Misdaadcolumn: 'Het 'schuurt' in Amsterdam'

Terugkerend van mijn vakantie hoorde ik in het vliegtuig wat buitenlandse passagiers enthousiast praten over hun bestemming. Amsterdam! De VVV heeft z’n werk kennelijk goed gedaan, want het gezelschap had zo te horen stellig de indruk op weg te zijn naar de mooiste, veiligste en meest pittoreske bestemming ter wereld. Kaas, klompen en molens, dat sprookje. En coffeeshops natuurlijk. Bij het aanvliegen op Schiphol steeg de voorpret naar ongekende hoogte. Men verdrong zich voor het raampje en ik hoorde kreten als “Kijk al dat water!”, “Oh wat is het groen”, “Is dat een molen?” en, wijzend op een stad die ik herkende als Breukelen, “Kijk, Amsterdam!”

Ik wil niemands vakantie bederven en dat heb ik door mijn mond te houden ook niet gedaan. Deze mensen hadden waarschijnlijk een hoop geld voor hun tripje betaald en wie weet hebben ze inmiddels waar voor hun geld gekregen. Maar mij bekroop toch het gevoel dat toeristen nauwelijks beseffen dat het Amsterdam dat ze kennen uit de wervende reisgidsjes niet meer bestaat. Zoals het Nederland dat asielzoekers menen aan te treffen ook niet bestaat, behalve in de praatjes van gewetenloze mensensmokkelaars. Nee, Amsterdam als lieflijke stad van grachten, tolerantie, draaiorgels en Johnny Jordaan bestaat niet meer, het is ingehaald door de tijd.

Misdaad is er altijd geweest, zoals in elke grote stad. Eerst waren er de Chinezen, later de Joego’s en ook de Nederlandse penoze heeft lang een stempel gedrukt op het imago van Mokum. Maar dat was allemaal peanuts bij wat we de laatste tien, vijftien jaar hebben zien gebeuren. Onschuldige mensen werden bij ‘vergismoorden’ het leven uitgeschoten. Drugsbendes ratelden op klaarlichte dag en midden op straat Kalasjnikovs leeg op de concurrentie. Bij een coffeeshop werd een afgehakt hoofd op de stoep gelegd. Joden kunnen niet meer met een keppeltje over straat. Homo’s kunnen maar beter niet hand in hand over straat lopen. Wie een duur klokkie draagt is zijn leven niet zeker. Scootertuig trekt tasjes uit de handen van weerloze, soms stokoude vrouwtjes. Liquidaties zijn geen zeldzaamheid meer, met als dieptepunt natuurlijk de moord op Peter R. de Vries.

Het is een triest lijstje dat moeiteloos kan worden aangevuld met andere ellende die je natuurlijk in geen enkele reisgids tegenkomt. Ik heb familie en vrienden in het buitenland en die vragen me wel eens of Amsterdam een leuke bestemming is. Tja, wat zeg je dan? Eén keer liet ik me iets te veel gaan en somde ik bovenstaand lijstje op. Ik werd vol ongeloof aangekeken. Dit kon niet waar zijn. Amsterdam was toch die vreedzame stad met alleen maar aardige mensen? Het is een hardnekkige mythe en de toeristenindustrie plukt er de vruchten van. Onlangs riep Tripadvisor een rondvaart door Amsterdam nog uit tot de beste reiservaring ter wereld.

Burgemeester Femke Halsema doet er alles aan om de stroom toeristen naar Amsterdam in te dammen. Weg met al die coffeeshops, bussen en mensenmassa’s op de wallen. Prima natuurlijk. Maar sinds vorige week vraag ik me af of ze wérkelijk weet wat er leeft in de haarvaten van haar stad. Bij de opening van de 26e editie Pride zei ze namelijk: “Amsterdam is een tolerante stad waar het soms schuurt.” Ik las het nog een keer, maar het stond er echt: “schuurt”. Ik mag hopen dat ze daarmee doelde op de bejegening van homo’s in de stad en niet op de zorgwekkende veiligheidssituatie in het algemeen. Want waar zalvende woorden, wegkijken en allerlei dure en onzinnige projecten van de afgelopen decennia toe hebben geleid kunnen we dagelijks zien in Amsterdam. En dat schuurt pas echt.