Column Jens Olde Kalter: "Twintig jaar geen roti eten'

Er werd gehuild in de zaal. En daarna ook gelachen. Vermoedelijk van de opluchting, van de spanning en van de ontlading. De zaak was nu eindelijk achter de rug. En er was recht gesproken. Liefst dertig jaar gaat Djurgen W., de moordenaar van Djordy Latumahina, achter slot en grendel. “Dat wordt twintig jaar geen roti eten,” zei een Surinaamse bezoeker van de zaak. Andere daders kregen 26 jaar (de commandant van de moordbrigade), achttien jaar (de chauffeur), en vijftien jaar (de broer van de commandant). Sommige rechtbankbezoekers, voor een groot deel vrienden en nabestaanden van Djordy, hadden er vrede mee, sommigen vonden het mager.

Hoezo geen levenslang voor dit gewetenloze gespuis? Op Twitter veel van hetzelfde. Strekking van de berichten: “Wat moet je nog meer doen om voor levenslang in aanmerking te komen?” Dat wilde ik zelf nou ook weleens weten. Ik ging er altijd vanuit dat er meerdere (twee of meer) moorden door dezelfde persoon (of personen) moeten zijn gepleegd, of zijn verordonneerd, zoals bijvoorbeeld door Dino S. In het geval van de aanslag op Djordy Latumahina en zijn gezin was de eis van justitie dertig jaar, voor de schutters dan, waar dat net zo goed levenslang had kunnen zijn. Niet voor niks waren alle advocaten van de verdachten daarover positief verrast. Zelf verwachtte ik als eis en straf dertig jaar tot levenslang. Tot welk vonnis de rechtbank ook komt, je leven is in beide gevallen aardig voorbij. In het eerste geval word je in de bajes begraven. Maar ook met dertig jaar is het wat mij betreft aardig klaar. Je moet er toch niet aan denken dat je vandaag naar binnen gaat, en tot 2038 (met een derde strafkorting) nooit meer een kopje koffie kan doen wanneer je zin hebt, uit eten kan gaan, in je eigen bed naast je eigen vrouw kan liggen, je kinderen knuffelen wanneer jij dat wil, een ommetje lopen, naar het strand kan gaan, een feestje bezoeken en alle andere dingen doen die het leven aangenaam maken. Toch zit er een enorm verschil tussen; vanzelfsprekend het aantal jaren dat je moet zitten.

En in het geval van levenslang het gebrek aan een stip op de horizon. Dat wordt ook onderkend door de rechters van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), die stellen dat het gebrek aan zicht op vrijlating inhumaan is. Vandaar dat we in Nederland nu na 25 jaar een toetsmoment hebben ingevoerd, waarbij dan moet worden gekeken of het nog zinvol is om de rest van de straf uit te zitten, of dat je allicht in aanmerking komt om weer in de samenleving terug te keren. Persoonlijk vind ik levenslang, dus echt de sleutel weggooien, erg heftig, al zijn er gevallen bekend waarvan je je afvraagt: wat heeft diegene ooit nog in de samenleving te zoeken? Voor de overige gevallen van meervoudige – maar ook nietsontziende enkelvoudige – moord zou je bijvoorbeeld standaard tot dertig jaar kunnen komen. Maar dan zonder strafkorting. Want nu staat Djurgen W. over twintig jaar buiten en kan hij zomaar de vriendin en de dan volwassen dochter van Djordy Latumahina (die de aanslag ternauwernood overleefden) tegen het lijf lopen. En dat lijkt me in 2038 nog even niet de bedoeling.