Gezondheidstips van 100-plussers: 'Ik rook al meer dan 80 jaar'

Whisky in de ochtendthee

Wie: Jack Reynolds

Land: Groot-Brittannië

Bereikte leeftijd: 108 jaar (1912-2020)

Toen hij 100 werd, begon Jack uit het Britse Derbyshire aan een nieuw leven. De voormalige staalarbeider besloot elk jaar zijn grenzen te verleggen. Dus deed Jack als 102-jarige mee aan de ice bucket challenge, liet zijn eerste tattoo zetten toen hij 104 werd en zoefde op zijn 106de aan een zipline van boomtop naar boomtop. Media kregen lucht van zijn strapatsen, waarna Jack viral ging. Zo kwam het dat hij ter ere van zijn 107de verjaardag een gastrol kreeg in de Britse soap Hollyoaks.

Nieuwe dingen doen, dat was volgens Jack het geheim van een lang en fijn leven. Maar dan wel altijd met whisky erbij! Zolang als hij zich kon herinneren, kieperde Jack elke ochtend een scheutje Famous Grouse in zijn thee en nam hij ’s avonds voor het slapen gaan twee glazen van hetzelfde spul, met limonade. “Cheers, mate!” Voor de rest was oud worden volgens Jack niet zo moeilijk, zolang je maar hard werkt, veel lacht en voldoende frisse lucht krijgt.

Uiteindelijk brak Jack thuis zijn heup, belandde in het ziekenhuis en liep daar een longontsteking op. Zijn dochter Jayne vatte zijn leven mooi samen: “Pa vond zichzelf altijd veel jonger dan hij daadwerkelijk was.”

Veel bidden en elke dag een bolletje ijs

Wie: Erna Zahn

Land: Verenigde Staten

Bereikte leeftijd: 113 jaar (1908)

“Geen klachten, ik voel me prima!” En daar is niets aan gelogen, want op haar 109de reed Erna nog paard. Twee wereldoorlogen en de grote depressie, ze maakte het allemaal mee. “Ik zou willen dat ik een dagboek had bijgehouden,” zegt ze nu. Erna trouwde haar man Meilahn in 1935 en kreeg zes kinderen. Ze bleven bij elkaar tot zijn dood in 1982.

Haar oudste zoon, inmiddels dik in de tachtig, denkt dat Erna haar hoge leeftijd te danken heeft aan haar vertrouwen in God. Tijdens alle moeilijke periodes in haar leven bad ze veel. Zelf verwijst Erna naar haar speciale dieet: elke dag een bolletje ijs, pure chocolade en een banaan. En, ook heel belangrijk: nooit een maaltijd overslaan. En lichaamsbeweging dan? Elke winter maakt ze de stoep rondom haar woning sneeuwvrij en soms klimt ze in haar fitnessapparaat, maar dat is het wel. De samenvatting van haar leven? “Say Don’t skip meals.your prayers. I can’t complain.”

Geen mannen

Wie: Jessie Gallan

Land: Schotland

Bereikte leeftijd: 109 jaar (1906-2015)

Tot aan haar dood vertelde Jessie Gallan het aan eenieder die het maar wilde horen. Het geheim van een lang leven? Blijf uit de buurt van mannen. Oké, veel bewegen helpt je ook om oud te worden, net als elke ochtend een grote kom warme pap als ontbijt. Maar het echte geheim is het ontwijken van mannen, want ‘ze leveren meer gedoe op dan ze waard zijn’. Enfin, laten we het er maar op houden dat Jessie er al vroeg bij was, qua feminisme en zo: “Ik ben nooit van iemand afhankelijk geweest.”

Al op haar 13de verliet ze het ouderlijk huis, een klein boerderijtje waar ze samen met haar vijf zussen en broer in één bed sliep. Jessie werd een melkmeisje. Daarna werkte ze als bediende in het huis van een rijke zakenman in Aberdeen. Het hoogtepunt van haar leven? Als kamermeisje in het Lauriston Hotel in Ballater, zag ze ooit de Queen én de Queen Mother, toen die een bezoekje aan Schotland brachten.

Wat wil een mens nog meer? Jessie overleed vredig en in haar eigen bed, in het verzorgingshuis. Ze luisterde de laatste jaren van haar leven veel naar muziek en genoot van de kerkdiensten die ze meerdere keren per week bezocht.

