Fotograaf William Rutten: 'Die ijzige blik van Holleeder maakte me bang'

Je oogt altijd zeer kalm.

Was je een makkelijk kind?

“Ik was een etter. Echt de schrik van de buurt. Vlak voor m’n derde verjaardag verhuisden we van Nijmegen naar Leersum, een dorp waar echt geen fuck te beleven viel. Ik besloot er daarom zelf maar voor te zorgen dat er wat te doen was. Dat begon met spuitbusjes waarmee we de tuinkabouters van de buurman een rode neus gaven en z’n tulpen zwart spoten. Het was toch een lul van een vent die we nog moesten terugpakken. Later werd de groep steeds groter met oudere gasten van buitenaf, waardoor het eens ontaardde in een regelrechte dorpsravage. Van een telefooncel in de fik tot ingegooide ruiten bij de bibliotheek, ze gingen veel verder dan mijn vriendjes en ik. We begonnen bij mij thuis, gingen het hele dorp rond en eindigden weer op dezelfde plek. Lekker handig. Zo kon de politie mooi het spoor volgen en stonden ze in een mum van tijd bij ons binnen.”

Dus toen was je de sjaak?

“Niet meteen. M’n moeder nam het voor me op, ook al zag ze de verfsporen nog aan m’n handen zitten. Een gelovig jongetje uit de buurt, dat flink onder druk was gezet, klapte uiteindelijk wel. Hij heeft de hele boel verraden, waarna we moesten voorkomen bij de jeugdrechter. Mijn broers konden er ook wat van. Van joyriding tot weet ik veel wat. Daar heeft onze moeder, die met een werkende man het grootste deel van de opvoeding op zich nam, het wel zwaar mee gehad. Ik herinner me haar als een vrouw die het altijd voor ons opnam en nooit een tik uitdeelde. Die heb ik slechts één keer gehad, van mijn vader. Toen ik de fiets van het buurmeisje in de boom had gehangen, was hij er helemaal klaar mee. Ik moest maar eens leren luisteren. Ik was me van geen kwaad bewust. Achteraf zat ik gewoon in een moeilijke puberteit waar ik doorheen moest.”

‘Ik was een etter, de schrik van de buurt. Het ontaardde in een regelrechte dorpsravage: een telefooncel in de fik, ingegooide ruiten’

Wanneer was dat voorbij?

“Van de ene op de andere dag, toen mijn vader plotseling overleed. Daardoor moest ik ineens volwassen worden en besloot ik nooit meer iets te doen wat ik niet leuk vond. Ik stopte per direct met school en ging vol voor de fotografie. Het moment dat ik het nieuws over zijn dood hoorde was vreselijk. Ik was 16 jaar, zat in de klas en zag plotseling twee familieleden door het schoolgebouw lopen. Vreemd, aangezien juist deze vrouwen elkaar niet konden luchten of zien en omdat m’n moeder me net twee uur daarvoor nog had afgezet. Puur omdat ze wist dat ik anders niet naar school ging. Hoe vaak ik niet aan de voorkant de school naar binnen ben gelopen om er aan de achterkant linea recta weer uit te gaan. Dan wandelde ik naar de V&D om saucijzenbroodjes te eten en tijdschriften te lezen.

Ook droeg ik eens maandenlang een zelfgemaakte gipsarm om onder gymles uit te komen. De middag dat ik door mijn familie uit de klas werd gehaald, was er echter niets aan de hand. Met mij dan. Pa was op dat moment al overleden als gevolg van een autoongeluk. Als cameraman had hij altijd veel zware apparatuur achter in z’n auto liggen en dat is op een gegeven moment naar voren geschoten, wat z’n nek brak. Om die reden heb ik zelf in mijn auto een schot tussen de kofferbak en het zitgedeelte.”

Mooie wagen?

“Ik ben meteen na het halen van mijn rijbewijs goed begonnen.

Met de geschiedenis van mijn vader wilde ik per se een veilige auto waar ik van op aan kon. Het werd een stevige Mercedes met witte spoilers en daar heb ik m’n oude leraar, meneer Homan, tijdens een reünie nog eens mee klemgereden. Die man zette me altijd voor de klas om een voorbeeld te stellen voor de rest. Niet worden zoals William, dan loopt het slecht met je af. Ik was altijd het pispaaltje, de clown. Er zou toch niets van mij terechtkomen? zei ik hem. Volgens mij fiets jij nog steeds naar school. Hetzelfde deed een andere vriend op wie hij altijd commentaar had. Gek genoeg zijn wij beiden leuke dingen gaan doen en hebben al z’n lievelingetjes van destijds niets van het leven gebakken.”

Zes jaar geleden verloor je ook je moeder.

“Toen zij overleed, stierf er een stuk van mezelf. Zij was mijn held, die na de dood van mijn vader niet bij de pakken neerzat. Vier dagen voor dat ongeluk was hij net een nieuw bedrijf begonnen. Daar zat mijn moeder nu ineens mee in haar maag, terwijl ze weinig tot niets van zijn vakgebied afwist. Ze had het voor een habbekrats kunnen verkopen en genoegen kunnen nemen met een leven in duigen, maar ze koos ervoor om het zelf te gaan runnen en maakte er een megasucces van. Zes jaar geleden stierf ook zij dus, na een tijdje een agressieve vorm van Parkinson te hebben gehad. Vlak voordat ik naar Amerika zou vliegen voor mijn jaarlijkse fotografieklus bij de Golden Globes vroeg ik haar nog: Kan ik gaan? Ze was een streber en een volhouder, dus ze drukte me op het hart dat het geen probleem was. Eenmaal in de auto kreeg ik het te kwaad bij een nummer op de radio en rolden de tranen over mijn wangen. Ik keek mijn vrouw aan en zei: Ik denk dat ik haar niet meer levend ga zien.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.