Wat gaat er schuil in de put van de hel?

Officieel heet het natuurwonder midden in de woestijn van Jemen, dat een diameter van ongeveer dertig meter kent, de Bron van Barhout. Maar de mensen in de Jemenitische provincie Al-Mahra noemen het The Well of Hell, oftewel de put van de hel. Zij geloven hartstochtelijk dat het diepe gat in de grond een gevangenis is voor demonen en de toegangspoort naar de hel. Iedereen is er doodsbang voor.

Er wordt zelfs geen woord aan de grot vuilgemaakt. Wie over de put praat, roept het onheil over zich af. Niet alleen wordt vermoed dat de put de thuisbasis is van duivelse wezens, er wordt ook gedacht dat kwade Djinn-geesten er in gehuisvest zijn. Djinns zijn van vorm veranderende geesten van een Arabische mythe, bestaande uit vuur en lucht, waarvan wordt aangenomen dat het als inspiratiebron diende voor het verhaal van Aladdin en de Wonderlamp. Anderen geloven dat het gat een supervulkaan is die de aarde kan verwoesten. Er komt een vreselijke stank uit de grot en dat is voor de bevolking sowieso het bewijs dat binnenin de hel op aarde is. De put zou al miljoenen jaren geleden zijn ontstaan. Maar waardoor? Door wie? Satan zelf? Jemenieten sidderen al bij de gedachte en mijden de grot als de pest.

Natuurverschijnsel

Toch zijn er ook onderzoekers in het Arabische land die al dat bijgeloof nuchter terzijde schuiven. Ze zijn ervan overtuigd dat het gat in de grond een weliswaar wonderlijk, maar wel geologisch verklaarbaar natuurverschijnsel is. Zij houden het op een pingoruïne. Die komt trouwens ook in Nederland voor; zo hebben we er eentje op de Kampsheide bij Balloo. Zo’n ruïne is een overblijfsel van een pingo, als het ijs in de ondergrond smelt. Een pingo is een bolvormige heuvel die ontstaat in een gebied met permafrost waardoor bij het uitzetten van bevroren of bevriezend grondwater een laag bevroren grond wordt opgetild.

Pingo’s worden wel 90 meter hoog met een doorsnede van soms meer dan 2 kilometer. Door het scheuren van de bovenlaag wordt de ijslaag blootgesteld aan de zon en dan kan een krater of meertje ontstaan, die dus pingoruïne wordt genoemd. Er ontstaat dan een ringvormig gat dat wordt opgevuld met smeltwater. Het meertje onderin kan in warme tijden (en in Jemen is het héél warm) opgevuld worden met organisch materiaal als gevolg van plantengroei. In de loop der tijd vormt zich uit dit organisch materiaal veen. Is dat dan de stank in The Well of Hell? Een logisch uitlegbaar natuurverschijnsel?

Of huist de duivel echt in dat gat in de woestijn van Jemen?

Een dappere groep speleologen uit Oman was het doemdenken en de duivelsverzen zat. Zij wilden aantonen dat er helemaal geen demonen aan de ketting lagen op de bodem van de put. Vastgeketend aan afzinktouwen gingen zij al abseilend naar de stinkende bodem. Het Oman Cave Exploration Team (OCET) bleef zes uur beneden voordat het weer de weg omhoog vond. De lokale bevolking hield haar adem in en vond het al een godswonder dat de ‘cavers’ heelhuids boven kwamen en niet door de duivel waren bezeten. Wat hadden ze ontdekt? Waar kwam de stank vandaan?

“Er waren slangen, maar die zullen je niet lastig vallen zolang je hen niet lastig valt,” liet Mohammed al Kindi nuchter weten. Hij is hoogleraar geologie aan de Duitse Technische Universiteit in Oman. Mohammed was een van de acht onderzoekers die naar beneden durfden te gaan, terwijl er twee boven de wacht hielden. En verder? “Veel dode dieren,” aldus de durfal. “En grotparels.” Hij had foto’s gemaakt waarop grotformaties waren te zien en grijze en kalkgroene grotparels, gevormd door druipend water. Binnenkort komt Kindi met een uitgebreide rapportage. Wat dreef hem om naar beneden te gaan, terwijl er zoveel onheil op hem leek te wachten? “Passie,” aldus de onderzoeker. “We voelden dat dit iets is dat een nieuw wonder en een deel van de Jemenitische geschiedenis zou onthullen.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.