Veel wilde vrouwen

Wie: Henry Allingham

Land: Groot-Brittannië

Bereikte leeftijd: 113 jaar (1896-2009)

Het leven van Henry Allingham begon in de 19de eeuw en strekte zich uit tot de 21ste eeuw. Zo was hij 16 jaar oud toen de Titanic verging en een van de laatst levende oorlogsveteranen van de Eerste Wereldoorlog (1914-1918).

Henry, afkomstig uit een arbeidersmilieu, was enig kind. Zijn vader stierf toen hij anderhalf was, zijn moeder toen hij 18 was. Daarop besloot Henry het leger – en dus de oorlog – in te gaan. Tijdens de Derde Slag om Ieper werd hij in zijn arm geraakt, toen hij bezig was in vijandelijk gebied een landmijn onschadelijk te maken. Zwaargewond lag hij enige tijd tussen de lijken. Maar hij redde het. Over zijn tijd aan het front zou hij later zeggen: “De helse herinneringen aan de oorlog wil ik liever vergeten, maar nooit mijn kameraden. Nooit de mannen die alles gaven. Ik werk hard om hun herinneringen in leven te houden.” Als de laatst levende Britse veteraan uit de Great War, zat Henry niet om aandacht verlegen. Koningin Elizabeth, prins Charles en toenmalig premier Tony Blair wilden hem maar wat graag de hand schudden en onderscheidingen op de borst prikken.

Hoe dan ook, Henry overleed uiteindelijk rustig in zijn slaap. Gevraagd naar het geheim van zijn lange leven, antwoordde hij enkele jaren voor zijn dood: “Veel sigaretten, whisky en wilde vrouwen.” Maar dat bleek een grap. Henry was het beu dat journalisten hem op elke verjaardag diezelfde clichévraag stelden, tot vervelens toe. In een interview met de Britse krant The Guardian bekende hij later: “Ik heb in mijn leven slechts één meisje gezoend: mijn Dorothy. Ik ontmoette haar in 1915 en we trouwden direct na de oorlog, in 1918. Ik heb mijn maagdelijkheid niet verloren toen ik soldaat was. Al weet ik dat dat voor heel veel mannen wel het geval was.” Zijn Dorothy stierf uiteindelijk in 1970. Of Henry dan wel veel rookte? “Ach, af en toe een sigaretje als gezelligheidsroker kan geen kwaad.” En die whisky dan? “Och, ook niet echt.”

Roken en genieten

Wie: Helen Faith Keane Reichert

Land: Verenigde Staten

Bereikte leeftijd: 110 jaar (1901-2011)

Helen (vrienden noemden haar altijd bij haar nickname ‘Happy’) was een eigengereid type. Ze had al op jonge leeftijd een hekel aan salades, groenten en vroeg opstaan. Eigenlijk aan zo’n beetje alles wat met een gezonde levensstijl te maken heeft. In plaats daarvan was ze van jongs af aan gek op hamburgers, chocolade, cocktails en het nachtleven in New York. En dat is nooit veranderd. Haar eerste opera zag ze in 1918, Samson et Dalila. Het was een cadeau van haar vader voor haar 17de verjaardag.

In de vele, vele jaren die volgden, was ze niet meer weg te slaan uit alle exotische restaurants, Broadway-shows, bioscopen en de Metropolitan Opera. Ze was gediplomeerd psychologe, mode-expert, tv-presen-tatrice en professor emeritus aan de New York University. Een leven als een meisjesboek.

Helen rookte graag. Want, why not? “Ik rook al meer dan 80 jaar, de hele dag, elke dag. Ja, dat zijn een paar honderdduizend sigaretten.” Hoe klein en teer Helen ook was, tot aan haar dood ontving ze gasten in haar appartement op Park Avenue, om vervolgens om de hoek te gaan dineren, in een van haar vele favoriete restaurants.

Elke dag twee eieren

Wie: Emma Morano

Land: Italië

Bereikte leeftijd: 117 jaar (1899-2017)

Geboren in november 1899, als de oudste van acht kinderen, leefde ook Emma in drie eeuwen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog overleed haar verloofde. In 1926 trouwde ze met ene Giovanni, een type met losse handjes. Het stel scheidde nadat hun zoontje, net een half jaar oud, plots overleed. Emma over haar man: “Ik trapte hem het huis uit en besloot nooit meer te trouwen.”

