Jaarlijks worden 80.000 mannen mishandeld door hun partner: 'Ze sloeg en schopte me keihard!'

*De namen van de slachtoffers en hun partners zijn gefingeerd.

Veel mensen nemen nog steeds aan dat slachtoffers van huiselijk geweld bijna altijd vrouwen zijn, maar niets is minder waar: maar liefst 40 procent van alle volwassenen die geweld binnen hun relatie ervaren, zijn mannen en zij hebben vaak grote moeite om zichzelf uit deze onveilige thuisomgeving te bevrijden. Jaarlijks worden zo’n 80.000 mannen in Nederland in hun eigen huis emotioneel en fysiek mishandeld door hun partner en het taboe dat heerst op mannenmishandeling is nog steeds groot. De problemen van deze slachtoffers worden vaak niet serieus genomen door hun omgeving en iedereen herkent zich wel in opmerkingen als ‘ik zou me toch echt niet door een vrouw laten slaan’, of ‘bij zo’n vrouw blijf je toch geen seconde langer?’ Vaak weten deze slachtoffers echter niet waar zij met hun verhaal terecht kunnen of ze willen uit schaamte liever geen hulp zoeken. Zo meldt slechts 4 procent van alle mishandelde mannen zich bij de politie en toch staat er – speciaal voor hen – overal in het land hulp klaar.

Therapeut Bastiaan: ‘Zelfvertrouwen is de sleutel’

In het Gooise Kortenhoef is er geen wolkje aan de helderblauwe hemel en in de groene weide tegenover de praktijk van Therapie voor Mannen staren de lammetjes schaapachtig voor zich uit. Een vreedzame aanblik die rustgevend werkt, vindt ook mannentherapeut en counselor Bastiaan Serlé, die nog bezig is met de laatste loodjes van de verhuizing van zijn hoofdpraktijk uit het drukke Amsterdam naar het landelijke Kortenhoef. “Het is hier heerlijk rustig en de omgeving is prachtig. Dat is een prettige sfeer voor mijn cliënten,” zegt Serlé terwijl hij ergens uit de verhuisboel een stoel opdiept. “Ik leid al jaren mannentrainingen en ik begeleid mannen ook één op één. Mannen hebben vaak andere uitdagingen dan vrouwen en dat vraagt om een specifieke aanpak. Ook vragen mannen minder makkelijk om hulp dan vrouwen, want het is voor een man moeilijk om toe te geven dat hij wordt mishandeld en er zelf niet uitkomt. Schaamte speelt daarbij vaak een grote rol, want geef maar eens toe aan jezelf en je vrienden dat je afhankelijk van je gewelddadige partner bent en dat je ook angst voelt voor haar en haar reactie als je hulp zoekt. Mannen horen dan nog vaak dat ze niet moeten zeuren, sterk moeten zijn.”

Gezonde en zelfverzekerde mannen zullen dan ook vrij snel zeggen dat ze er genoeg van hebben, legt Serlé uit. “Maar als jij in je jeugd al gewend was aan dominant gedrag, betutteling, afwijzing of lichamelijk geweld door één of beide ouders, dan denk je dat dat erbij hoort en dat je niet meer waard bent. Je kunt dan op een gegeven moment zover over je grenzen gaan dat het echt niet meer kan. In de relatie van deze mannen was er mogelijk ooit wel liefde, maar die afhankelijkheid van elkaar was meer een pleister op de oude pijn en daar is de man zich vaak niet bewust van. Hij is gewend aan deze partner en hij is bang om alleen te zijn. De gelukkige relaties die hij om zich heen ziet, doet hij dan ook af als ‘mooi weer spelen’ omdat hij gewend is om dat zelf ook te doen.”

In de jaren van de vrouwenemancipatie werden vrouwen steeds dominanter in de psychische zorg. Nu zijn 90 procent van de therapeuten vrouwen. Van de mensen die zelfmoord plegen of aan depressies lijden, zijn 80 procent mannen.

