16 bizarre zinkgaten

Het ziet er allemaal zo solide uit, die grond. Bedekt door asfalt, gebouwen, groen of wat dan ook. Vrijwel nooit komt het in ons op dat wat wij onder onze voeten zien slechts het plafond is van alles wat zich in de grond daaronder afspeelt. En soms spelen zich daar dingen af die er zomaar voor kunnen zorgen dat er ineens een enorm gat in die grond ontstaat. Een gat dat alles wat zich er op dat moment toevallig boven bevindt, genadeloos kan opslokken. Je zou zinkgaten kunnen vergelijken met een gaatje in een kies dat, verscholen achter het glazuur, voortwoekert. Onzichtbaar voor het oog, tot plots tijdens het eten van één lullig nootje, die hele kies in elkaar dondert.

Zinkgaten ontstaan doordat er holtes onder de grond groeien.

Dit kan bijvoorbeeld door het oplossen van kalksteen in water. Hierdoor ontstane zinkgaten worden dolines genoemd. Een doline is de meest voorkomende natuurlijke oorzaak van zo’n plots gat in de grond. Maar ook zout dat opgeduwd is tot de bovenlaag en dan oplost in grondwater, en het instorten van natuurlijke ondergrondse afvoertunnels voor water kunnen sinkholes veroorzaken. Daarnaast kunnen ook tunnels en andere ondergrondse bouwsels die door mensenhanden zijn gemaakt, de oorzaak zijn. Denk aan oude mijngangen.

Je zou kunnen stellen dat Nederland mazzel heeft. Het merendeel van onze ondergrond bestaat immers uit klei. In die zompige grondsoort zal vrijwel nooit zomaar een ruimte ontstaan dat een zinkgat kan veroorzaken.

In Nederland kan eigenlijk alleen in Limburg een zinkgat op natuurlijke wijze ontstaan, omdat daar wel kalkgrond te vinden is.

Een compleet bos

Onder de grond is het zinkgat een tikkende tijdbom, terwijl je er bovengronds niets van kunt zien. Maar één te zware auto, een klein scheurtje of net even een te fikse belasting en het ‘plafond’ begeeft het en het hele zootje zakt in elkaar.

Een zinkgat is een soort surpriseei: er kan van alles in zitten. Zo ontstond begin mei dit jaar nog een bijna 200 meter diep zinkgat in de Chinese regio Guangxi Zhuang. Het gat had een lengte van ruim 300 en een breedte van 150 meter. Op de bodem van het gat werd een compleet bos gevonden.

Zinkgaten zijn in China een vaker voorkomend fenomeen omdat er veel kalksteen aan de oppervlakte ligt, dat dus kan oplossen in grondwater. Het diepste zinkgat ter wereld is ook in China te vinden, bij Xiaozhai Tiankeng. Het heeft een diepte van 662 meter en is 626 meter breed. Het zijn twee kraters die volop begroeid zijn met veel bijzondere soorten bomen en planten, en waar al even aparte diersoorten leven.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.