Holleeder-kroongetuige spoorloos verdwenen: waar is 'Vieze Peter'?

Drie miljoen euro wilde Giuseppe ‘Vieze Peter’ La Serpe van justitie toen hij zich in 2006 meldde bij de politie. In ruil daarvoor zou hij getuigen in het grote liquidatieproces met de naam Passage. Hij bekende meteen betrokken te zijn geweest bij de moord op Kees Houtman in Amsterdam, in 2005. Justitie controleerde zijn verhaal en vond op zijn aanwijzigingen inderdaad de kalasjnikov die hij na de liquidatie in de Amstel zei te hebben gegooid.

‘Peter Viestand’, zoals hij dankzij zijn gele tanden in het milieu ook wel werd genoemd, was een zoon van een Italiaanse immigrant die opgroeide in een kindertehuis nadat zijn moeder hem in de steek liet en zijn agressieve vader niet meer voor hem kon zorgen. Al snel belandde ‘Pino’ in de criminaliteit: hij begon door te gaan stelen. Hij krijgt in 1993 een gevangenisstraf voor een ernstig misdrijf: het schieten op de politie na een gewapende roofoverval.

In de gevangenis leert hij de huurmoordenaar Jesse R. kennen, met wie hij een vriendschap ontwikkelt. De band tussen de twee is deels gestoeld op een gezamenlijk geloof in de regels van de Scientologykerk, met haar cryptische geschriften. Na een mislukte loopbaan als drugshandelaar is Vieze Peter dus plotseling de partner van een duistere killer. Met als dieptepunt zijn betrokkenheid bij de moord op Kees Houtman, waarbij hij naar eigen zeggen in de lucht zou hebben geschoten.

Later vertelt La Serpe de politie dat hij daarna een ‘inwendig conflict’ kreeg en ‘het moorden wilde laten stoppen’. Hij maakt een deal met justitie. In ruil voor de halvering van de strafeis van zestien naar acht jaar, een vergoeding om van te leven en twee leningen voor een huis en een bedrijf besluit hij definitief te gaan verklaren tegen de verdachten van het moordcommando waar hij voorheen zelf deel van uitmaakte.

Na tientallen dagen van getuigenissen in de zwaarbeveiligde rechtbank ‘de Bunker’ in Amsterdam-Osdorp krijgen de verdachten naar aanleiding van zijn verklaringen lange, sommige zelfs levenslange gevangenisstraffen. Op de dag van de veroordeling is La Serpe al vrij en heeft hij de deal van zijn leven afgerond. Tijdens die laatste dag van het grote liquidatieproces Passage sprak advocaat Nico Meijering in 2013 nog een slotwoord over de kroongetuige. “Je kunt erop wachten dat La Serpe zichzelf oplost, doordat hij vanwege zijn zelfverklaarde superioriteit ooit weer tegen de lamp zal lopen, weer een misdrijf zal plegen. Hij zal ook kaartjes naar mensen gaan sturen, om te laten weten dat hij het goed voor elkaar heeft.”

Het is afwachten of Meijerings woorden profetisch waren. ‘Opgelost’ lijkt La Serpe op het moment in ieder geval. Wat zou er met hem gebeurd kunnen zijn?

De advocaat: ‘Ik ben ongerust, want ik had geregeld kort contact met hem, maar dat heb ik nu al sinds geruime tijd niet meer’

Scenario 1: Vieze Peter zit op een tropisch eiland

Zit Giuseppe la Serpe aan een cocktail te nippen op een wit strand in een exotisch oord? Het beeld van de kroongetuige die met een pak geld op een tropisch eiland zit, is hardnekkig. Toch strookt dat niet altijd met de waarheid. Doorgaans zijn het oer-burgerlijke hotels of vakantieparken, of in ieder geval Europese locaties, waar bedreigde getuigen worden ondergebracht. “Als wij vinden dat iemand het veiligst is in een flatje op driehoog achter in Warschau, dan gebeurt dat,” gaf een justitiebaas eerder aan. “Dat is wel wat anders dan lekker op Aruba met een zeilboot, zoals weleens wordt gedacht.”

