Catherine Keyl: ‘Ik wil geen oude zeikerd worden'

Gefeliciteerd!

“Dankjewel. Het is heel toevallig dat beide zaken zo samenvallen. Ik was 25 toen ik afstudeerde in Groningen en me opmaakte voor een baan als lerares Frans op een school in Haarlem. Eenmaal daar aangekomen, trof ik echter alleen maar collega’s van een jaar of 60 aan. In mijn ogen stokoud natuurlijk. Dat vond ik zo vreselijk dat ik direct terugkeerde naar Groningen en daar op een feestje met een meisje aan de praat raakte wier vader televisierecensent was bij Trouw. Ze vertelde me aan de slag te gaan als scriptgirl bij de IKON en dat er voor mij wellicht ook plek zou zijn. Dat leek mij wel wat.

Ik schreef een nette brief naar toenmalig directeur Wim Koole en werd meteen aangenomen.

Ik volgde er de regiecursus en groeide na verloop van tijd uit tot producent en regisseur, waarna de NCRV bij me aanklopte om programma’s te gaan maken.”

Was je meteen verknocht aan televisie?

“Nou en of. Het was in de jaren 70 een nieuw opkomend medium, net als influencers dat nu zijn. Alhoewel, volgens mij is ook dat alweer antiek. De eerste jaren waren spannend, temeer omdat je het idee had dat er heftige dingen stonden te gebeuren. En dat was ook zo. Liep je in die tijd met een cameraploeg over straat, dan reden mensen gewoon tegen lantaarnpalen omdat ze niet wisten wat ze zagen. Je was in die rol een soort fenomeen waarvan mensen onder de indruk raakten. Als ik nu jong was, zou YouTube ongetwijfeld mijn domein zijn geweest. Jarenlang kon je er alles op kwijt en alles zeggen, maar ook dat lijkt inmiddels weer wat aan kracht te hebben ingeboet. We zijn de afgelopen jaren enorm vertrut met z’n allen, want wat kan en mag je eigenlijk nog zeggen zonder erom te worden veroordeeld? De journalistiek als geheel staat op een heel gevaarlijk punt. Politici als Trump en Baudet zijn schadelijk voor de geloofwaardigheid door alles maar in twijfel te trekken.

Journalisten die belaagd worden, de NOS die uit veiligheidsoverwegingen de logo’s van busjes moet halen. Heel prettig is het allemaal niet. Al kan ik dat laatste nog enigszins begrijpen, aangezien de NOS allesbehalve onafhankelijk is.”

‘Ik stond tussen Engelsen en Ieren die elkaar naar het leven stonden toen er achter me een handgranaat ontplofte. Tja, dat is het risico van het vak, jongens!’

Je bent voor je werk het gevaar nooit uit de weg gegaan.

“Het hoort er gewoon bij. Gedurende de scheiding van Oost- en West-Europa maakte ik reportages in het Oostblok die verboden waren. Dan reisde ik af om Hayek – die de bevolking van Tsjechoslowakije wilde bevrijden van de Russische dictatuur – te interviewen, maar kreeg ik binnen de kortste keren de geheime dienst achter me aan. Het had niet veel gescheeld of ik was er in de gevangenis beland. Of wat te denken van die keer dat ik een standupper (presentatie op locatie, red.) deed en er achter me een handgranaat ontplofte. Ik stond tussen de Engelsen en Ieren die elkaar naar het leven stonden, dus dan vraag je er als journalist ook wel een beetje om. Bang om gewond te raken of te worden opgepakt? Tja, dat is het risico van het vak, jongens! Dan moet je niet gaan zitten mieren als het een keer misgaat. Wil je dat niet, dan moet je lekker op het postkantoor gaan werken. Dan weet je tenminste zeker dat je veilig zit. Hoofdredacteuren denken nu veel langer na of ze collega’s dat risico wel moeten laten lopen. Een groot verschil met hoe men daar vroeger tegenaan keek.”

Het is vaker misgegaan. RTL Nieuws-cameraman Stan Storimans kwam om het leven tijdens een bombardement in Georgië. John van den Heuvel werd vastgezet in Mexico en wordt stelselmatig bedreigd.

Peter R. de Vries is onlangs in Amsterdam om het leven gebracht…

“Met John en Peter heb ik het gehad over de nadelen van het werk dat zij doen. Ook zij gaven aan dat je daar nu eenmaal niet aan ontkomt. Peter zei altijd: Dan had ik maar bij de sociale dienst moeten gaan werken. Ik weet nog goed dat in 1982 vier journalisten van de IKON werden vermoord in El Salvador, een zaak die begin dit jaar opnieuw voor de rechter kwam. Met één van hen, Joop Willemsen, sprak ik een paar uur daarvoor nog in Amsterdam. Vind je het wel een goed idee om dit te gaan doen, vroeg ik. Joop zei: Meisje toch, ik ken de risico’s. Ik ga gewoon. Daarna ging het snel. De ene dag zat ik nog met hem te eten, de volgende dag werd hij vermoord.”

Uiteindelijk stapte je over naar de veiligheid van een tv-studio, maar nog steeds met heftige onderwerpen…

“Een dochter aan de drank, een zoon die homo is of mensen die werken in de seksindustrie. Ik heb alles voorbij zien komen. Ik heb een ontembare nieuwsgierigheid, waardoor ik alles aanpakte. Juist onderwerpen die ver van mij af stonden, zoals op stap gaan met een stelletje neonazi’s naar een demonstratie in Duitsland. Dat waren zulke ontzettende losers dat ik wel begreep waarom dat volk elkaar daar opzocht. Ik bleef echter professioneel en veroordeelde niemand. Dat deed ik pas als ik thuis de deur achter me dichttrok en er als privépersoon een mening over mocht hebben.”

Welk verhaal heeft je sterk aangegrepen?

“In mijn eigen talkshow Catherine hadden we eens een discussie over zelfmoord en euthanasie. Inmiddels zijn we het er allemaal wel over eens dat iemand bij ondraaglijk lijden, ook geestelijk, zijn of haar leven moet kunnen beëindigen. In 1996 had ik een vrouw te gast voor wie dat nog vele malen moeilijker was. Het publiek mocht ook meepraten en zo kon het gebeuren dat er, midden in die uitzending, plotseling een jongen van een jaar of 15 opstond en vertelde dat zijn vader twee weken daarvoor zelfmoord had gepleegd. Hij legde uit dat hij er vrede mee had omdat hij ook wel had gezien hoe depressief zijn vader was. Hij vond het om die reden een heel mooie oplossing en was blij met de rust die zijn vader daardoor had gevonden. Ik had werkelijk kippenvel over m’n hele lijf. Dat zo’n jonge jongen dat kon opbrengen. Dat is toch bijzonder?”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.