Killed by cops

TONY TIMPA (32)

10 augustus 2016, Texas

ZOEKRESULTATEN: CNN 1, BBC 0, NOS 0

Het is een mistige avond in Dallas. Het is ook mistig in het hoofd van Tony Timpa. De succesvolle zakenman en liefdevolle vader lijdt aan schizofrenie. Hij heeft zijn medicijnen niet ingenomen. Daar staat hij dan naast zijn Mercedes op de parkeerplaats van een sekswinkel. Timpa belt verward met 911. Maar in plaats van medische hulp krijgt hij binnen de kortste keren drie politiemannen op zijn rug.

Enkele andere leden van Dallas PD kijken lachend toe hoe Timpa met zijn gezicht tegen de grond gewerkt wordt. Zijn handen zijn geboeid en zijn benen aan elkaar gebonden.

Timpa verliest het bewustzijn. Tot hilariteit van de agenten. “Wel op tijd wakker worden, hè?” roept een van hen. “Morgen is het weer een schooldag.” Deze marteling en pesterijen gaan veertien minuten door. In die tijd roept Timpa maar liefst dertig keer om hulp. “You’re going to kill me,” weet hij nog net uit te brengen. En dan blijft hij minutenlang roerloos liggen. De ambulance wordt gebeld. Agent Dustin Dillard, die met zijn volle gewicht op Timpa’s rug heeft gedrukt, lacht nerveus: “Ik zal hem toch niet gedood hebben?” Wanneer de ambulance arriveert, is het te laat. De broeder kijkt de agenten geërgerd aan: “Hij ademt niet meer. Hij is dood.”

De forensisch patholoog noteert duidelijk het woord ‘moord’ in het rapport. Toch is nog geen van de betrokken agenten bestraft. Ze werken nog steeds bij de politie. Ondertussen moet zijn jonge zoon zonder vader verder en is zijn verloofde haar liefde voor altijd kwijt.

Aanvankelijk krijgt de familie van Timpa verschillende verhalen te horen over Tony’s dood: hartaanval in een bar, dood op straat aangetroffen en in de ambulance overleden aan een overdosis.

Tony’s moeder Vicki heeft drie lange jaren moeten vechten voor het vrijgeven van de beelden die geen enkele ouder wil zien.

“Tony zou nu 36 jaar oud zijn geweest,” zegt ze. “Hij heeft zijn laatste vier verjaardagen gemist. Geen moeder zou haar kind moeten begraven. Ik mis mijn lieve jongen enorm.” Ze laat weten dat ze meeleeft met de familie van George Floyd. Voor wie de beelden heeft gezien ligt de vergelijking voor de hand, maar de dood van Tony Timpa heeft nauwelijks aandacht gehad.

DANIEL SHAVER (26)

18 januari 2016, Arizona

ZOEKRESULTATEN:CNN 5, BBC 4, NOS 0

Daniel Shaver woont met zijn vrouw en twee dochters in Texas. Hij is een deskundige in ongediertebestrijding. Shaver verstaat zijn vak en mag geregeld op zakenreis. Op 18 januari 2016 is hij in de woestijnstad Mesa in Arizona.

Hij verblijft in La Quinta Inn, een aardig hotel bij het vliegveld. Hij eet en drinkt wat met een bevriend echtpaar. Hij wil dat stel wat laten zien… Op de hotelkamer haalt hij twee luchtdrukgeweren met een vizier uit een koffer.

De buksen zien er indrukwekkend uit, maar gevaarlijk zijn ze allerminst. Ze zijn wel handig voor het verjagen van lastige ratten en kraaien. Daarvoor is Shaver immers in Mesa.