Dat onderbrengen van getuigen door justitie gebeurt doorgaans wel op vaste plekken, waar met de eigenaren of beheerders een vertrouwensband is opgebouwd, laat een voormalige beschermde getuige ons weten.

Voor de kroongetuige in het grote liquidatieproces lag dit trouwens net even anders. La Serpe dwong toen wat meer vrijheid af bij het team getuigenbescherming van justitie. Hij mocht van de officier die hiervoor verantwoordelijk is een deel van zijn eigen beveiliging regelen. Maar waar is de voormalige kroongetuige nu? De advocaat van La Serpe, Jan Peter van Schaik, zat urenlang met hem in de getuigenbox in de rechtbank, en kent zijn cliënt dus goed. Maar ook hij weet niet of hij ergens naartoe is vertrokken.

“Dat is wat mij betreft speculeren. Ik weet het gewoonweg niet. Als zijn strafrechtadvocaat word ik namelijk buiten het traject van zijn bewaking gehouden. Voor zijn eigen veiligheid.”

Van Schaik is wel bezorgd: “Ik heb geregeld kort contact met hem gehad in het verleden, maar dat heb ik nu al sinds geruime tijd niet meer. Vandaar dat ik ongerust ben.”

Een voormalige beschermde getuige van justitie wil graag tegen Panorama reageren op de verdwijning van zijn lotgenoot. Hij denkt dat er zeker een mogelijkheid is dat La Serpe in het buitenland zit.

“Hij kan een aanbod van het team getuigenbescherming hebben gekregen om ergens op de wereld te worden geparkeerd,” laat de man weten. “Liever niet meteen naar verre oorden, zolang het proces loopt. Maar daarna kan dat wel degelijk overal op aarde zijn, bij voorkeur in een land waar die persoon de taal spreekt.” Waar de spijtoptant dan rond moet komen van iets meer dan het minimum: “Dat is geen vetpot hoor.”

In het geval van La Serpe zou dat bedrag trouwens nog mee kunnen vallen. Want hij kreeg zo’n 1,4 miljoen uitgekeerd als compensatie voor zijn optredens in de rechtbank. Dat werd door de Nederlandse Staat betaald in de vorm van een bovenmodaal inkomen om van te bestaan (naar verluidt was dat 80.000 euro per jaar schoon over een periode van tien jaar) en twee forse leningen van 300.000 euro: één om een huis van te kopen en één om een bedrijf mee te starten. Daarnaast werd zijn strafeis zoals gezegd van zestien jaar teruggebracht met de helft, conform de regels die gelden voor kroongetuigen. La Serpe werd later door de rechter ook daadwerkelijk tot acht jaar celstraf veroordeeld.

Echt tevreden was La Serpe trouwens niet met zijn deal. In 2010 kondigde hij tijdens het proces aan zijn medewerking in te trekken. “Ik doe niet meer mee met dit amateurtoneel,” sneerde de goedgebekte getuige in de de Bunker. Maandenlang weigerde hij zijn mond nog open te doen. Zou hij daartoe nu weer hebben besloten?

De laatste keer dat we in de publiciteit over hem hoorden, was in een interview met John van den Heuvel in De Telegraaf in 2013, toen La Serpe na vijf jaar wegens goed gedrag alweer op vrije voeten was.

Er mocht in het interview geen enkele toespeling worden gemaakt op het uiterlijk, de bescherming of de verblijfplaats van La Serpe. De ex-huurmoordenaar vreesde voor zijn veiligheid: “Ik denk niet dat iemand me nog kan vinden, maar ik neem liever het zekere voor het onzekere. Ik leidde dertig jaar lang een crimineel leven. Nu wacht een nieuwe toekomst.” Onlangs meldde De Telegraaf dat dit interview plaatsvond in Helsinki. Zit La Serpe misschien in Scandinavië? Misdaadjournalist Bram Endedijk scheef samen met collega Enzo van Steenbergen het boek Moordgasten, waarvoor zij zich verdiepten in de rol van Peter la Serpe en zijn criminele partner Jesse R. De journalist zou niet weten waar La Serpe is of wat er met hem is gebeurd, maar hij herinnert zich wel dat deze goed werd afgeschermd. “We waren voor ons boek in contact met zijn familieleden. Maar dat werd plotseling om mysterieuze redenen verbroken.

