4-1) mochten we toch tegen Frankrijk in de kwartfinale. Daarin miste Seedorf zijn zoveelste penalty, wat Freek de Jonge inspireerde tot het liedje Na de dood: Wat kon Seedorf nou gebeuren toen hij van elf meter schoot/Er is leven er is leven na de dood.

Oranjekoorts

Wie was nou de eerste die een graantje wilde meepikken van de massahysterie rond een EK of WK? Feitelijk is dat Willy Derby met z’n We gaan naar Rome, uit 1934, al was er toen van oranje huizen en straten met vlaggetjes nog geen sprake, dat ontstond pas in 1988. Ook was er in 1950 het overbekende Hup Holland hup van Jan de Cler, programmamaker bij de KRO. De basis voor de Oranjekoorts werd gelegd in 1974. Nederland was lange tijd een nietszeggend land in de voetbalwereld, maar na de Europese successen van Ajax en Feyenoord ging het nationale elftal van Nederland ook presteren. Supporters gingen massaal in oranje gekleed de grens met West-Duitsland over en zagen Oranje de finale halen. Sindsdien was de Oranjekoorts een terugkerend fenomeen wanneer het Nederlands elftal aanwezig was op een eindtoernooi en dat was ook in de hitlijsten zichtbaar.

Hazes zong de beste van allemaal, maar welk liedje was nou het leukste? Over smaak valt niet te twisten, maar het liedje waar het meest om is gelachen, is zonder twijfel die van Johan & De Groothandel. Johan is Johan Cruijff, maar dan niet de echte. Had trouwens gekund, want ’s lands grootste voetballer zong ooit in 1969 Oei, oei, oei (Dat was me weer een loei), waarmee hij overigens niet verder kwam dan nummer 21 in de Top 40.

Volgens producer Peter Koelewijn had Cruijff de nodige cola-tics nodig om het nummer Oei, oei, oei op de band te krijgen  

Cruijff beschikte over vele talenten, maar zingen was er daar niet een van. Volgens producer Peter Koelewijn, die zelf in 1996 het EK-lied Oranje is, Oranje blijft maakte, waren er een paar cola-tics voor nodig om het liedje op de band te krijgen. Johan & De Groothandel was een project van programmamaker Ferry de Groot (hij van de Dik Voormekaar Show) en gitarist Chris Latul. Zij waren al langer actief als De Groothandel. En toen kamen ze, in de zomer van 1994, met As Dick me hullep nodig heb. In dat jaar werd Cruijff weer eens net geen bondscoach, net als in 1990, en gaf hij ongevraagde adviezen aan Dick Advocaat. De stem, die niet van de echte was te onderscheiden, is een imitatie door René van den Berg, televisie- en radiopresentator van RTV Utrecht. Terwijl ‘Johan’ al zijn zinnige maar vooral onzinnige adviezen geeft, speelt zijn nog jonge zoontje Jordi op de plaat steeds met de bal in de huiskamer. De herhaalde zin: Jordi, rot nou eens op met die bal, wordt nog steeds geciteerd.

Wat André van Duin in 1980 en André Hazes in 1988 niet lukte, lukte De Groothandel in 1994 wel: een nummer 1-hit met een plaat die alles te maken heeft met een voetbaleindtoernooi. Op de B-kant staat een Spaanstalige uitvoering van het nummer, waarbij de gesproken tekst de handleiding is van een vaatwasmachine. Ook radioman Tom van ’t Hek, Youps broertje dat op zondagavond het radioprogramma ‘t Hek van de Dam presenteerde, had indirect een rol in het succes. In dat programma deed Van den Berg wekelijks zijn Cruijff-imitatie en toen bedacht Ferry de Groot, de producer van dat programma, dat een WK-liedje wel leuk zou zijn. Nou, wat heet: het stond twee weken op 1. Helaas presteerde Nederland niet bovenmatig: het werd in de kwartfinales uitgeschakeld door Brazilië, met een uitblinkende Romário. Overigens ook het vermelden waard: cabaretier Herman Finkers waagde zich in 1994 ook aan het Nederlands elftal. In Hart voor Oranje zingt hij:

Spakenburg, DOS, Vogels van het Ysselmeer:

Voor hen is het jammer maar helaas

Stevo, Zwolsche Boys en nog zo'n stelletje meer:

Oranje is ze allemaal de baas!

Veel later, in de nieuwe eeuw, borduurden zangers voort op het succesnummer van André Hazes. Ali B leende het nummer van Hans van Hemert, en gooide er een rap in:

Dirk Kuyt haalt uit, bal gaat op de lat/Maar in de rebound maakt Wesley Sneijder het af/Hij wordt besprongen door Babel, en Vennegoor of Hesselink/Twee grote gasten, damn dat lijkt me best wel link! Nou goed, het rijmt wel, zullen we maar zeggen. Hij haalde er in ieder geval de nummer 2- positie van de Top 40 mee. Nederland werd toen, in 2006, weer eens in de achtste finale uitgeschakeld. Portugal was met 1-0 te sterk op het slagveld waar zestien gele en vier rode kaarten vielen. Nog altijd een WK-record. Het nummer van Ali B. was het meest succesvolle van alle voetbalplaatjes die rond het wereldkampioenschap voetbal 2006 werden uitgegeven. Het werd alleen van de nummer-1 positie in de Top 40 gehouden door Rood van die andere omstreden zanger, Marco Borsato. Na de uitschakeling daalde de Oranjekoorts snel, net als het aantal verkopen van het nummer. Binnen drie weken was het van de lijst verdwenen. Nog nooit had een top-2 notering zo snel de Top 40 verlaten.