Meer dan dertig jaar lang werkte ze vervolgens in een jutenfabriek en daarna nog eens twintig jaar in de keuken van een internaat. Uiteindelijk ging ze op haar 75ste met pensioen. De laatste veertig jaar van haar leven woonde ze in een klein tweekamerappartement, waar ze altijd zelfstandig is blijven wonen. De laatste jaren van haar leven kwam ze nauwelijks nog buiten. Op 15 april 2017 overleed Emma in haar leunstoel. Langzaam weggegleden, volgens de arts die haar regelmatig bezocht.

Het geheim van haar hoge leeftijd? Op haar 20ste kreeg Emma een ietwat ongebruikelijk dieetadvies van haar dokter. Eet elke dag een gekookt ei én een rauw ei. Hetgeen ze sindsdien ook trouw heeft gedaan: bij elkaar dus zo’n 70.000 eieren. De avondmaaltijd hield Emma altijd licht, met vaak enkel een glas melk. En genoeg slapen, dat was volgens de Italiaanse ook belangrijk. Emma ging elke avond rond zeven uur naar bed en was de volgende ochtend dan rond de klok van zes weer uit de veren.

Zo schopte ze het tot de oudste inwoner van Italië ooit en de op een na oudste Europeaan ooit. En de laatst levende persoon die de 19de eeuw heeft meegemaakt.

Veel wijn drinken

Wie: zuster André (Lucile Randon)

Land: Frankrijk

Bereikte leeftijd: 117 jaar (1904)

Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. En dus leeft het stokoude nonnetje zuster André nog steeds. Zelfs de pandemie krijgt haar niet klein.

Enkele dagen voor haar 117de verjaardag testte ze positief, maar het virus kreeg nauwelijks vat op haar. En dat terwijl in het verzorgingshuis waar ze woont, de oudjes bij bosjes omvielen. Waarmee zuster André toch maar mooi de oudste genezen covid-patiënt ter wereld is.

Geboren als Lucile Randon nam ze in 1944 de naam zuster André aan, toen ze toetrad tot de katholieke liefdadigheidsorde Dochters der Liefde. Haar tip voor een lang leven is het advies dat elke katholiek geestelijke je geeft: veel wijn drinken. Alhoewel, nu Zuster André zo oud is, beperkt ze zich tot ‘dagelijks een klein glaasje wijn bij het gebed’. Voor de rest wil ze niet te veel woorden vuilmaken aan haar hoge leeftijd. Het liefst zou ze haar verjaardag in stilte voorbij laten gaan, al was het maar omdat er toch geen 117 kaarsjes op de taart passen. “Volgend jaar ben ik er niet meer,” was dan ook het enige wat ze op haar 117e verjaardag tegen de verzamelde pers wilde zeggen. Waarop haar verzorger lachend zijn schouders ophaalde: “Ach, dat zegt ze al tien jaar lang.”

Niet omkijken

Wie: Leonora Pennarts-Elfferich

Land: Nederland

Bereikte leeftijd: 109 jaar (1912)

Makkelijk heeft Noortje Pennarts het niet, de laatste jaren van haar leven. Zo overleefde ze haar beide kinderen. In 2018 haalde ze de media omdat ze ‘een vriendschappelijk band’ had met de toen 99-jarige Roel Groenhof. Een zeven jaar jongere vriend. Wat een cougar, die Noortje! Beiden mochten aanschuiven in het programma M van Margriet van der Linden. Noortjes geheim? Een gematigd leven. In 2018 omschreef ze dat als elke dag om vijf uur uit de veren, geen middagdutjes en:

“Gewoon doorgaan. Niet omkijken.” Enkele jaren eerder, in 2017 toen ze 105 werd, was haar raad wat positiever: “Hoe je 105 moet worden? Gewoon lachen, heel vaak lachen.” En verder, heel bescheiden: “Ik kan er ook niet zoveel aan doen.” Om daaraan toe te voegen: “Ik ben een heel tevreden mens, met ontevreden zijn help je niemand.”

Push-ups

Wie: Duranord Veillard

Land: Verenigde Staten

Bereikte leeftijd: 111 jaar (1907-2018)

Duranord Veillard werd op Haïti geboren, als zoon van een visser. Hij studeerde rechten, trouwde in 1932 en schopte het uiteindelijk tot rechter. Het waren de jaren dat Franklin D. Roosevelt president werd van de Verenigde Staten en Groucho Marx doorbrak als komiek.

In 1968 emigreerde Duranord met zijn gezin naar de Verenigde Staten. Daar werkte hij nog zo’n tien jaar als laborant in een ziekenhuis, voordat hij met pensioen ging.

