Seks in de cel: pijpende juriste en toiletseks met een cipier

"Ik zag haar hoofd op en neer gaan en toen ik ze betrapte, stond ze op en veegde haar mond op een rare manier af.”

Uiteraard wordt er ook in de gevangenis gesekst. Het is niet voor niets een standaardgrapje tegen iemand die in detentie dreigt te gaan: “Laat je zeepje niet vallen onder de douche.” Volgens de overlevering zijn sommige gevangenen seksueel dermate gefrustreerd dat het geslacht niet eens meer uitmaakt. Maar bovenstaand citaat gaat niet over een avontuurtje tussen gedetineerden onderling. Een medewerker van het Justitieel Complex Zaanstad keek raar op toen hij afgelopen winter langs een spreekkamer liep. Vanwege dat op- en neergaande hoofd, maar ook vanwege de plaats van handeling. Een ruimte waarin de gedetineerde doorgaans spreekt met zijn of haar advocaat. In dit geval werd dus op een bijzondere manier hulp verleend.

“Tijdens het doen van mijn ronde langs de spreekkamer zag ik dat de advocate niet tegenover de justitiabele (gedetineerde, red.) zat, maar naast hem,” rapporteert de medewerker. Een ronde later is de positie van de advocate veranderd. Nu zit ze op haar knieën, de medewerker klopt op de deur. “Beiden maakten een schrikbeweging en de advocate stond gelijk op en veegde haar mond af met haar rechterhand.” Een klassiek gevalletje heterdaad en even klassiek: de ontkenning. Hij vraagt hoelang ze nog nodig denken te hebben. “Bijna klaar,” zegt de advocate. De medewerker bespreekt het voorval met zijn collega’s en spreekt de twee vervolgens aan. Uit het rapport: “Ik zei dat ik heb gezien dat zij tussen zijn benen zat. Dat ze bezig waren. Daarop reageerde de justitiabele met de woorden Ja, wat heb je gezien, er is niks gebeurd, we hebben niks gedaan. De advocate zei: Ben je gek geworden of zo, er is niks gebeurd.”

Bezoek zonder toezicht 

Kleine nuance: in het rapport wordt gesproken over een advocate, dit blijkt later niet helemaal te kloppen. Ze is werkzaam bij een advocatenkantoor als juriste, maar dat maakt het verhaal natuurlijk niet minder krankzinnig. Er is geen aangifte binnengekomen en het Openbaar Ministerie (OM) maakte geen zaak van het incident, toch raakten advocaten uit de regio niet uitgesproken over de gebeurtenis. “Het ging in alle advocaten-appgroepen rond en iedereen wilde weten wie het was. Zoiets hebben we nog nooit gehoord,” vertelde advocaat Thijs Kapinga aan NH Nieuws. Hij zit regelmatig in zo’n spreekkamer van het complex in Zaanstad. “Het is een kleine ruimte, waar je met elkaar zit én waar je door glas gezien kan worden door advocaten die langslopen of de PIW’er (bewaker, red.) die langsloopt om te kijken of alles in orde is. De kans om betrapt te worden lijkt me best groot.”

Terwijl er ook in Zaanstad speciale kamers zijn waar gevangenen vrouwelijk bezoek mogen ontvangen. Kapinga: “Als je vriend vast zit, mag je die bezoeken in een afgesloten ruimte. Bezoek zonder toezicht noemen ze dat. Dan kunnen ook dit soort dingen doen. Maar natuurlijk niet op deze plek en in deze gezagsrelatie.” Want een juriste is uiteraard hartstikke chantabel en bovendien straalt het negatief af op de beroepsgroep. “Wij verlenen diensten maar niet dit soort diensten,” is het droge commentaar van advocaat Richard Korver in datzelfde artikel. “Er zijn regels opgesteld en daar dient ook deze juriste zich aan te houden. Ik kan gewoon niet geloven dat je dit als professional doet. Dat je dit uit vrije wil doet. Het kan ook zijn dat ze gedwongen is.” Dat kan, maar voor die laatste suggestie is ruim een half jaar later geen enkele aanleiding gevonden.

