Creatief met kist: beschilder het deksel van je overledene

Even wat reacties van het thuisfront. Mijn broer:

“Jeetje man, je gaat toch niet in een doodskist liggen?” Mijn zoon: “Pap, weet je wat opa zei? Ik ga echt maar één keer in de kist liggen en dat is als ik dood ben.”

Ik moet eerlijk zeggen: als ik naar Utrecht rijd om de dames van Kleurjekist.nl te ontmoeten en ik denk na over wat ik met de fotograaf heb besproken (“Jij moet wel even die kist in” ), dan huivert mijn rug toch wel even. Maar ach, acteurs stonden te dringen om in Baantjer een lijk uit te hangen. En het is maar hout.

Florien en Roos wachten me op in een doorzonstudio in Utrecht, waar uv-stralen voor een prachtige ambiance zorgen. De zon verlicht en verwarmt de kist die midden in de kamer is geposteerd. Fotograaf Paul staat op de vide met zijn camera in de aanslag. Ik worstel me de kist in. Eigenlijk ligt ie best lekker, met een matrasje onder me. Ik kijk naar Florien en Roos, beiden 36, de eigenaars van het kistenbedrijf. Je verwacht het niet: jonge vrouwen, stralend, in de bloei van hun leven en dan de dood aangrijpen als verdienmodel.

Wat hebben ze eigenlijk met de dood? “Ik heb er een niet-zware relatie mee,” zegt Florien Smits uit Rotterdam. “Als kinderen werden we van jongs af aan door onze ouders op een realistische manier bij verlies betrokken. We zijn nooit weggehouden bij de dood en het afscheid. Toen ik jong was is onze oppas overleden, de beste vriend van mijn ouders ook en opa’s en opa’s. Bij allen zijn we van A tot Z betrokken geweest. En het zit ook wel in de familie, de fascinatie voor de dood. Mijn broer is architect en heeft als afstudeerproject een crematorium ontworpen.”

En partner Roos Zondervan uit Woerden? “Ik heb nog niet van veel mensen afscheid moeten nemen, gelukkig. Wel van mijn opa en oma, maar die waren al oud. Dat was ook een mooi afscheid, waar ik positief op terugkijk. Ik denk dat wanneer je een andere ervaring hebt, met een jong iemand of een persoon die er zelf voor kiest om dood te gaan, dat de dood meer beladen is. Ik was volgens mij 18 toen ik voor het eerst iemand verloor. Dat was mijn opa en ik keek toen niet in de kist. Ik wilde hem herinneren hoe hij levend was. Maar toen de moeder van mijn ex overleed, stond ik er al heel anders in. Ik was bij haar overlijden, heb haar verzorgd, dat was echt een proces van heel dichtbij en zo heb ik ervaren dat afscheid nemen ook iets heel moois is. Ik heb geleerd het leven te vieren van een overledene voor en tijdens de ceremonie.”

Waardevol ritueel

Toch ben ik blij dat mijn dood tijdelijk is. Ik wurm me uit de kist en sta na mijn wederopstanding doodleuk met een koffie het leven te vieren. Hoe zijn de twee dames op het idee gekomen om hun bedrijf te beginnen? “Ik werkte in een horecazaak in Rotterdam, waar ik Florien ontmoette,” vertelt Roos. “We raakten aan de praat en zij begon al snel over haar plannen. Ik vond het zo’n mooi concept, ik wilde gelijk meedoen.” Enthousiast worden van doodskisten, je moet het maar kunnen.

“Het gaat niet alleen om kisten en deksels, het hele verhaal erachter vond ik mooi.” En wat is het verhaal? Florien: “We leveren een uitvaartkist van populierenhout, met in de deksel een gefreesde kleurplaat, al noemen wij het liever een illustratie, want het zijn professionele ontwerpers die eraan werken. Zij hebben vanuit hun eigen stijl een tekening ontworpen. Die frezen wij in de deksel en zo leveren we de complete uitvaartkist af bij families thuis of in uitvaartcentra, compleet met verftubes, kwasten en mengbakjes zodat een familie of vriendengroep aan de slag kan. En voor elke kist die we leveren, planten we vier nieuwe bomen. Dit doen we ter nagedachtenis aan de overledene en zo maken we de cirkel rond. De dood als bron voor nieuw leven.”

En hoe komt ze hier nu allemaal bij? “In 2000 verloren we een goede vriend van de familie, hij was als een tweede vader. Ik was 14.

Met wat andere kinderen van zijn en onze familie mochten we een eikenhouten kist beschilderen, waar een nicht een kleurplaat van Junglebook op had gemaakt. Wij mochten de blaadjes inkleuren, Bagheera de panter, ik weet het nog zó goed. Het was fantastisch! En wel om drie redenen: als kind kregen we een belangrijke rol in het afscheid, de 300 mensen die op de uitvaart waren, vonden het prachtig hoe de deksel eruit was komen te zien en tot op de dag van vandaag heeft het mij geholpen in mijn rouwverwerking omdat ik altijd kan terugdenken aan die mooie activiteit van toen. Dat ritueel is waardevol en is me altijd bijgebleven.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.