De jaren eisten slechts gedeeltelijk hun tol. Tot aan zijn dood liep Duranord zonder stok, maar hij was toen wel bijna blind en slechthorend. Zijn geheim? Gezond eten (veel fruit en havermout) en elke dag beginnen met vijf tot zeven push-ups, meestal om 5 uur in de ochtend. En geloof in God natuurlijk, want dankzij Zijn Zegen mocht hij zo lang leven.

Zijn vrouw Jeanne stierf zes maanden na hem. Zij werd 108 jaar oud. Hun huwelijk duurde 85 (!) jaar en strekte zich uit van president Franklin Roosevelt tot Barack Obama.

Dertig sigaretten per dag

Wie: Batuli Lamichhane

Land: Nepal

Bereikte leeftijd: 119 (1902)

Batuli dankt haar hoge leeftijd aan de geneugten van het kettingroken. Tenminste, dat beweert ze bij hoog en laag. Gemiddeld dertig sigaretten per dag pafte ze tijdens haar lange leven weg. Ze begon op haar 17de. “Ik rook al meer dan een eeuw, dus er is helemaal niets mis met sigaretten.” Oftewel meer dan een miljoen sigaretten, waarbij aangetekend dient te worden dat Batuli lokale, handgemaakt sigaretten prefereert boven alle commerciële rookwaren. “Bovendien,” zegt ze, “denk ik niet dat ik nu nog kan stoppen.” En daarna, met een flauw lachje: “Trouwens, alle dokters die me ooit hebben geadviseerd te stoppen met roken, zijn nu allemaal dood.”

Ach, wat kan ze verder nog vertellen over haar leven? Haar echtgenoot verdween meer dan tachtig jaar geleden. Dat wil zeggen, hij ging op zoek naar werk in India en keerde nooit meer terug. En haar jongste zoon is 85, de andere vier kinderen zijn al overleden. Volgens diverse berichten leeft Batuli nog steeds. Een plaatselijke Hindoe-tempel heeft zich over haar ontfermd. Ze kan nog goed horen en zien, en schuifelt elke dag met haar stok rond in het dorpje waar ze woont.

De Blue Zone

De levensverwachting van mensen in de ontwikkelde wereld is de afgelopen 170 jaar met gemiddeld drie maanden per jaar is gestegen.

En het einde van deze trend lijkt nog niet in zicht. Een op de 6500 mensen wordt ouder dan 100 jaar en 1 op de 7 miljoen wordt zelfs 110 jaar of ouder. Waar wonen wereldwijd de meeste honderdplussers? In de Blue Zone, vijf plekken op de wereld waar mensen het gezondst zijn en het oudst worden: Okinawa (Japan), Sardinië (Italië), Loma Linda (Californië), Nicoya Peninsula (Costa Rica) en Ikaria (Griekenland).

Plekken waar heel wat onderzoekers rondstruinen, op zoek naar de geheimen van een lang leven. Zo worden bewoners van de Japanse eilandengroep Okinawa gemiddeld 90 of zelfs 100 jaar oud, zonder al te veel mankementen. Aanvankelijk werd gedacht dat dit verband hield met hun genen. Maar eilandbewoners die naar het westen verhuisden, of naar de grote stad en daar anders gingen leven, werden lang zo oud niet. Ook andere onderzoeken tonen aan dat genen slechts voor een kwart bepalen hoe oud iemand wordt. Al is daar allerminst consensus over. Er zijn ook onderzoeken bekend die aantonen dat veranderingen in leefstijl ervoor kunnen zorgen dat je 85 jaar oud wordt in plaats van 75. Maar om een eeuweling te worden, heb je toch speciale genen nodig. Een van de onderzoekers: “Honderdplussers worden anders oud. Langzamer.

Ze sterven uiteindelijk aan dezelfde ziekten als wij, maar 30 jaar later.” Terug naar Okinawa. De eilandbewoners die wél oud werden, bleken allemaal relatief weinig te eten. Alles met mate dus. ‘Je bord leegeten’, vinden ze iets typisch westers. Verder consumeren ze nauwelijks vlees en wandelen en tuinieren ze veel. Er is weinig stress en familiebanden zijn belangrijk. Verder lijkt het erop dat eerstgeborenen (met een jonge moeder dus) meer kans hebben om oud te worden dan hun broers en zussen. En sowieso worden vrouwen statistisch gezien ouder dan mannen.