Telefoonseks

Het is de laatste jaren vaker raak in Zaanstad. Het Justitieel Complex is pas geopend in 2016, maar in die relatief korte periode heeft de gevangenis zichzelf toch wel op de kaart gezet als dé sekscel van Nederland. In diezelfde maand, oktober 2021, dat de affaire over de pijpende juriste naar buiten kwam, was er ook het bericht dat een medewerker was ontslagen na een relatie met een gedetineerde. Ze was een penitentiaire inrichtingswerker die verantwoordelijk was voor de bewaring en beveiliging van gedetineerden. Daarnaast begeleidde ze ook gevangenen als mentor, een rol die ze dus veel te letterlijk nam. De Dienst Justitiële Inrichtingen wilde alleen kwijt dat er sprake was van een ‘onprofessionele relatie met een (ex-)gedetineerde’ en dat het dienstverband direct was beëindigd. Oud-collega’s vertelden aan NH Nieuws dat ze ‘aan het rommelen was met een boef’.

Begin dit jaar was het wederom raak in Zaanstad. In dezelfde week werden de stages van drie studentes beëindigd nadat ze waren betrapt op ongeoorloofd contact met gedetineerden. Eén stagiaire bezocht buiten werktijd een gevangene die was overgeplaatst naar een andere penitentiaire inrichting. Die andere twee hadden buiten werktijd telefonisch contact met gedetineerden en de inhoud van die gesprekken was seksueel getint. “Ze hadden het over neuken, beffen. Ze hadden meerdere keren telefoonseks,” werd gelekt naar NH Nieuws.

Het is de voorlopige climax van een reeks bijzondere incidenten in Zaanstad. In 2019 had De Telegraaf de primeur over een affaire tussen 19-jarige stagiaire van het Re-integratie Centrum (RIC) en een 23-jarige gedetineerde die vastzat wegens gewelddadige berovingen. Ontkennen had weinig zijn, één van die intieme ontmoetingen werd haarscherp vastgelegd op camera. “De stage van de vrouw is meteen beëindigd hier. Voor de gedetineerde volgen geen sancties,” meldde een woordvoerder.

Nóg rodere oortjes kregen ze in Zaanstad van een ander seksincident. Wederom was een personeelslid veel ‘begripvoller’ dan in haar taakomschrijving omschreven staat, maar dit keer betreft het de dochter van een leidinggevende van de gevangenis. De vrouw van begin twintig is als penitentiair inrichtingswerker betrokken bij de dagprogramma’s van gedetineerden op de afdeling Inrichting voor Stelselmatige Daders. De vrouw zou diverse keren zijn gewaarschuwd, maar kennelijk waren de charmes van de betreffende draaideurcrimineel niet te weerstaan. De twee werden op heterdaad betrapt en de hoge positie van haar vader kon haar niet meer helpen, ze kon op zoek naar een nieuwe werkgever.

Zo heeft Zaanstad zich ruimschoots bewezen als dé sekscel van Nederland, maar eerlijk is eerlijk: daar staat niet de enige bajes waar het af en toe té gezellig is tussen gevangenen en personeel. Dat bleek twee jaar geleden wel in Lelystad. Gevangene Ron V. werd verwacht op de werkplaats, maar hij was nergens te bekennen. Na een uitgebreide zoektocht vonden ze Ron in de bezemkast, een nummertje makend met een administratief medewerkster.

Seksloze grote broeken

Iedere gevangenismedewerker weet dat het streng verboden is om een seksuele relatie aan te gaan met een bajesklant. En buiten dat: gedetineerden en gevangenismedewerkers opereren doorgaans aan precies de andere kant van de wet. Dat lijkt voor grotere tegenstellingen te zorgen dan eventuele overeenkomsten. Maar getuige de vele incidenten van de laatste jaren vormt dat geen obstakel voor verboden relaties en blijkt ook de gevangenis een vruchtbare bodem voor amoureuze avontuurtjes. Hoe kan dat toch? “Vrouwen of vriendinnen beëindigden vaak de relatie als hun vent in de cel zit. Die mannen zijn best eenzaam en hebben dan eigenlijk alleen ons om mee te praten. Dat ze soms verliefd worden, is dan ook niet heel gek. Ik voerde regelmatig gesprekken over vriendinnetjes en de liefde. Daar was behoefte aan,” vertelde Astrid van der Star, oud-gevangenismedewerkster, aan RTL Nieuws. En van het een komt dan soms het ander, eigenlijk precies zoals dat op iedere werkvloer weleens gaat. Van der Star werkte twintig jaar als cipier op diverse mannenafdelingen.

