Hoe leren we Poetin een lesje?

De Koelmannen

Vianney Koelman (1961) is emeritus hoogleraar aan de Technische Universiteit Eindhoven. Hij was verbonden aan het nationale instituut voor fundamenteel energieonderzoek DIFFER en hield zich bezig met duurzame energietechnologie. Daarnaast was hij Chief Scientist bij Shell en adviseerde als zodanig het hoogste management. Ook heeft hij een (iets minder geleerde) broer: Panorama’s Luuk Koelman (1964), die Vianney graag het hemd van het lijf vraagt.

Zeg broer, Zelensky vraagt al weken aan de NAVO om een no-flyzone boven Oekraïne. Waarom gebeurt dit niet?

“Omdat het een heel slecht plan is. Zo’n no-flyzone betekent namelijk ook dat Russische raketten het Oekraïense luchtruim niet mogen schenden. De consequentie is dan dat je als NAVO Russische raketbases moet aanvallen. Dan weet je bijna zeker dat de boel escaleert in een kernoorlog. En als er atoombommen gegooid worden, dan vallen ze eerst op Oekraïne. Daar is het land ook niet mee geholpen.”

Oké, maar wat dan?

“De beste manier om Rusland op eigen grondgebied aan te vallen, is door er een economische oorlog van te maken. Wil je Poetin financieel treffen, dan is stoppen met het afnemen van kolen, olie en gas uit Rusland een uitstekende optie. Stoppen met gas is daarbij het belangrijkst. Olie en kolen kan Rusland nog verschepen naar andere landen, maar gas gaat via pijpleidingen naar Europa. En als wij dat gas niet meer afnemen, dan blijft Poetin met lege handen achter. Hij kan die pijpleidingen niet zomaar even verleggen naar bijvoorbeeld China. Gas is dus dé mogelijkheid voor Europa om de Russische economie in het hart te treffen.”

Maar de EU is toch goed bezig? Ik lees elke dag over ‘Europese sanctiepakketten’.

“Haha! Laat me niet lachen. Daarmee slaan we nog geen deuk in een pakje boter. Kijk maar naar de valutakoersen. Sinds begin maart is de Russische roebel in waarde verdubbeld ten opzichte van de euro. Sterker nog, de roebel heeft de laatste twee jaar nog nooit zo hoog gestaan als nu. De reden? De prijzen van olie- en gas pieken al maanden. Daardoor profiteert Rusland maximaal van de exorbitante instroom van Europese olie- en gasbetalingen. Poetin ligt waarschijnlijk in een deuk. We wéten als EU dat we hem kunnen treffen met een embargo op Russische olie en – vooral – Russisch gas. Maar toen de oorlog uitbrak in Oekraïne, was er niemand die riep: stoppen met die gasimport! Integendeel, in de media was de toon een benepen: oei, als Poetin nu maar niet de gaskraan dichtdraait… Ik vind dat ongelooflijk, want hoe serieus ben je dan eigenlijk over die oorlog?”

Je hebt het over exorbitante betalingen. Hoeveel betaalt Europa dan aan Rusland?

“Europa voorziet Poetin elke dag voor ongeveer 1 miljard euro aan kolen-, olieen gasinkomsten. Daarmee kan hij dus wapens kopen, huurlingen betalen, noem maar op. Ik herhaal het nog maar eens: 1 miljard euro, elke dag, zeven dagen per week en 365 dagen per jaar! En tegelijkertijd leveren we zware wapens aan Oekraïne. Als Europa voorzien we dus Oekraïne én Rusland van middelen om de oorlog voort te zetten. Rationeel gezien is dat complete waanzin. Echt op alle fronten.”

Oké, maar als we geen gas meer uit Rusland willen, waar gaat het dan vandaan komen?

“Bijvoorbeeld uit de Verenigde Staten, want Amerika is een enorme gasproducent geworden. Het schaliegas dat ze daar winnen, wordt in grote terminals aan de kust afgekoeld naar min 162 graden, waardoor het vloeibaar wordt én compacter. LNG heet het dan, Liquified Natural Gas. Dat wordt dan verscheept, bijvoorbeeld naar Rotterdam, waar het vloeibare gas weer gasvormig wordt gemaakt en het gasnet wordt ingepompt.”

‘EUROPESE SANCTIEPAKKETTEN? LAAT ME NIET LACHEN, DE ROEBEL HEEFT NOG NOOIT ZO HOOG GESTAAN. POETIN LIGT WAARSCHIJNLIJK IN EEN DEUK'

Er ligt dus geen gaspijpleiding tussen Amerika en Europa?

“Nee, dus je voelt wel aan dat LNG duurder is dan het Russische gas, dat gewoon via een pijpleiding naar Europa komt. En er zijn nog heel veel andere extra kosten. Zo wordt er nu bijvoorbeeld geïnvesteerd in de Eemshaven, zodat daar een drijvende LNG-terminal kan aanmeren. Dat kost ook geld.”

Dus mijn gasrekening gaat nog verder omhoog?

“Hoe de prijs van LNG zich gaat ontwikkelen, is niet te voorspellen. Maar als je Russisch gas uit de pijpleiding onbeperkt zou blijven toelaten, dan ben je vrijwel zeker goedkoper uit. Maar goed, we willen per se van het Russische gas af, dus dan moet je elke kans aangrijpen om dat te realiseren.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.