Hoe Henk 'De Zwarte Cobra' R. zijn big smile verloor

Misdaadklassieker uit 2012: Hoe de Zwarte Cobra zijn big smile verloor

Henk R, alias ‘de Zwarte Cobra’, behoorde tot de top van de Nederlandse misdaadwereld. In 2012 bracht hij een achter de gevangenistralies geschreven boek uit. Verhalen die laten zien hoe miserabel zijn bestaan nu is met zijn twintig jaar cel in de VS. Terwijl hem mogelijk ook in Nederland nog een lange straf wacht.

Een bekende wet in de misdaadbranche schrijft voor dat een crimineel zijn rijkdom niet al te opzichtig moet etaleren. Dat zet alleen maar pottenkijkers aan het denken. Henk R. (nu 71), in 1993 een welvarende drugshandelaar, heeft er maling aan. Dat jaar huurt hij een klein eilandje af in de Loosdrechtse Plassen en viert er opzichtig zijn huwelijksfeest. De gasten worden per jacht aangevoerd. De BN’ers Caroline Tensen en René Froger zorgen voor het entertainment. Vrienden van de drugsbaas lopen proostend rond in jasjes met het logo van de Amerikaanse drugsbestrijdingsdienst DEA. Een van de genodigden loopt rond met een videocamera en filmt alle aanwezigen, onder wie R. zelf uiteraard, die breed grijnzend rond paradeert. De film is tot op de dag van vandaag op YouTube te bewonderen. Hij toont de Zwarte Cobra op het hoogtepunt van zijn roem en laat iemand zien die de wereld uitlacht.

Schaterlachend ambtenaren omkopen

R’s misdaad-cv vermeldt op dat moment de volgende informatie: Henk Orlando R. is op 4 maart 1951 geboren in Paramaribo (Suriname) als zoon van een ambtenaar. Als hij 3 jaar is verhuist hij samen met zijn ouders en zijn vijf zusjes en drie broers naar Nederland. Wat later zit hij op het rooms-katholieke jongensinternaat Don Bosco in Leusden, bij Amersfoort. Na een opleiding metaal bewerken in Utrecht werkt hij korte tijd in een vliegtuigfabriek in Zwitserland. Vanwege het lage salaris keert hij terug naar Nederland.

Hij is geen grote eter, doet ook niet aan drugs of drank. Medio jaren zeventig is de gewezen vliegtuigbouwer zelfs zo mager dat hij bij wijze van spreken door een sleutelgat past. Zijn postuur levert hem – hij is dan inbreker - de bijnaam de Zwarte Cobra op. Hij dankt die naam dus niet aan de lengte van zijn geslacht, wat weleens wordt gezegd.

Eind jaren zeventig belandt hij voor het eerst voor langere tijd in de gevangenis. De rechter veroordeelt hem tot drieënhalf jaar cel na het ‘verhandelen’ van onder meer een ets van niemand minder dan de oude meester Rembrandt. Henk R. doet dan nog niet aan hasj. Daarmee komt hij begin jaren tachtig in contact. Zijn core business bestaat tot dat moment nog uit de handel in gestolen auto’s en antiek. Pas zodra de crimineel leert hoe groot de marges zijn die er op hasj behaald worden, gaat hij overstag. Hij sluit zich aan bij een Belgische groepering en begint met hen op grote schaal hasj vanuit Marokko naar Nederland te transporteren. Handel die vooral floreert omdat R. en zijn Belgische compagnons erg handig zijn in het omkopen van Belgische ambtenaren Het zijn jaren waarin hij letterlijk iedereen uitlacht met zijn handige streken.

Met een lach de gevangenis uit

In 1984 komt de lenige boef weer even vast te zitten nadat de Marokkaanse politie hem te pakken heeft gekregen. De Zwarte Cobra probeert te ontsnappen door via het dak van de gevangenis weg te glippen. Aanvankelijk lijkt hij te slagen in zijn vlucht. Maar in Tanger, net voordat hij hoopt weg te komen met een geavanceerde Spaanse sloep, verraadt een medecrimineel hem en weet de politie hem weer te grijpen. Vanaf dat moment staat hij bij de Marokkaanse justitie bekend als vluchtgevaarlijk, reden om hem achttien maanden lang op te sluiten in een dodencel. Het leven ziet er op dat moment extreem somber uit. Het lijkt erop dat hij nog jaren door zal moeten brengen tussen de kakkerlakken en oververhitte bewakers en medegevangenen. Wonder boven wonder verleent de koning van Marokko, Hassan II, hem op een goede dag in 1986 ineens amnestie wegens een groots gevierde koninklijke verjaardag, waardoor de Cobra van de ene op de andere dag vrij is om te gaan en te staan waar hij wil. Met een brede smile loopt hij de gevangenispoort uit.