Shaver heeft niet door dat een hotelgast hem door het raam heeft gezien met het ‘geweer’. De getuige belt 911. In no-time lopen zes zwaarbewapende leden van een arrestatieteam richting Shavers hotelkamer. Luidkeels worden zijn vrienden in veiligheid gebracht. Alle geweerlopen zijn nu op Shaver gericht. Hij ligt gestrekt in de gang, gekleed in een korte broek en T-shirt. Zijn wapens liggen nog op de hotelkamer. Sergeant Charles Langley van het arrestatieteam denkt dat hij met een levensgevaarlijke sluipschutter te maken heeft. “Handen in de lucht!” snauwt hij. “Eén verkeerde beweging en we schieten. SNAP JE DAT?!” Shaver probeert te antwoorden. “Niet praten, luisteren!” Naast de snauwende Langley heeft Philips Brailsford (26) zijn AR-15 in de aanslag. Op de loop van zijn geweer heeft hij de woorden ‘YOU’RE FUCKED’ gegraveerd. Hij houdt de vinger aan de trekker.

Langley wordt steeds agressiever.

“Kruip naar me toe. Kruipen!” Shaver begint te huilen terwijl hij op handen en voeten naar het arrestatieteam beweegt. Hij smeekt ze: “Please don’t shoot me.” Maar bij het kruipen zakt zijn korte broek iets af… In een onbewaakt moment probeert Shaver zijn broek op te halen. Brailsford aarzelt geen moment en haalt de trekker van zijn AR-15 over. Vijf kogels maken een einde aan het leven van Shaver. De advocaat van de familie noemt de dood van Shaver een executie, maar de rechter oordeelt anders. Alle leden van het arrestatieteam worden vrijgesproken. Een paar maanden later verhuist sergeant Langley naar de Filipijnen om van een onbezorgd pensioen te genieten. Brailsford wordt twee jaar later arbeidsongeschikt verklaard vanwege posttraumatische stress.

Als onderdeel van de regeling krijgt hij tot zijn dood een riante uitkering mee.

DAVID KASSICK (59)

2 februari 2015, Pennsylvania

ZOEKRESULTATEN: CNN 1, BBC 0, NOS 0

Vlak voor het huis van zijn zus wordt de klusjesman David Kassick door de politie van de weg gehaald. Agente Lisa Mearkle (37) wil hem spreken over een verlopen kentekenbewijs. Maar zodra ze dichterbij komt, gaat Kassick er als een haas vandoor. Hij heeft gedronken en heeft geen trek in een blaastest. Mearkle zet de achtervolging in door de dikke sneeuw. Met een stroomstoot uit haar taser werkt ze Kassick tegen de grond. Hij rolt schreeuwend van de pijn door de sneeuw. “Laat je handen zien,” bijt Mearkle hem toe. Nog een stroomstoot. “Je handen!”

Wanneer Kassicks handen even uit het zicht verdwijnen, schiet ze twee kogels in zijn rug. Hij overlijdt in de achtertuin van zijn zus en blijkt ongewapend.

Lisa Mearkle wordt vrijgesproken van doodslag.

MARGARITA ‘MAGGIE’ VICTORIA BROOKS (30)

1 augustus 2019, Arlington

ZOEKRESULTATEN: CNN 0, BBC 0, NOS 0

Sinds haar echtscheiding is Maggie Brooks aan lager wal geraakt. Ze zwerft op straat en is aan de drank. Toch staat ze in Arlington bekend als een lieve vrouw die verzot is op haar soulmate, een labradorachtige zwerfhond. Het dier krijgt altijd te eten van Maggie, ook als ze zelf honger heeft.

Op 1 augustus 2019 reageert de onervaren agent Ravi Singh op een melding dat Maggie bewusteloos op een grasveldje ligt. Wanneer hij ter plaatse komt, rent de labrador op hem af. Singh deinst terug en vuurt drie kogels af op de viervoeter. Op de bodycam klinkt een kreet. “Oh mijn God! De politie heeft me neergeschoten!” Het is Brooks. Een verdwaalde politiekogel heeft haar in de borst geraakt. Ze overlijdt even later in het ziekenhuis. Haar geliefde hond wordt naar het asiel gebracht. Een paar maanden na het voorval dient Singh zijn ontslag in. Het is de vraag of hij ooit vervolgd zal worden.