Twee jaar later coverde Wolter Kroes Hazes’ evergreen, maar hij kwam ook met Viva Hollandia, wat eveneens een regelrechte klassieker is geworden. Kroes zong dit lied vlak voor het EK van 2008 en na het succes van dit nummer paste hij het aan voor de Olympische Zomerspelen en twee jaar later, op het WK voetbal in Zuid-Afrika, deed hij dat nog eens, met junglegeluiden.

Gers Pardoelpunt

Het is een kleine stap naar 2014, als het fenomeen Oranjelied 44 jaar oud is en de populariteit alleen maar toeneemt. Schrik niet, toen Oranje zich in dat jaar plaatste voor het WK in Brazilië, en overigens heel verdienstelijk derde werd onder Louis van Gaal, werden er 46 liedjes uitgebracht. Van René Froger tot Gerard Joling, van Edwin Evers (als Gers Pardoelpunt), tot André Hazes jr. en Andy van der Meijde, Johnny de Mol, Jan Smit, Gordon, Danny de Munk, Dries Roelvink. Met titels als: De beuk erin Oranje, Olé en Lowietje. Aanzienlijk meer dan twee jaar ervoor, toen er zestien liedjes werden uitgebracht, door onder meer Edwin Evers met zijn briljante De Boer-imitatie: Stop je toeter in de la. Meest populair was die van Armin van Buren. En dan had je nog De Gijpvogel met Gijp die cup! (Feat. René van der Gijp) en zo gingen de liedjes steeds meer richting carnaval. Wolter Kroes & Yes-R & Ernst Daniël Smid zongen Ben Je ook voor Nederland? (De geluksvogeltjesdans). In 2010 waren het er maar zeven, waaronder Orange Glow van een dan nog totaal onbekende Danny Vera.

En dan, van heel recent, hebben we nog Frank Lammers. ‘Ferry’ of Mister Jumbo kwam onder de naam Frank & Frank in 2021 met een liedje over bondscoach Frank de Boer. Op de melodie van Je veux de l'amour van Raymond van het Groenewoud schreeuwt Lammers het uit voor de toenmalig bondscoach. Broer Ronald deed ‘het’ met influencer Nienke Plas. In het nummer Goud, een initiatief van een bekend frituurvetmerk, zingt Plas en rapt Ronald, zittend op een oude fiets, een klein stukje mee. Wijzend naar zijn opvallende proletenketting: Ik heb goud op mijn chest.

Het werd geen grote hit.

Geen bier voor Bergkamp

Harry Vermeegen was jarenlang vriend van de sterren, de voetbalsterren wel te verstaan. Ze vonden zijn programma’s leuk, deden bereidwillig mee als ze weer eens voor Harry mochten koken of een bal door een raam mochten schieten. In 2004 bedacht de programmamaker een liedje: 1-2-3-4 Dennis Bier. Het had betrekking op Dennis Bergkamp, die net als de rest van de selectie nu ook maar eens gezellig aan het bier moest gaan. De non-flying Dutchman is echter ook een non-drinking Dutchman en hij was dan ook not amused en ging naar de rechter. Vermeegen tegen de NOS: “Dat nummer was nog een heel gedoe om uit te laten brengen. Dennis Bergkamp drinkt helemaal geen alcohol en dat wist ik niet. Hij spande een rechtszaak aan zodat ik dat nummer niet kon uitbrengen. Maar ik won glansrijk en bracht het uit. Het heeft toch vijf weken in de single Top 100 gestaan.” Hoe dat liedje ging? Nou zo: Rondjes die loop je niet/Rondjes die geef je/Drink Dennisbier/Dan leef je.

Ook Genee doet mee

Het officiële UEFA EURO 2024-lied is gemaakt door Meduza, OneRepublic & Leony. Het nummer heet Fire en zal voor de wedstrijden worden afgespeeld als intro. In hun kielzog de ruim veerig Nederlandse inzendingen, van onder meer Wilfred Genee en Marco Schuitenmaker. We beperken ons tot een top 5:

1. Ik ben net als jij (Ich bin wie du) - Wes & Wes, Wesley Sneijder, Wesly Bronkhorst

2. Oranjebewaarder - Het wordt prachtig net als in 1988 - Marco Schuitmaker

3. Auf dem Fahrrad - Mannen In De Olie

4. Wij houden van Oranje - Barry Fest, ANGUZ, Arno Kolenbrander

5. Johnny Rep - Wilfred Genee