Serlé zocht voor zichzelf in 2017 naar een mannelijke therapeut: “Ik zocht een rolmodel en die kon ik niet vinden. Daarom besloot ik daar zelf iets aan te gaan doen, want ik was al vele jaren coach. Nu, als therapeut en counselor, kijk ik in de binnenwereld van de man en help hem om zichzelf weer heel te maken. Na die emancipatiegolf wordt er van mannen verwacht om een sterke en krachtige man te zijn en tegelijk ook die lieve zachte bakfietspapa. Dat vraagt heel veel en mannen schieten soms door en worden een pleaser. Op die manier komt hun eigen plan vaak niet meer aan bod. Kracht is tegenwoordig bijna fout en mannen worden ook snel narcistisch genoemd.”

Hij vervolgt: “Liefdevol en zacht zijn is goed, maar daar is een grens aan. Het is ook goed om gevoelig te zijn en om begrip hebben voor andermans emoties, maar je eigen gevoel moet blijven leiden. Als je meer zelfvertrouwen had, was je nooit bij die partner terechtgekomen, want je laat dit gebeuren omdat je jezelf niet op waarde schat. Ook al ervaart een man de mishandeling niet als levensbedreigend, dan nog is geen levensplezier ook een straf. Het is soms moeilijk om bij de hulpvraag te zeggen dat je wordt mishandeld omdat je partner wil weten waarom je in therapie gaat en ze ook je mail kan lezen. Veel mannen komen daarom met een klacht als: Ik slaap zo slecht, en dat is prima. Samen met de therapeut kom je er wel uit. Zodra je eenmaal je gebrek aan zelfvertrouwen aan gaat pakken, heb je de sleutel om uit deze situatie te komen. Een goede therapeut kan je daarbij helpen, want zonder eigenwaarde is niemand geboren.”

Slachtoffer Jasper (45): ‘Ik liet me in mijn gezicht slaan’

“Ik ontmoette haar zo’n tien jaar geleden. In het begin was ik in de wolken, want ze gaf me veel complimenten. De eerste verwarring kwam al snel, want we hadden afgesproken om elke woensdagavond met elkaar te bellen en dan zaten we lekker lang te kletsen. Na een maand zei ze opeens: Nee, we hadden toch donderdagavond afgesproken? Ik was even in de war, maar dacht dat het wel aan mij zou liggen. Een paar avonden later kwamen we samen bij haar thuis en ik legde mijn sleutels op tafel. Na een kop koffie wilde ik naar huis. Ik wilde mijn sleutels pakken, maar die waren verdwenen. Ik zocht overal en ondertussen stopte zij de sleutels in mijn jaszak. Toen ik ze daar vond zei ze: Schat, je bent wel vaker in de war de laatste tijd. Dat heet gaslighting, expres de ander in de war brengen.

Ook zei ze eens dat ze een rood jurkje mooi vond: Niet paars, hè? Donkerrood! Ik kocht dat mooie rode jurkje, want ik wilde haar graag verrassen. Toen ze hem uitpakte, zei ze: Dit is donkerrood. Ik heb je gezegd dat ik paars mooi vind. Deze vind ik niet mooi. Je gaat denken dat je gek wordt, want dit gaat non-stop door. Dan realiseer je je dat het echt niet allemaal aan jou ligt, maar je blijft rode vlaggen wegwimpelen. Was mijn eigenwaarde gezond geweest, dan was me dit niet gebeurd. Er zat al een diepgeworteld minderwaardigheidscomplex. Dat kwartje viel bij mij pas na de relatie. Ik was altijd een pleaser en ik deed alles om de relatie te redden. Ik liet me zelfs slaan in mijn gezicht. Vijf keer, terwijl ze gilde: Sla me dan klootzak! Ik heb haar nooit teruggeslagen.”

Ik zocht meer en meer de antwoorden bij haar. Mijn wereld werd steeds kleiner. Ik verlangde terug naar die fijne tijden waarin ik nog iets goed kon doen, maar die waardering kreeg ik steeds minder. Je raakt verslaafd aan zo iemand als je geen eigenwaarde hebt, zoals ik in die tijd. Ik wil nu niet alleen die vrouw de schuld geven, want ik moest ook mijn fouten zien en daaraan werken. Voor die hulp kwam ik bij Therapie voor Mannen terecht. Dat heeft me zoveel anders naar mezelf leren kijken. Het was het absoluut waard. Ik weet nu: ik ben oké, ik ben goed genoeg.”