Vorig jaar zijn er volgens de database van de Washington Post vijf ongewapende vrouwen doodgeschoten door de Amerikaanse politie: drie blanke vrouwen (onder wie Maggie), één ‘Hispanic’ en één zwarte vrouw. Alleen het verhaal van het zwarte slachtoffer, Atatiana Jefferson, krijgt media-aandacht (29 vermeldingen op CNN). De onervaren blanke agent die haar dood heeft geschoten wordt wel vervolgd. Saillant detail: Maggie en Atatiana zijn op nog geen 25 kilometer van elkaar gestorven.

FRANCISCO SERNA (73)

12 december 2016, Californië

ZOEKRESULTATEN: CNN 1, BBC 1, NOS 0

Francisco Serna heeft last van beginnende dementie. Zijn vrouw en kinderen maken zich zorgen om hem. Omdat Serna niet kan slapen doolt hij ’s avonds laat vaak over straat in Bakersfield, een stad ten noorden van Los Angeles. Ditmaal spreekt hij twee vrouwen aan die het niet vertrouwen en de politie bellen… Vlak bij zijn woning wordt Serna binnen de kortste keren omringd door zeven agenten met getrokken pistolen. De verstrooide man wandelt onverstoord verder met één hand in zijn jaszak. Agent Reagan Selman ziet geen andere uitweg en schiet zijn pistool leeg op de 73-jarige. Vijf kogels raken doel. Wanneer de agenten het levenloze lichaam onderzoeken vinden ze geen wapen maar een houten crucifix in de jaszak… De politiechef noemt het dodelijke optreden echter gerechtvaardigd. Selman werkt nog steeds voor de plaatselijke politie.

CHAD BREINHOLT (31)

22 augustus 2019, Utah

ZOEKRESULTATEN: CNN 0, BBC 0, NOS 0

Niet eens een jaar geleden… Chad Breinholt (31) zit in een verhoorkamer van het politiebureau in West Valley City. Blik strak vooruit, handen geboeid op de rug. Hij is gearresteerd voor rijden onder invloed.

Sinds de dood van zijn vader kampt hij met een drankprobleem.

Breinholt wordt omringd door vijf zwaar uitgeruste blanke agenten in kogelvrije vesten. Ze zijn druk bezig op een computer. Het inrekenen van verdachten is routinewerk. De sfeer is ontspannen.

Maar dat slaat snel om wanneer Breinholt, met handboeien om, een sportschoen uit weet te trekken. Hij brabbelt wat over een pistool. Breinholt, een iel mannetje van net 1,65 meter lang, wordt meteen door twee agenten in een wurggreep genomen. In een reflex lijkt hij een pistool te grijpen. Hierop stort een andere agent zich in het gedruis en drukt zijn dienstwapen tegen de slaap van Breinholt. “Je gaat nu sterven, vriend.” Het zijn de laatste woorden die Breinholt hoort. De agent haalt de trekker over. Een tel later ligt Breinholt in een plas bloed tegen een dossierkast. Het hele incident duurt zes seconden. Geen van de agenten wordt bestraft. Sterker nog, door een administratieve blunder wordt Breinholt maanden na zijn dood gedagvaard voor rijden onder invloed….

JEREMY MARDIS (6)

3 november 2015, Marksville (Louisiana)

ZOEKRESULTATEN: CNN 8, BBC 5, NOS 0 JEREMY MARDIS (6)

Het is even na negen uur ‘s avonds. De avond is snel uit de hand gelopen voor Chris Few. Eerst het geflirt van zijn nieuwe verloofde Megan met de barman, daarna de slaande ruzie bij het stoplicht, toen de politieachtervolging en nu moet hij zijn Kia Sportage op een verlaten landweggetje langs de Martin Luther King Drive parkeren. In de bijrijdersstoel zit zijn 6-jarige, autistische zoontje Jeremy Mardis (hij draagt de achternaam van zijn moeder).

Few, die ongewapend is, neemt geen risico en steekt zijn handen uit het raam van de auto. Voor de auto staan twee zwarte agenten met getrokken pistolen, Derrick Stafford (32) en Norris Greenhouse (23). Over het waarom blijven veel vragen onbeantwoord, maar dat die avond buitensporig politiegeweld plaatsvindt staat vast. Sergeant Parnell is nog maar net op tijd om het huiveringwekkende schouwspel op zijn bodycam vast te leggen. We zien Stafford en Greenhouse met getrokken wapens staan. In hun koplampen zien we Few met zijn handen in de lucht. Plotseling volgen er lichtflitsen. Daarna de knallen. Er worden minstens achttien kogels op de Kia afgevuurd. Veertien uit het semi-automatische handwapen van Stafford, vier door Greenhouse.

