Jos de Bruin vangt afgedankte wolven op in zijn achtertuin

In de grote loods achter zijn huis staat Jos de Bruin met ontblote bovenarmen, grijs golvend haar en een groot mes in zijn hand. Hij wijst naar een dode ree. “Deze is vannacht aangereden,” zegt hij terwijl hij het mes vakkundig door het malse vlees snijdt. Uit haar buik haalt hij twee ongeboren reekalfjes. “Voor de ree is het jammer, maar voor de wolven in mijn achtertuin is het een feestmaal.”

In de verblijven achter het huis van de Brabander werpen de wolven een nieuwsgierige blik op het bezoek. Enkelen drentelen heen en weer achter de drie meter hoge hekken, anderen liggen in de schaduw onder de struiken. Met hun geelgrijze ogen houden ze de omgeving nauwlettend in de gaten. Wolfshond Shy, een kruising tussen een wolf en een Duitse herder, mag zich vrijelijk door het huis bewegen. Overdag loopt ze door de tuin, ’s avonds zit ze in de woonkamer op de bank en ’s nachts ligt ze op een kleed in de slaapkamer.

Doodgebeten schaap

Vijftien jaar geleden verhuisde Jos de Bruin met zijn vrouw, twee kinderen, twee wolven en twee dingo’s vanuit Nederland naar Sonsbeck, net over de grens bij Nijmegen. Dit zou de plek worden waar hij afgedankte wolven een veilige plek kon geven. Sinds de wolf de weg terug naar Nederland gevonden heeft, haalt het dier regelmatig de voorpagina’s en krijgt de wolvenopvang steeds meer bezoekers. Bij iedere melding van een doodgebeten schaap, geit of kalf barst de discussie in alle hevigheid los. Als een roofdier dat zich in zijn prooi vastbijt, duikt Jos op ieder debat. Regelmatig voert hij tot in de late uurtjes verhitte discussies met jagers, boeren en andere wolvenkenners. “Veel mensen denken alles te weten over de wolf en slingeren onwaarheden de wereld in,” vertelt Jos met een klank van irritatie in zijn stem. “Maar ik zie de dieren hier dagelijks. Ik ken hun gedrag, zie hoe ze met elkaar omgaan.”

Kennis over de wolf ziet hij als een belangrijk goed. “Ja, het is een roofdier en ja, hij eet soms een schaap op als hij die te pakken krijgt. Maar het liefst jaagt hij op oud, ziek of zwak wild als hij zich eenmaal op een plek gevestigd heeft. En dan zullen mensen echt niet zoveel last van hem hebben.”

De buurt was in eerste instantie niet blij met de komst van Wolves Unlimited in Sonsbeck: de huizenprijzen zouden dalen en de buurman vreesde dat zijn paardenfokkerij verstoord zou worden door het huilen van de wolven. Jos: “Ik heb me bij de rechter moeten verantwoorden: Meneer de rechter, mijn wolven zijn tien en twaalf jaar oud: die kunnen niet eens meer huilen.”

Toen de vergunningen na jaren vechten eenmaal rond waren, kon Jos zijn wolvenimperium uitbreiden. Dierentuinen en handelaren schenken de wolven die ze niet meer kwijt kunnen. Inmiddels lopen er tien in zijn achtertuin. “Elke wolf heeft zijn eigen karakter, vertelt hij, terwijl hij de deur opent van een van de wolvenverblijven. Er lopen Timberwolven, Mongoolse wolven, Canadese wolven en kruisingen. Een witte poolwolf komt op hem af, snuffelt aan zijn benen, gaat op zijn achterpoten staan en legt twee poten in de nek van Jos. Een natte tong gaat langs zijn gezicht. “Kiba is een hele bijzondere wolf,” zegt Jos. “Ze maakt echt contact met mensen.” Als welpje van tien dagen kwam de weeswolf in zijn bezit. Sindsdien is ze uitgegroeid tot een vijftig kilo wegende knuffelwolf. Niet alle wolven zijn zo handzaam als Kiba. Dit wordt duidelijk als Jos het verblijf van Flow betreedt, een Amerikaanse Timberwolf. Flow bekijkt het bezoek argwanend en springt dan met haar volle gewicht tegen Jos aan. Het enorme dier met dikke, grijze vacht, rent behendig heen en weer tussen de waterpoel, struiken, het hek en weer richting Jos. Hoewel Jos verzekert dat dit gedrag uit puur enthousiasme voortkomt, voelt het toch als een opluchting om even later weer aan de andere kant van het hek te staan.

Toen Wolf zijn partner aanviel, was de maat vol en moest Jos kiezen: de vrouw of de wolf. Hij koos voor de laatste

Met een wolf in een tentje

Jos groeide op in het Brabantse Uden.

Zijn eerste wolf kreeg hij bij toeval in bezit. De wolf zat bij een handelaar in een rijtjeshuis en zou worden afgemaakt. Dat ging Jos te ver. Hij zette het beest in zijn auto en nam hem mee naar huis.

“Nee, achteraf was dat geen goed idee,” zo bekent hij. “Maar wat kon ik anders?”