Grinniken in zijn eigen boerderij

Henk is vast van plan een topper te worden in de drugshandel en denkt in het groot: halverwege 1992 stokt de aanvoer vanuit Marokko door de verscherpte controles in de havens van dat land. Reden om met zijn organisatie over te schakelen op de invoer van hasj uit Pakistan. De Nederlands-Surinaamse handelaar schuwt het geweld daarbij niet. Volgens justitie schiet een huurmoordenaar in zijn opdracht in mei 1993 in Antwerpen de Nederlandse-Griekse drugshandelaar Henny Shamel en diens vriendin dood; al beweert R. tegenwoordig bij hoog en bij laag dat deze Shamel juist zijn beste maatje was. Iemand met een vervelend gokprobleem, dat wel.

Het slangenmens beheert zijn imperium gedurende die vroege jaren negentig vanuit een schitterend gerenoveerde boerderij met binnenzwembad in Abcoude. Goede vrienden mogen bij hem een baantje meetrekken. ‘Kleine jongens’ ontmoet hij in een motel in de buurt. De Nederlandse recherche heeft dan nog het nakijken. Maar het lachen zal Henk R. in de jaren daarna redelijk snel vergaan.

Als een prooi op de vlucht

Op 10 mei 1993 arresteert de Nederlandse politie R. in Utrecht op verdenking van het smokkelen van duizenden kilo's hasj uit Marokko. Hij krijgt een gevangenisstraf van vijf jaar en een boete van 1,5 miljoen euro. Na een jaar komt hij weer vrij omdat het Openbaar Ministerie vergeten is te melden dat het inkijkoperaties heeft laten uitvoeren. Een jaar later grijpt men Henk opnieuw in de kraag, dit keer voor wapenhandel. Hoewel hij ook daar niet lang voor zit, bestaat het leven vanaf midden jaren negentig eigenlijk alleen maar uit een lange vlucht voor justitie. De paar foto’s uit deze periode tonen een man met een somber gelaat. Henk is niet langer jager, maar prooi.

In 1997 sluit de Cobra een deal met de Belastingdienst, die geld wil zien van de inkomsten uit de drugshandel tussen 1990 en 1995. Henk R. hoeft niet de beoogde 20 miljoen gulden te betalen, maar slechts 4 miljoen. Hij betaalt, maar loopt korte tijd later opnieuw tegen de lamp in een van de grimmigste zaken uit zijn loopbaan.

Een transport van 50 kilo cocaïne, 364 kilo hasj en 198 kilo marihuana naar Groot-Brittannië loopt in het honderd. R. ontkent betrokkenheid, maar chauffeur Willy R. verklaart dat Henk persoonlijk heeft geholpen met het laden van de smokkelwagen. Uit angst voor represailles verdwijnt deze Willy in een beschermingsprogramma van justitie.

In september 1997 onderschept justitie een Oost-Europees moordcommando dat van plan is om Henk op te blazen. Hoofddaders zouden Jerry P. en Dejan I. zijn. Officier van justitie Fred Teeven - normaliter de ‘tegenstander’ van de Cobra - waarschuwt R., die op dat moment sowieso al ondergedoken zit wegens het moordplan. R. is Teeven daar nog altijd dankbaar voor.

Op woensdag 14 januari 1998 arresteert de Spaanse politie de drugsbaron in het Zuid-Spaanse plaatsje Fuengirola, nabij Malaga. Ondanks een jaar van verzet tegen zijn uitlevering, brengen de autoriteiten Henk R. op 24 april 1999 naar Nederland. Het OM houdt R. op dat moment verantwoordelijk voor de handel in drugs, maar ook voor de bomaanslag van 1 juli 1999 in Amsterdam. Daarbij komt Debora Horstman om het leven, de vriendin van het eigenlijke doelwit Jerry ‘Milete’ P., de Joegoslavische drugshandelaar die we kennen als de man voor wie Fred Teeven de Cobra had gewaarschuwd. Justitie heeft het vermoeden dat hij zijn vijand heeft willen uitschakelen.

Naarmate de lijst van dit soort verdachtmakingen groeit, komt R. dieper en dieper in de nesten te zitten. Hij is zijn humor nog niet verloren, melden insiders. Maar achter de vrolijke tronie gaat veel spanning schuil.