“Shots fired,” meldt Parnell via zijn politieradio.

Minutenlang staan de vier aanwezige agenten aan de grond genageld terwijl Few bloedend uit het portier hangt. “Mijn kleine jongen,” stamelt hij terwijl een agent hem in de boeien slaat. Pas dan merkt Greenhouse op dat er een minderjarige in de passagiersstoel zit. Jeremy is geraakt door vijf kogels in zijn hoofd en bovenlichaam. Wanneer de ambulance arriveert is het te laat.

Few ontwaakt pas dagen later in het ziekenhuis. Daar hoort hij dat Jeremy het niet heeft overleefd.

Hij kon niet bij de begrafenis zijn. Tijdens de rechtszaak tegen Greenhouse en Stafford wordt bekend dat het tweetal een verleden heeft met buitensporig politieoptreden. Ook blijkt dat Greenhouse, de jongste van de twee, een relatie heeft gehad met Megan, de verloofde van Few. Is dat waarom ze de achtervolging hebben ingezet? Is dat waarom Jeremy is gestorven in een kogelregen?

Het in ieder geval duidelijk dat er geen reden is om achttien kogels op een ongewapende man in een stilstaande auto af te vuren. Geen rechter in Amerika zal ze vrijspreken. Stafford krijgt de zwaarste straf: veertig jaar voor doodslag en poging tot doodslag. Greenhouse bekent dood door schuld en krijgt 7,5 jaar opgelegd. Vorig jaar is hij vrijgekomen nadat hij nog geen twee jaar van zijn straf heeft uitgezeten.

Jeremy Mardis is tot nu toe het jongste slachtoffer van politiegeweld in Amerika.

JUSTINE DAMOND-RUSZCZYK (40)

De Australische yogalerares Justine Damond woont met haar Amerikaanse verloofde in een mooie buurt van Minneapolis. Nog een maandje en dan gaan ze trouwen. Die droom wordt wreed verstoord wanneer ze in de late uren van 15 juli 2017 vreemde geluiden hoort buiten hun woning. Ze belt met 911. Hulp arriveert; de jonge agenten Matthew Harrity en Mohammed Noor.

Ze rijden om het huis van Damond en geven het sein veilig. Maar dan verschijnt Damond plots in haar pyjama naast de dienstauto. Noor schrikt en vuurt, langs zijn partner, door het raam van de politieauto… In plaats van haar droomhuwelijk komt de familie van Damond nu bijeen voor haar begrafenis.

Met name door de Australische politiek en media is er relatief veel aandacht voor de zaak. Noor krijgt 12,5 jaar celstraf voor het doodschieten van Damond en wordt daarmee de eerste agent in Minneapolis die een celstraf krijgt voor het doden van een burger tijdens diensttijd.

CHAD ROBERTSON (25)

8 februari 2018, Minnesota

ZOEKRESULTATEN: CNN 0, BBC 0, NOS 0

Het is een ellenlange busrit van Memphis naar Minneapolis. De 25-jarige family man Chad Robertson heeft het er graag voor over. De jonge bouwvakker heeft net de begrafenis van een familielid bijgewoond en is op weg naar huis, naar zijn jeugdliefde Rhonda en hun twee jonge kinderen. Halverwege moet hij overstappen in Chicago. Het betekent anderhalf uur wachten in de striemende kou. Robertson en twee vrienden roken een jointje op het stationsplein. Ze worden hierop aangesproken door LaRoyce Tankson, een zwarte agent van de spoorwegpolitie. De drie jongens bieden hun excuses aan en de lucht lijkt geklaard.