Over die tijd schreef ze het boek Onder criminelen. Maar daar staan geen hoofdstukken in over haar eigen escapades met gevangenen. Ze kwam nooit in de verleiding.

“Ik ben daar zelf te nuchter voor. Ik word ook niet snel verliefd.” Ze zag wel genoeg ontluikende affaires bij met name het jongere personeel. “Een collega heb ik weleens betrapt op een omhelzing. Ik heb daar niets van gezegd. Eén oud-collega is getrouwd met een gevangene toen hij vrijkwam. En ze zijn nog altijd bij elkaar,” vertelde ze twee jaar geleden. René van der Gijp probeerde op televisie eens te verklaren waarom voetballers vaak seks hebben buiten de deur, vooral tijdens trainingskampen. Bij een eerste blik op de schoonmaakster denk je: in nog geen honderd jaar. Maar na een paar – seksloze – dagen ziet diezelfde vrouw er opeens een stuk aantrekkelijker uit. En na een week is ze het lekkerste wijf dat je ooit hebt gezien. Diezelfde theorie kun je misschien wel loslaten op gevangenen.

“Het werk is goed voor je zelfvertrouwen,” zei Van der Star, die geregeld complimenten en knipogen mocht incasseren. “En dat terwijl het vrouwelijke personeel grote broeken moest dragen. Van die seksloze.” Ze werd zo nu en dan verleid, ook op niet al te charmante wijze. “Ik heb weleens gehad dat twee mannen seksuele handelingen begonnen te doen en mij daarmee probeerden uit te dagen. Dat kon niet en dat zei ik dan ook. Dat gebeurde ook nog weleens, mannen die met elkaar seks hadden.”

Zeker in de huizen van bewaring waarin ze werkte, daar waar gevangenen doorgaans niet langer dan een paar maanden logeren, was de seksuele frustratie groot.

“Gevangenen mochten hun vriendin niet over laten komen, omdat ze daar relatief kort zaten. Ze hadden in het weekend de mogelijkheid om een beetje softporno te kijken in hun cel. Ik vond regelmatig naaktbladen onder het bed. Wat ik dan deed? Ik zag het door de vingers.”

Geen kaarslicht

In hetzelfde RTL-verhaal vertelt ex-gedetineerde Bryan (gefingeerde naam) over zijn seksuele ervaringen tijdens zijn vier jaar tussen vier muren. Hij had het geluk dat zijn vriendin hem trouw bleef gedurende die periode. “Ik kon één keer in de drie weken gebruikmaken van de Bezoek zonder Toezicht-regeling. In een speciale kamer mocht ik dan seks met mijn vriendin hebben. Denk niet aan een kamer met kaarsen of sfeerlichten, maar gewoon een kamer met een bed, iets groter dan je eigen cel. Je mocht één, hooguit twee uur in die kamer. Een cipier stond buiten de kamer op wacht.”

Bryan had dus seks met zijn vriendin, een privilege dat lang niet iedereen in detentie heeft. Maar met een beetje creativiteit zijn ook daar oplossingen voor te bedenken. “Er werden best vaak prostituees ingehuurd. Dan deden die mannen alsof dat hun vriendin of vrouw was. Voor het gevangenispersoneel is dat toch lastig te checken.”

Onderonsjes tussen personeel en gevangenen heeft hij weinig meegemaakt. “Eén medewerker werd verliefd op een gevangene. Zij heeft toen ontslag genomen. Na zijn vrijlating zijn ze met elkaar verdergegaan.”