Jos noemde het dier Wolf en probeerde er zo goed als mogelijk voor te zorgen.

Toen Wolf zijn partner aanviel, was de maat vol en moest Jos kiezen: de vrouw of de wolf. Hij koos voor de laatste.

Negen maanden lang sliep hij met de wolf in een tentje in het park, bij vrienden of in het gebouw van de dierenbescherming waar hij destijds werkte. “Ik had de sleutel en sliep daar ’s nachts met Wolf. Voordat de medewerkers ’s ochtends arriveerden, was ik alweer weg.” Maar een wolf is een wild dier en wist regelmatig te ontsnappen. “Hij dwaalde ’s nachts over boerenerven en kinderboerderijen en at weleens een geit of schaap. Dat leverde natuurlijk drama’s op,” herinnert Jos zich met een frons op zijn gezicht. Na negen maanden heeft de politie Wolf gevangen en in laten slapen. Jos schiet vol als hij hieraan terugdenkt.

“Ik was er om Wolf te beschermen en het is me niet gelukt.” Hij wrijft de tranen uit zijn ogen: “Het is nu 25 jaar geleden, maar het doet nog altijd pijn.”

Jos begroef Wolf in het bos en nam, toen hij tien jaar later naar Duitsland verhuisde, de schedel mee. In zijn huis heeft deze een speciale plek in zijn rariteitenkabinet. Tussen de schedels, stenen, geweien, fossielen en vissen in de woonkamer zit de 19-jarige zoon van Jos op de bank. Pal naast de tv staat een imposante opgezette Europese wolf. Deze kwam tien jaar geleden naar Sonsbeck, maar stierf aan een hersentumor. Zijn broertje en zusje zijn opgevangen in een naburig dierenpark waar Jos als oppasser werkt. Meerdere dagen per week rijdt hij erheen in zijn bruine Caddy. Hij verzorgt daar de dieren, geeft presentaties aan de bezoekers en beantwoordt geduldig alle vragen van zijn toehoorders. Zoon Bruno: “Ik ben opgegroeid met wolven, als kleuter lag ik regelmatig tussen ze in te slapen. Het klinkt misschien vreemd, maar ik moet bekennen dat ik er nu niks meer mee heb. Maar soms zit ik te gamen met vrienden van over de hele wereld en dan beginnen de wolven in de tuin te huilen.

Dat geluid gaat via mijn headset de wereld over. Dan heb ik wel wat uit te leggen,” zegt hij met een grijns. En wat als Jos een paar dagen weg moet? “Dan gooit mijn vrouw weleens een ontdooide konijnenbout over het hek zodat de beesten niet verhongeren.” Wel krijgt hij gelukkig hulp, van Gaby Steegman. Zij kwam als gast op een van de seminars van Jos, maar in tegenstelling tot de meeste anderen wilde ze niet op de foto met de wolven. Gaby: “Ik wilde werken.”

Gaby draagt een wit T-shirt met een prent van huilende wolven en schudt haar lange dreadlocks uit het gezicht: “Wolven zijn argwanend en kijken de kat uit de boom. Maar de grootste uitdaging bleek niet om het vertrouwen van de wolven te winnen, maar dat van Jos. Na acht maanden is dat eindelijk gelukt,” zegt ze lachend. Gaby werkt nachtdiensten in de zorg en gaat na haar werk meestal direct naar de wolven. Voeren, schoonmaken, het inspecteren van de hekken en vooral hulp bieden tijdens de workshops die steeds meer bezoekers trekken. De wolven zijn haar leven.

'De energie van een wild dier is anders dan dat van onze huisdieren. Hoe tam een wolf ook is, hij blijft wild

Comfort

“Wolven bieden me troost,” zegt Gaby.

“Ze zijn altijd eerlijk, ze zullen nooit een mes in je rug steken.” Als ze een slechte dag heeft, merken de dieren dat volgens haar meteen en geven haar comfort. Jos grinnikt hierom. “Ja, natuurlijk geeft zo’n dier troost. Maar dat doen alle dieren. Een wolf volgt gewoon zijn instinct,” zegt hij. “Mensen zijn geneigd om daar vaak allerlei betekenis in te zien, maar het blijft een wild dier. De energie van een wild dier is anders dan dat van onze huisdieren. Hoe tam een wolf ook is, hij blijft wild. Dat voel je.”

Volgens Jos is de mens het niet meer gewend om in de buurt te wonen van iets wat mogelijk een bedreiging vormt. En een wolf heeft nou eenmaal geen goede naam als je kijkt naar alle mythes, sprookjes en doemscenario’s die over hem de ronde doen. “Alles moet zo veilig mogelijk worden ingericht. Risico’s moeten vermeden worden.”

Dat mensen in de toekomst de wolf weer vaker tegen gaan komen, is volgens Jos een vaststaand feit. “De wolf is een beschermde diersoort die zich goed weet aan te passen aan zijn omgeving.

Er komt steeds meer wilde natuur met voldoende prooidieren en vanuit Duitsland zullen meer en meer wilde wolven de grens met Nederland oversteken. En of we het nu leuk vinden of niet, die wilde natuur, daar hoort de wolf bij.”