Ik vermoed om hem als getuige ook op die manier te beschermen.”

Endedijk vindt het lastig om zich in te leven in La Serpe als het gaat om zijn recente verdwijning. “Hij was toch een man met een mislukt leven, met drugs, drank en het aanhangen van de Sciento-logy-leer, die plotseling via Jesse in de eredivisie van de misdaad belandde.

Dat maakt hem moeilijk te plaatsen.

Ik zou niet weten waar hij nu is.”

Scenario 2: Vieze Peter verstopt zich in Nederland

Of zou Peter nog in Nederland zijn? De Nederlandse Staat heeft hem tijdens het Passageproces, waarin onder meer Dino Soerel op basis van zijn getuigenis levenslang kreeg, eindeloos van en naar de rechtbank moeten brengen. Maar inmiddels is La Serpe zijn beschermde status kwijt, en werd hij de laatste jaren dus niet meer beveiligd. Wel eiste hij na het proces een nieuwe identiteit.

Een ex-rechercheur die in zijn loopbaan ook onderzoek naar Willem Holleeder deed, is ervan overtuigd dat Peter la Serpe het helemaal gehad heeft met het getuigen. “Hij is er klaar mee. Hij heeft zijn miljoen en zijn strafkorting. Hij vindt waarschijnlijk ook dat hij al genoeg heeft verklaard,” zegt de voormalige politieman.

Hoewel hij er huiverig voor is om te speculeren over waar La Serpe is, vindt ook advocaat Jan Peter van Schaik het niet ondenkbeeldig dat zijn cliënt geen zin meer heeft om te getuigen. “Er is niemand in Nederland die zoveel verklaard heeft in een zaak als hij. Misschien is hij het inderdaad zat.”

Desondanks vindt hij het niet bij zijn cliënt passen om niks van zich te laten horen. Van Schaik: “Zoals ik hem ken –en we hebben heel wat tijd met elkaar doorgebracht – had hij over deze zaak zeker contact met mij opgenomen.”

Ook misdaadauteur Bram Endedijk vindt La Serpe er de persoon niet naar om niks meer van zich te laten horen. “Het leek toch een man die niet zonder aandacht kon, en bijvoorbeeld contact met familie zou blijven onderhouden. Maar hij was ook altijd gefocust op zijn eigen belang. Dus misschien verschijnt hij deze keer niet bij de rechtbank omdat er voor hem niks meer te halen valt” Onze bron die in het beschermingsprogramma zat, weet als geen ander hoe zwaar het leven na een traject als getuige kan zijn. “Van het ene op het andere moment laat de overheid je vallen. Ze hebben je gebruikt tijdens de rechtszaak, en daarna kun je het schudden. Er is geen begeleiding meer. Terwijl het leven in angst zijn sporen nalaat. Ik kan bijvoorbeeld met niemand praten over de rol die ik als getuige speelde.”

Er is achteraf ook geen geestelijke ondersteuning meer door de overheid, vertelt hij. “Daardoor zocht ik helaas lange tijd mijn heil in de drank. Jaren later heb ik nog steeds moeite om mijn leven weer op de rit te krijgen. Terwijl ik juist ben gaan getuigen om uit de donkere wereld van het criminele milieu te kunnen stappen.”

Ook La Serpe had een moeilijke relatie met middelen. Hij dronk veel whisky en gebruikte regelmatig cocaïne. Zijn zoveelste bijnaam in criminele kringen was daarom ‘De Junk’.