Dan ging het er in Krimpen aan den IJssel wat minder netjes aan toe. In 2018 hebben cipier Lisanne A. en gevangene Lorenzo E. een affaire. Het blijft alleen niet bij seks, de medewerker verleent veel meer dan alleen wat hand- en spandiensten. Lisanne zou met Lorenzo een handeltje in drugs zijn begonnen en nog wel wat meer binnensmokkelen op verzoek van de gevangene. De drugs en spullen zouden door de vader van Lorenzo bij Lisanne zijn bezorgd, die de bestelling vervolgens meeneemt naar haar werk. Het is het OM niet helemaal duidelijk of ze is betaald met geld of seks. “De verdachten hadden een seksuele relatie en toekomstplannen,” zei de officier van justitie tijdens de behandeling van de rechtszaak. “Dat is ongewenst, maar niet verboden. Het smokkelen van drugs en andere contrabande is dat wel.”

Andere gevangenen hebben over de relatie van Lisanne en Lorenzo geklikt bij de gevangenisdirectie van de Penitentiaire Inrichting van Krimpen aan den IJssel. Vervolgens werden gesprekken afgeluisterd en de inhoud was duidelijk: de twee hadden serieuze toekomstplannen. Ze bouwden hun tijdelijke liefdesnestje in de toiletten van de gevangenisbibliotheek. Tegen Lisanne, een alleenstaande moeder van een verstandelijk gehandicapte zoon, werd twee maanden onvoorwaardelijke celstraf geëist. Vanwege eerdere veroordelingen rond geweld, drugs, wapens en mensenhandel heeft Lorenzo een strafblad waar een printer van op hol slaat. De officier wil daar nog twee maanden gevangenisstraf aan toevoegen wegens het omkopen van een cipier. Zo wordt de seks wel heel duur betaald, maar gelukkig voor Lisanne is ze vrijgesproken. De ‘ontoelaatbare relatie’ staat volgens de rechtbank niet ter discussie, maar omkoping kan niet worden bewezen. Bovendien zijn er geen drugs aangetroffen in de cel van Lorenzo en het mobieltje dat is gevonden, kan niet worden gelinkt aan Lisanne. Lorenzo wordt wel veroordeeld, maar komt er vanaf met een werkstraf van veertig uur. Bovengenoemde voorvallen die de krant haalden, lijken misschien incidenten, maar seks in de bajes, en dan hebben we het over de niet toegestane variant tussen gevangenen en personeel, lijkt niet te voorkomen. Want het is zoals oud-cipier Astrid van der Star het zegt: “Gevangenen zitten vol hormonen. Mannen vervelen zich en behoeftes verdwijnen niet in de cel.” En daar is blijkbaar niet iedereen ongevoelig voor…

DANSEN, DRINKEN EN BLOWEN IN ‘ZAANSTAD’

Het moge duidelijk zijn dat het Justitieel Complex Zaanstad de plek is waar gevangenen moeten zijn om hun seksuele behoeftes te kunnen bevredigen, maar er waren nog meer uitspattingen waarmee de in 2016 geopende bajes het nieuws haalde. John van den Heuvel krijgt in 2018 foto’s en video’s binnen die hij meerdere keren moet zien om zijn ogen te kunnen geloven. De misdaadverslaggever van De Telegraaf ziet gevangenen rappen, dansen, maar vooral ook drinken en blowen. Dat is niet het enige waar hij over valt. De lading smartphones die is gefilmd, vindt hij nog kwalijker dan de geestverruimende middelen. “Dat vind ik nog schokkender dan die drugs,” zei hij in een video van zijn krant. “Van drugs weten we dat die in gevangenissen aanwezig zijn. Dat is niet goed, maar kennelijk slagen gevangenisdirecties er niet in die drugs uit te bannen. Maar dat dit soort grotere telefoons ook in gebruik zijn bij gevangenen is wel kwalijk, om meerdere redenen.” Van den Heuvel vreest dat door middel van het maken van foto’s en video’s gevangenispersoneel gechanteerd kan worden en daarnaast kan er natuurlijk volop worden gecommuniceerd met de buitenwereld. “Het complex werd bij de opening gepresenteerd als het meest moderne van Europa,” zei Van den Heuvel. “Met allerlei geavanceerde beveiliging, het was eigenlijk het neusje van de zalm op gevangenisgebied. Maar nu blijkt dat het in werkelijkheid gewoon een gatenkaas is.” De uitgelekte beelden en de ophef daarover dateren alweer uit 2018, dus het lijkt erop dat ze in Zaandam de feestexcessen hebben kunnen terugdringen. Maar ja, niet veel later was er een regen van seksgerelateerde incidenten…