Slachtoffer Geert (70): ‘Ik was altijd heel angstig’

”Ik ben vanaf mijn 40ste tientallen jaren mishandeld door mijn vrouw. Eerst sloot ze me vaak buiten en dan liep ik ’s nachts alleen over straat. Later werd ik geslagen met een stok en ook met een telefoon, zodat ik mezelf vaak opsloot in een kamer en dan kwam ze op de deur slaan met een stok, er zaten allemaal deuken in de deur. Ik was altijd heel angstig en dit heeft meer dan twintig jaar geduurd. Ik was een stille man en daar raakte zij gefrustreerd van. Mijn ouders hadden een oorlogstrauma en mijn vader overleed voor mijn neus in zijn stoel toen ik 9 was. Ik groeide op in een soort angstige familie. Ik was altijd al stil, maar dat werd ik helemaal toen mijn vader stierf, toen werd ik teruggetrokken.

Toen ik tegen de 30 was, trouwde ik. Daarvoor had ik nooit een lange verkering gehad. Toen onze drie kinderen klein waren, was het vaak al hommeles. Zij werd vaak kwaad en sloeg tegen deuren en zo. Ze ging dan naar het café en na een paar glazen werd ze vervelend tegen anderen. Ze kwam dronken terug. Er waren vaak problemen met politie, uitsmijters en barpersoneel. Ik wist niet beter, dus ik bleef waar ik was.

Alcohol speelde een rol bij haar agressie. Ik verweerde me meestal door mijn armen op te houden en dan stootte ze tegen mijn armen aan. Ze bezeerde zich vaak en dan zei ze dat ik haar pijn had gedaan, maar dat klopte niet. Ze sloeg mij vaak met een stok en ik deed dan niets. Ik kroop weg. Zij heeft ontiegelijk vaak de politie gebeld om te zeggen dat ik geweld had gebruikt en dat sloeg nergens op. Ze maakte er iets onzinnigs van. Er werd wel naar mij geluisterd. Ze namen haar niet serieus, want ze zagen dat ze dronken was. Ze namen haar weleens mee. Mij namen ze niet mee. De laatste keer heb ik de politie gebeld en ze kwamen meteen en ze zeiden dat ik Veilig Thuis moest bellen.

Geert: ‘Ik ben vaak gevlucht, maar meestal kreeg ik de kans niet, dan deed ze de deur op slot en sloot ik me op in een kamertje of in de schuur’

De kinderen hebben altijd gezien wat er gebeurde en ze zeiden ook vaak dat ik bij haar weg moest gaan. Uit onzekerheid heb ik die stap toch niet gezet, ik wist niet waar ik heen moest. Een daklozencentrum leek me niks. Ik voelde me machteloos en klein en ik hou niet van slaan, dat zit niet in mij. Ik ben een zachtaardig mens en ik was ook bang. Ik ben vaak gevlucht. Meestal kreeg ik de kans niet, want dan deed ze de deur op slot. Dan sloot ik me op in een kamertje of in de schuur. En dan bleef ik de deur tegenhouden, zodat ze er niet in kon.

Ik voelde me klein en bangig. Zeven jaar geleden ben ik weggelopen, ik had er genoeg van en ben toen een tijdje dakloos geweest en ik heb gekampeerd voordat ik in een opvang terechtkwam. Ik wilde niets meer met haar van doen hebben en heb niets meer van me laten horen. Ik heb hulp gezocht bij Therapie voor Mannen en ik kreeg elders nog aanvullende hulp. Dankzij deze hulpverleners ben ik echt opgeknapt en ik heb nu meer eigenwaarde en ik ben zelfverzekerd. Ik weet nu dat dit nooit zou zijn gebeurd als ik voor mezelf op had durven komen. Maar dat heb ik nooit geleerd in mijn jeugd. Ik ben wel klaar met die nare tijden en ik ben nu met pensioen. Mijn tijd kom ik lekker door. Ik woon al anderhalf jaar in mijn eigen appartementje en ik wil gewoon lekker alleen blijven. Ik geniet van alleen zijn. Als ik erover praat, kan ik er nog wel om janken, dat wel.”