In de kraag gegrepen door de DEA

Het is misdaadreporter Peter R. de Vries die Henk R. in deze periode introduceert bij een groter publiek. De Vries bezoekt op het Venezolaanse eiland Isla Margarita een zekere Bert Schilder, die door justitie is voorzien van een nieuwe identiteit (‘Bram Swaluw’). Schilder heeft de recherche op de laatste verblijfplaats van de Cobra gewezen en is nadien net als de genoemde Willy R. in een getuigenbeschermingsprogramma gezet. Maar Schilder lijdt aan longemfyseem en klaagt dat hij op het eiland wegkwijnt. Terug naar Nederland kan hij niet, zo jammert hij, want hij is als de dood dat hij zal worden neergeknald door mensen in dienst van de beruchte Henk R. Schilder zal in 2004 overlijden aan zijn ziekte.

Henk weet dat men hem van alles toedicht, zoals de uitzending van De Vries illustreert. Hij probeert het daarom rustig aan te doen in de crimebranche. Hij verblijft vanaf de millenniumwisseling, na zijn vrijlating, veel bij zijn vriendin in Spanje. De wil om de grootste in zijn vak te worden, is er niet meer, maar toch kan hij de verleiding niet weerstaan zo nu en dan ‘in gesprek’ te gaan met mensen uit het milieu.

Maart 2003 reist de Cobra met iemand die hij beschouwt als een vriend - Alex V. - naar de Bermuda’s om de levering van een grondstof voor ecstasy te regelen. Deze ‘zakenpartner’ is echter een undercoveragent, die alles op band laat vastleggen. Op 12 november 2003 arresteert de Spaanse politie R. op verzoek van de Amerikaanse autoriteiten in Zuid-Spanje.

Veroordeeld tot 20 jaar cel

Nadat Henk door de Spaanse autoriteiten aan Amerika is uitgeleverd, waarbij Nederland geen strobreed in de weg legt, oordeelt een Amerikaanse rechter dat hij schuldig is aan de betrokkenheid bij de smokkel van xtc-pillen. Op 17 januari 2006 veroordeelt men hem in de VS tot de maximumstraf van twintig jaar gevangenis en een boete van 1 miljoen dollar.

Later blijkt dat de Amerikanen dubieuze opsporingmiddelen hebben gebruikt, zo maakt Peter R. de Vries duidelijk in zijn programma. Maar tegen het Amerikaanse systeem kan zelfs Henk R. met zijn slangachtige gaven weinig beginnen. Sindsdien reist hij binnen het Amerikaanse gevangenissysteem van bajes naar bajes en tekent hij zijn ervaringen op voor de website crimesite.nl. Lezers van de site leren over zijn zieke medegevangenen, de oorlog tussen gangs en het leven in Amerikaanse detentiecentra als Gilmer, waar gevangenen die een grote mond opzetten onmiddellijk richting The Hole vertrekken, de isolatiecel. Het leven van Henk is daarmee boeiend genoeg voor een spannende speelfilm. Een film die niet alleen gaat over een slimme, magere, inbreker, maar vooral over een man die het lachen is vergaan…

Nieuwe straf voor 'De Zwarte Cobra'?

Henk R. probeerde tijdens zijn tijd in de VS zo goed en zo kwaad als dat gaat de ontwikkelingen in het grote liquidatieproces bij te houden. Bij dat Passageproces stonden elf verdachten terecht voor tien moorden - of pogingen daartoe - in de Amsterdamse onderwereld. Verdachten waren onder meer Dino Soerel, Jesse R. en Mohammed ‘Moppie’ R.

Eind 2011 toverde justitie een nieuwe kroongetuige uit de hoge hoed. 'Getuige W.', zoals de 63-jarige man in het proces wordt genoemd, zegt deel uit te hebben gemaakt van het netwerk van de Cobra. De man heeft ter zitting verklaard dat hij midden jaren negentig van onder anderen Henk R. heeft gehoord wie er verantwoordelijk zijn voor vijf liquidaties in 1993. Henk zou zelf de opdrachtgever zijn geweest van een dubbele moord in Antwerpen, die ook tijdens het Passageproces werd behandeld. Bij de directe organisatie van deze dubbele moord zouden ook Passageverdachten Jesse en Moppie betrokken zijn geweest. Een ander, de Surinamer Siegfried S., zou een van de schutters zijn geweest; de andere vermoedelijke schutter is inmiddels dood.

In ruil voor zijn verklaringen heeft justitie W. bepaalde toezeggingen gedaan.

Nu Henk terug in Nederland is, wordt hij alsnog vervolgd voor zijn vermeende rol in de moord op de Libanese drugshandelaar Henie Shamel en diens vriendin Anne de Witte. Dat maakte officier van justitie Sabine Tammes in 2012 al duidelijk tijdens haar requisitoir in de zaak. Omdat er geen verjaringstermijn meer geldt voor zware delicten als moord, staat het justitie dus vrij om Henk R. dertig jaar na dato alsnog te vervolgen.