Britse cel is voor transgender net een pornoset

Uiteraard hebben de Nederlandse complexen niet het patent op seksuele uitspattingen tussen de gevangenismuren, want we hoeven u niet te vertellen dat seks een universele hobby is. Sarah Jane Baker, een transgendervrouw, deed een bijzonder onthullend boekje open over de situatie in de Britse gevangenissen. In 2019 komt er een einde aan haar detentie, die liefst dertig jaar duurde. Omdat niet iedereen evenveel sympathie heeft voor transseksuelen, zit ze in eerste instantie op een beschermde vleugel. Dat is eigenlijk niet nodig, want ze wordt behandeld als een soort levende trofee.

“Als ik of de andere trans-gevangenen uit onze beschermde cellen kwamen, probeerden de andere mannen gelijk onze aandacht te krijgen. We kregen drugs aangeboden, een mobiele telefoon of een schouder om op uit te huilen,” vertelt ze tegen VICE UK. Seks blijft een geliefd tijdverdrijf in de Britse cel, hoewel intiem contact tussen gevangenen is verboden.

Maar controle blijkt geen halszaak voor de cipiers. “Straffen werden er bij ons eigenlijk nauwelijks uitgedeeld. Ik ben meerdere keren betrapt terwijl ik seks had, door zowel mannelijke als vrouwelijke cipiers.” Sterker nog: Sarah heeft achter de tralies nóg vaker seks dan Kim Holland en Bobbi Eden tijdens hun jaren voor de camera. En ook de vorm misstaat niet in een stevige pornofilm. “In tegenstelling tot in de buitenwereld, waar mensen uit schaamte hun verlangens voor zich houden, lieten we ons binnen onze celmuren door weinig tegenhouden. Of je nou meerdere mannen tegelijk pijpt of je van voren en achter tegelijk laat nemen – onze enige beperking was onze fantasie. Mannen gaven me vaak grote hoeveelheden drugs als ik ze zou vastbinden en ze zou vernederen. Ik deed wat ze vroegen, zolang de grenzen verder maar duidelijk waren.”

Dat zijn taferelen die zelfs in ‘lustoord’ Zaanstad niet plaatsvinden. Of ze zijn (nog) niet naar buiten gekomen, dat kan natuurlijk ook. En jawel, ook in het Verenigd Koninkrijk wordt de bekende metafoor volgens Sarah in de praktijk gebracht. “Ook de douches waren een broeinest. Niemand die het hier eng vond om een zeepje te laten vallen.” Ze hebben er zelfs een speciale term voor: ‘gay for the stay’. Sarah spint er garen bij. Ze gaat naar binnen als een onzekere transgender, die maar wat graag bevestigd wil worden in haar vrouwelijke identiteit.

Seks moet het plaatje compleet maken; op vrije voeten is dat nog niet gelukt. In de cel komt ze ruimschoots aan haar trekken en is dat knagende gevoel flink gecompenseerd. Seks is zelfs dé remedie om haar drie decennia durende detentie door te komen. “Hoewel ik eigenlijk verlangde naar intimiteit, moest ik meestal tevreden zijn met een vluggertje achter de vuilnisbakken op het sportterrein. Achteraf gezien zou ik me misschien wel moeten schamen dat ik zo heb geleefd, maar dat voelde ik niet zo. Ik heb in een wereld van wanhoop en bitterheid overleefd, iets wat veel anderen niet is gelukt.”