DE VOORMALIGE GETUIGE: ‘DE OVERHEID GEBRUIKT JE TIJDENS DE RECHTSZAAK, EN DAARNA KUN JE HET SCHUDDEN. ER IS GEEN BEGELEIDING MEER’

Scenario 3: Justitie liegt over Vieze Peter

Zou de verdwijning van La Serpe in scène zijn gezet? Wil justitie niet meer dat hij getuigt in deze zaak? De voormalige beschermde getuige die wij spraken denkt dat dit goed mogelijk is: “Misschien was het niet meer haalbaar om hem te laten optreden in deze hogerberoepszaak. Of hadden ze hem niet meer nodig. Het lijkt me een serieuze optie die ze aan La Serpe hebben voorgesteld.” Justitie kan ook bang geweest zijn dat het deze keer misgaat, stelt de bron.

“Misschien hadden advocaten in deze zaak lastige vragen aan hem, wat justitie in hoger beroep niet uitkomt.”

Tijdens de laatste zitting in de moordzaak in hoger beroep tegen Willem Holleeder, op 1 oktober, doelde zijn advocaat Sander Janssen hier ook op.

Hij zegt de kroongetuige te willen horen, omdat die altijd belangrijk is geweest in het grote liquidatieproces, maar ook omdat de situatie nu anders is. De raadsman: “Omdat zijn overeenkomst met justitie voorbij is, zou het zo kunnen zijn dat hij nu anders of opener is als getuige. Daarom vind ik het onacceptabel dat justitie zegt hem niet te kunnen vinden.” Twee tafels achter Janssen zit Willem Holleeder. Hij lijkt deels afgestompt door zijn jarenlange vervolging, deels nog verontwaardigd vanwege allerlei nieuwe aantijgingen tijdens de zoveelste zitting in zijn proces.

Zijn advocaat begrijpt niks van het feit dat justitie de man die zijn cliënt erbij moet lappen, niet meer te vinden is.

“De overheid heeft hem zes ton geleend voor een huis en voor het beginnen van een bedrijf. Dan zou men toch moeten weten waar dat huis staat? En wat is er met die 600.000 euro gebeurd? Is daar al een deel van betaald, of geven we dat als maatschappij ook maar gewoon weg?”

Het hof laat weten dat het wil dat het Openbaar Ministerie (OM) in ieder geval blijft doorzoeken naar La Serpe.

De ex-rechercheur die in het verleden onderzoek deed in de zaak-Holleeder weet dat politie en justitie soms minder hun best doen om een getuige te vinden. Hij noemt als voorbeeld een getuige die volgens een officier niet betrouwbaar was vanwege zijn drugsgebruik, maar die de rechtbank toch graag wilde spreken. “Toen is er gewoon wat minder ingezet op de zoektocht naar hem. In het proces-verbaal schreef justitie dan dat men wel ‘langs’ was geweest was bij de getuige, maar dat men hem niet had gevonden.”

Het lijkt dus niet ondenkbeeldig dat justitie La Serpe liever niet meer wil vinden. Het OM noemde het deze zomer ‘een raadsel’ waar La Serpe zich bevindt en dat het ‘volstrekt onbekend’ is waarom contact leggen niet lukt. Maar van onwil is volgens het OM geen sprake.

Scenario 4: Vieze Peter leeft niet meer

Zou de bekendste kroongetuige van deze eeuw misschien niet meer in leven zijn omdat zijn rivalen hem een kopje kleiner wilden hebben? Het zou niet de eerste keer zijn dat iemand die getuigt tegen Willem Holleeder het niet meer kan navertellen. Vastgoedhandelaar Willem Endstra werd in 2004 om het leven gebracht nadat hij via de beruchte ‘achterbankgesprekken’ had verklaard tegen Holleeder. Kees Houtman en Thomas van der Bijl kwamen in 2005 en 2006 om het leven nadat ze naar de politie waren gestapt. Houtman werd in de deuropening van zijn huis in Amsterdam doodgeschoten door de later veroordeelde koelbloedige killer Jesse R., voor de ogen van zijn vrouw. Met La Serpe als mededader. Van der Bijl kreeg kogels op hem afgevuurd toen hij vroeg in de ochtend in zijn café in Amsterdam- West aan het stofzuigen was.

