'Weten we zeker dat dat niet Akwasi is?'

Het is begin juni. In de eredivisie ligt de bal al maanden stil, maar dat maakt voor de heren van Veronica Inside niets uit. Ook zonder voetbal wordt aan de nationale stamtafel de tijd twee keer per week moeiteloos vol geouwehoerd. Of het nou de recente coronacijfers betreft, de laatste column van Angela de Jong of het grenzeloze ego van Talpa-collega Jeroen van der Boom; Wilfred Genee, Johan Derksen en René van der Gijp gaan geen onderwerp uit de weg. Ook niet – of misschien juist niet – als dat onderwerp om welke reden dan ook gevoelig ligt. Uit de uitzending van maandag 8 juni:

Genee: “Er gebeurde dit weekend veel op het gebied van racisme.”

Gijp: “Die jongen, die rapper, die ging toch veel te ver, joh? Zulke jongens moeten toch ook tegen zichzelf in bescherming worden genomen? Die hebben geen filter. Die gaan daar dan staan, die pakken een microfoon en die gaan echt de meest afschuwelijke dingen roepen.”

Genee: “De moeder van Zwarte Piet die had achter de ramen gezeten, toch?”

Gijp: “Ja joh, ik word hier zo verdrietig van, van zo’n jongen.”

Genee: “Even kijken hoe dat ging.”

Oproep tot geweld

Er wordt een filmpje gestart. Op de Dam in Amsterdam vindt een Black Lives Matter-demonstratie plaats. Racisme is wereldwijd weer een issue vanwege de dood van George Floyd, een ongewapende, zwarte man die met zo veel geweld door witte agenten werd ingerekend, dat hij het niet overleefde. In het verlengde daarvan laait in ons land ook de zwartepietendiscussie weer op. Op de Dam zweept zelfbenoemd ‘woordkunstenaar’ Akwasi de troepen op:

“MOTHERFUCKING ZWARTE PIET, SNAP JE? ZWARTE PIET GAAT NAAR Z’N HOERENMOEDER STRAKS!”

Derksen: “En dan gaan die mensen ook nog allemaal staan te juichen, hè? Terwijl dit dingen zijn die niets met het onderwerp te maken hebben. Ieder weldenkend mens is tegen racisme. Wie is er nou vóór racisme? Die moet opgeborgen worden. Die is niet goed bij zijn hoofd. Huppakee, uit de samenleving. Maar de mensen die daar gewoon oprecht staan te protesteren, voor een heel nobel doel, die worden ineens figuranten doordat dit soort idioten alle aandacht afleiden.”

Genee: “Het lastige is ook dat ie op een gegeven moment, zou je kunnen zeggen, ook oproept tot geweld, hè? Want als hij ergens Zwarte Piet tegenkomt dan doe ie dit.”

“OP HET MOMENT DAT IK IN NOVEMBER EEN ZWARTE PIET TEGENKOM DAN TRAP IK HEM HOOGSTPERSOONLIJK OP ZIJN GEZICHT! IK BEN KLAAR! IK BEN KLAAR!” briest Akwasi in het filmpje.

Steen en been klagen

Derksen: “Dit is natuurlijk heel flink, op de Dam, voor eigen parochie, maar dit moet hij eens in Dokkum gaan doen. Daar zijn ze heel snel klaar met hem, kan ik je vertellen.”

Genee: “Volgens z’n management roept hij niet op tot geweld, maar tot verzet.” Gijp: “Wat bezielt mensen überhaupt om een microfoon te pakken en zo te gaan schreeuwen, joh? Je kunt toch gewoon normaal iets zeggen, of niet?” Derksen: “Profileren, hè. Het zijn de gekken die de aandacht trekken. Dat zijn dit soort schreeuwlelijkerds.”

Genee: “Maar waar gaan we naartoe, Johan? Maak je je zorgen als je ziet hoe het zich nu ontwikkelt allemaal? Het polariseren neemt wel enorm toe, hè?” Derksen: “Kijk, ik heb de oplossing ook niet, maar ik begrijp het ook niet goed. Ik heb geen enkele ervaring met racisme.” Genee: “Voor de duidelijkheid, daar zijn we wel van beticht in dit programma, hè?”

Derksen: “Ja, maar we zijn overal al van beticht. Want we zijn homofoob en weet ik het allemaal, maar ik heb nog nooit racistische uitlatingen tegenover gekleurde mensen gedaan en ik het het zelf ook nooit ervaren. Ik kom het in mijn eigen dagelijks leven gewoon niet tegen. En dat geldt voor heel veel mensen, denk ik. Maar als ik al die zwarte mensen op tv zie, die steen en been klagen omdat ze zich bijna dagelijks racistisch benaderd voelen, dan kun je dat niet negeren, lijkt mij. Als die mensen dat zo voelen, dan is er iets aan de hand. Daar zullen we uitermate voorzichtig mee moeten omgaan.”

Met stoom uit zijn oren rijdt Derksen na de uitzending naar huis. Hij voelt zich genaaid door Genee, met wie hij nooit meer aan tafel wil zitten

‘Zwarte Piet Lives Matter’

Een week later, op maandag 15 juni, gaat het aan de VI-tafel opnieuw over racisme, zij het minder inhoudelijk. Genee: “Heb jij dat nog meegekregen, Johan? Er was een betoging in Leeuwarden, 2000 man op de been, Black Lives Matter, en daar was er dus één verkleed als Zwarte Piet!”

Op het scherm verschijnt een foto van een zwart geschminkte man met een zwartepietenpak en een stuk karton met daarop de tekst: ‘Zwarte Piet Lives Matter’.

Derksen schiet in de lach.

“Dat is dan wel een held. Maar weten we zeker dat dat niet Akwasi is?”

Heel eventjes valt het gesprek stil. Er hangt iets ongemakkelijks boven de tafel, dat al snel wordt verjaagd door René van der Gijp, die er lachend overheen lult. Maar buiten de studio, en vooral op social media, barst de bom. Een groep BN’ers, aangevoerd door Arie Boomsma, begint een hetze tegen het ‘racistische’ programma. Bedrijven worden opgeroepen niet meer te adverteren in de reclameblokken rond Veronica Inside. Met succes. Grote merken als Bavaria, Albert Heijn en Gamma trekken hun reclames terug. Achter de schermen bij Talpa wordt ondertussen naarstig gezocht naar een antwoord op de ontstane ophef. Dat komt er een week later, op maandag 22 juni. Een recordaantal van 1,7 miljoen kijkers ziet hoe ‘NSB’er’ Wilfred Genee, die onaangekondigd de versterking heeft ingeroepen van ex-voetballer Dries Boussatta en advocate Natacha Harlequin, anderhalf uur lang tevergeefs probeert om Derksen publiekelijk het boetekleed te laten aantrekken en zijn excuses te laten aanbieden. Derksen weigert dat pertinent. “Het was misschien niet mijn beste grap, maar ik heb mij nooit racistisch uitgelaten over wie dan ook,” houdt hij vol.

Met stoom uit zijn oren rijdt hij na de uitzending terug naar huis. Hij voelt zich genaaid door Genee, met wie hij naar eigen zeggen nooit meer aan tafel gaat zitten.