Maar na een paar minuten keren Tankson en zijn partner plotseling terug. Ze duwen de vrienden van Robertson hardhandig tegen een glazen wand om ze te fouilleren. Robertson schrikt en zet het op een rennen. Tankson trekt zijn pistool. Op grote afstand weet hij de ongelukkige Robertson met één schot te raken. De kogel belandt in zijn nek. Hij wordt in allerijl naar een ziekenhuis in Chicago vervoerd, waar hij een week later overlijdt.

Tankson moet terechtstaan voor moord. Afgelopen februari, twee jaar na de dodelijke confrontatie, doet rechter Dennis Porter uitspraak. Porter, die bekendstaat als een politievriend, doet die bijnaam eer aan: de agent wordt niet schuldig bevonden.

Zwart schiet op zwart

Het merendeel van de zwarte slachtoffers van politiegeweld wordt door zwarte agenten gedood. Die zaken lijken echter minder media-aandacht te trekken.

18 november 2017

Lawrence Hawkins (56) wordt bij zijn auto doodgeschoten wanneer een zwarte politieagent zijn mobieltje aanziet voor een pistool.

CNN: geen zoekresultaten.

22 maart 2018

Wanneer Danny Ray Thomas (35) met zijn broek op de enkels over een druk kruispunt in Houston loopt, wordt hij staande gehouden door de zwarte agent Cameron Brewer. Thomas, duidelijk onder invloed, luistert niet naar de bevelen van de agent. Waarop Brewer waarschuwt: “I will shoot your ass.” Met een schot voegt hij de daad bij het woord. Brewer wordt vrijgesproken voor de dood van Thomas. CNN: vijf resultaten.

14 oktober 2019

De verstandelijk gehandicapte Christopher Whitfield (31) wordt bij een benzinepompstation doodgeschoten na het stelen van een diepvrieskip. De zwarte agent Glenn Sims hoeft niet voor de rechter te verschijnen. CNN: geen zoekresultaten.

27 januari 2020

William Green (43) wordt, terwijl hij geboeid in de passagiersstoel naast korporaal Michael Owen zit, met zeven politiekogels doodgeschoten. Owen moet terechtstaan voor moord. Desondanks: geen zoekresultaten op CNN.

Zoekresultaten als leidraad

Om een idee te geven van de media-aandacht voor de slachtoffers hebben we het aantal zoekresultaten op de website van CNN, BBC en NOS vermeld. Ter vergelijking: op 15 juni levert ‘George Floyd’ 960 resultaten op bij CNN, ‘Freddie Gray’ 602 en ‘Philando Castile’ 280. Een ander zwart slachtoffer Rayshard Brooks wordt daags na zijn dood al tientallen keren genoemd. Ook op de website van Nederlandse nieuwssites leveren deze namen van bekende zwarte slachtoffers pagina’s vol resultaten op.

De dodelijke cijfers

Volgens de online database Mapping Police Violence schommelt het aantal Amerikanen dat jaarlijks wordt gedood door de politie al tijden rond de 1100. Van een toename is geen sprake. Sterker nog, het aantal ongewapende slachtoffers is tussen 2015 en 2019 bijna gehalveerd: van 219 tot 114. Van deze 114 zijn er 51 blank, 28 zwart, 20 ‘hispanic’ en 15 ‘overige’.

Niet alle ongewapende slachtoffers zijn onschuldig: er zitten ook duidelijke gevallen tussen van suicide by cop, oftewel zelfmoord plegen door je zo te gedragen dat een agent je wel neer móet schieten.

“Wat we op het nieuws zien zijn de tragische uitzonderingen,” zegt Joseph Cesario van de Michigan State University. “Hierdoor ontstaat een vertekend beeld van dodelijk politieoptreden.” Cesario kan het weten. De academicus heeft alle incidenten van de afgelopen jaren bestudeerd. Hieruit blijkt ook dat het beeld van de racistische agent die lukraak zwarte burgers doodt niet klopt. “De kans is groter dat een zwarte burger door een zwarte agent wordt gedood.” Hij is bang dat de spanningen tussen zwarte burgers en de politie alleen maar toenemen door de vertekende berichtgeving. Het onderzoek van Cesario levert op de websites van CNN, BBC en NOS geen zoekresultaten op.