La Serpe verklaarde later dat hij Holleeder had horen zeggen dat ‘Osdorp eerst’ moest. Dat was waar Kees Houtman woonde.

Ook advocaat Bram Zeegers overleed in 2007 onder verdachte omstandigheden. Dat was een week nadat hij als voormalige advocaat van Willem Endstra tegen Holleeder had getuigd in het grote liquidatieproces. Zeegers raakte onwel in zijn eigen bad en stierf kort daarop.

In zijn bloed werd een overdosis ecstasy gevonden. Ook had Zeegers veel gedronken. Zijn vriendin gaf aan de politie aanvankelijk het verkeerde huisnummer door, waardoor reanimatie niet meer baatte. Later bleek ze ook een bekende van Willem Holleeder te zijn geweest.

Ze werd een tijdje als verdachte gezien. Net als La Serpe werd ook Zeegers beveiligd als getuige. Hij zou aanvankelijk zelfs met een nieuwe identiteit naar Australië verhuizen. Maar begin 2007 zag hij daar toch vanaf.

Ten slotte was er nog het verhaal van de visser. In 2017 stierf Hidir Korkmaz ergens in Oost-Europa, toen zijn hengel een elektriciteitsmast zou hebben geraakt. Hij was een belangrijke getuige in de lopende zaak Vandros, waarin Willem Holleeder werd veroordeeld voor vijf moorden: die op Cor van Hout, Willem Endstra, John Mieremet, Kees Houtman, en Thomas van der Bijl. En laat het nou net dit onderzoek zijn waarin de inmiddels 56-jarige La Serpe afgelopen zomer moest getuigen tegen De Neus.

Maar dus niet kwam opdagen.

Peter la Serpes raadsman Jan Peter van Schaik heeft geen idee wat er aan de hand kan zijn met hem. “Misschien heeft hij corona gehad en is hij ergens opgenomen geweest. Wie zal het zeggen. Wat ik wel weet is dat justitie het nodige heeft gedaan om hem te vinden.”

De rechercheur die aan de Holleederonderzoeken meewerkte, denkt niet dat La Serpe om het leven is gebracht: “Hij is niet vermoord, anders hadden degenen die hem op een lijstje zouden hebben staan dit na zijn dood graag naar buiten gebracht.” Dat denkt ook misdaadjournalist Bram Endedijk: “Als hij vermoord is, zou dat bekend zijn geworden.”

Justitie sluit de kans dat Peter niet meer leeft trouwens niet uit. “We houden rekening met de mogelijkheid dat hem iets is overkomen, zonder dat daar weet van is.”

Verder is bekend dat de kroongetuige periodes heeft gekend waarin hij op het punt stond zelfmoord te plegen.

Ten tijde van het eerste proces tegen Holleeder verklaarde de officier van justitie die verantwoordelijk was voor het getuigenbeschermingsprogramma dat er geen enkele getuige in het programma in levensgevaar was geweest.

De vraag is of dat nog steeds het geval is. Gevaarlijke vijanden heeft Giuseppe la Serpe, wiens achternaam trouwens ‘de slang’ betekent, in ieder geval genoeg. Mede dankzij zijn verklaringen in het Passage-proces werden zijn eerdere vriend Jesse R., maar ook Dino Soerel, Mohammed R. en Siegfried S. veroordeeld tot levenslange celstraffen. En nu dus mogelijk ook Willem Holleeder. Wellicht vreest hij Holleeder gezien zijn reputatie nu te veel om te komen getuigen in zijn proces. Dat is niet zo gek. Want in het Passage-proces waren zijn verklaringen over Holleeer in eerste instantie weggelaten. Dat had La Serpe uit angst voor Holleeder als voorwaarde gesteld. Hij was bang dat Holleeder zijn familie wat aan zou doen als naar buiten zou komen dat hij bij de politie over hem aan het ‘zingen’ was.