Slachtoffer Martin (32): ‘Ik woon nu op een geheim adres’

“Ik trouwde al heel jong met mijn jeugdvriendinnetje Maria. We kwamen beiden uit probleemgezinnen en woonden onze hele jeugd bij elkaar in de straat. Haar ouders waren alcoholisten en mijn ouders waren na een vreselijke vechtscheiding uit elkaar gegaan. Ik woonde bij mijn moeder en wilde mijn vader niet zien omdat hij mijn moeder vaak had geslagen. Maria en ik waren goede vrienden en toen ik 17 was en zij 16 gingen we met elkaar naar bed. Maria was gelijk zwanger.

We trouwden direct na de geboorte van ons zoontje en vonden een flatje in het zuiden van het land. Onze ouders bemoeiden zich niet met ons. Ik vond al snel werk als bijrijder op een vrachtwagen en was daarom veel van huis. Maria veranderde in die eerste jaren van een lief, zorgzaam meisje in een schreeuwende, ontevreden jonge vrouw die na de geboorte van ons tweede kind geen seks meer met me wilde. Ze eiste mijn telefoon op zodra ik thuiskwam en beschuldigde me van ontrouw. Ik voelde me beroerd, maar ik wilde haar niet kwetsen. Zij werd echter steeds onredelijker en jaloerser op onzichtbare vriendinnen die ik niet had. Ik ging niet vreemd, maar werkte hard. Zij zat thuis met de kinderen en dat vond ze prima zo.

Martin: ‘Dan stond ze opeens voor me met een mes of een vleesvork. Ze heeft me meerdere keren een bloedneus geslagen met een kandelaar’

Op een vrijdagavond in 2019 kwam ik thuis en werd ik door haar opgewacht in de gang, waar ze me tegen de muur duwde en op me in begon te stompen en te schoppen. Ze werd hysterisch en gilde dat ik het huis uit moest. Ze ging naar de keuken en kwam terug met een mes waarmee ze me bedreigde. Ik ben toen naar vrienden van me gegaan en heb daar geslapen. Vanaf dat moment was ik niet meer veilig thuis. Maria was soms rustig en dan hadden we een redelijk normaal weekend, een andere keer stond ze opeens voor me met een mes of een vleesvork. Ook schopte ze me soms keihard tegen mijn hoofd als ik op de bank lag te slapen en ze heeft me meerdere keren een bloedneus geslagen met een kandelaar. Vaak keken de kinderen toe als dit gebeurde.

Ik ging niet weg omdat ik me altijd schuldig heb gevoeld omdat ik haar zo jong zwanger heb gemaakt. Op een zomernacht in 2020 zat ik – na weer een heftige ruzie – op een hoge barkruk bij de balustrade op het balkon een sigaretje te roken toen Maria me een keiharde duw in de rug gaf, waardoor ik over de reling van een hoog naar beneden viel. Ik brak daarbij mijn pols en zat onder de blauwe plekken. Ik had ook mijn nek kunnen breken. Ik wilde geen aangifte doen, maar ik heb in de ochtend Veilig Thuis gebeld, die me geweldig hebben opgevangen. Ik woon nu op een geheim adres en hoop de kinderen bij me te krijgen binnenkort. Maria heeft zelf ook hulp gezocht en ze heeft een contactverbod gekregen. Ik wil niet meer bij haar terug, maar ik hoop wel dat het goed met haar komt.”

Magazine over mannenmishandeling

Om landelijk aandacht te vragen voor het thema mannenmishandeling lanceren de mannenopvangorganisaties op 20 juni samen een nieuw magazine. Het wordt zowel online als in pocketvorm verspreid. De organisaties hopen dat daardoor de opvang bekender wordt en het taboe op mannenmishandeling kleiner. In Nederland zijn er meerdere opvanglocaties en therapeuten voor mannen, zoals Blijf Groep, Moviera, Kadera, Arosa en Sterk Huis. Zij bieden opvang en hulp aan mannen. Praten kan bij Therapie voor Mannen in Kortenhoef, Amsterdam en Zutphen. Zie therapievoormannen.com

Bellen voor hulp

Zoek je hulp? Bel Veilig Thuis: 0800-2000. Dit is gratis en 24/7 bereikbaar. Bellen kan ook anoniem. Bellen kan ook om alleen advies te vragen.

Bij acuut gevaar bel je 112.