King of Hollywood Matthew McConaughey

Het is nu moeilijk te geloven, maar er was een tijd dat mensen zich zorgen maakten over waar Matthew McConaughey terecht zou komen. Na zijn debuut op het witte doek als een charismatische en altijd geile stoner in de klassieker Dazed and Confused in 1993, zette McConaughey zijn Hollywoodcarrière als hoofdrolspeler voort in 1996, in de thriller A Time to Kill met Sandra Bullock en de dramafilm Contact met Jodie Foster. Hij wordt vaak vergeleken met golden boys Paul Newman, Steve McQueen en Robert Redford. De jonge Texaan werd destijds neergezet als de nieuwe jongen die de toen populaire groep jonge, magere acteurs met een dik bos haar moest vervangen. Maar toen trof de politie hem in 1999 aan terwijl hij naakt dansend de bongo’s aan het bespelen was, waarschijnlijk hartstikke high.

Intussen gingen de goede rollen naar andere jongens. Tot 2010 speelde McConaughey een paar rollen in prestigieuze projecten (Amistad, The Newton Boys, We Are Marshall), maar hij verdeed vooral zijn tijd met het charmeren van Jennifer Lopez, Kate Hudson en Jennifer Garner in romantische comedy’s zoals The Wedding Planner, How to Lose a Guy in 10 Days en Ghosts of Girlfriends Past. Dat is een manier om brood op de plank te brengen, maar het trekt niet echt de beste filmmakers aan. Sterker nog, mensen vroegen zich af of McConaughey zijn potentieel had bereikt of juist had verpest. Het antwoord werd duidelijk toen hij een pauze van achttien maanden nam en terugkwam met een rol die zijn carrière op zijn kop zette. Hij speelde in Dallas Buyers Club een rodeocowboy met aids, een rol die normaal gesproken weggelegd is voor types als Brad Pitt of Ryan Gosling. Hij moest veel afvallen voor de rol, tot maar liefst 61 kilo, maar won wel een Oscar voor beste acteur in 2014. Hetzelfde jaar kroop hij in de rol van de nihilistische politieagent Rust Cohle in de baanbrekende HBO-serie True Detective. Dit overtrof hij vervolgens weer door in Christopher Nolans epische sciencefictionfilm Interstellar te spelen. De acteur had duidelijk zijn carrière helemaal omgegooid, iets wat later bekend kwam te staan als ‘de McConaissance.’ Hij was zó goed, dat wij ons afvroegen waarom we ooit aan hem twijfelden.

Geboren als Matthew David McConaughey op 4 november in Uvalde, Texas, is hij de jongste van drie broers. De oudste, Michael ‘Rooster’ McConaughey is een selfmade miljonair en ster van CNBC’s West Texas Investors Club, en broer Patrick werkt in de boorpijpindustrie. Ze zijn de kinderen van Trenton, geboren in New Jersey als Mary Kay Kathleen McCabe (‘KMac’ voor de familie), een gepensioneerde kleuterleidster, en de oliepijpondernemer uit Mississippi, James ‘Big Jim’ Donald McConaughey, die ooit gescout werd om professioneel American Football te spelen voor de Green Bay Packers. McConaugheys ouders brachten hun zonen groot volgens de methodistenprincipes, maar volgens de acteur waren ze ook wild rebels, aangezien ze drie keer trouwden en twee keer scheidden. De familie verhuisde naar Longview, Texas in 1980, waar de jongste McConaughey zich neerzette als een goede student, atleet en vrouwenversierder op de Longview High School, voordat hij een jaar lang naar Australië afreisde als een rotary-uitwisselingsstudent in 1988. Hij twijfelde tussen rechten en psychiatrie, maar koos uiteindelijk voor een radio-televisie-filmopleiding aan de Universiteit van Texas in Austin, waar hij in 1993 afstudeerde. Hij had in een aantal studentenfilms en reclames gespeeld voordat hij in 1992 de rol in Richard Linklaters Dazed and Confused kreeg, wat zijn leven compleet veranderde. Zijn carrière was gelanceerd, en hij spendeerde meer en meer tijd in Hollywood om high-profile films op te nemen en om zijn reputatie als feestbeest met een oog voor beroemde schoonheden zoals Ashley Judd, Sandra Bullock, Janet Jackson en Penélope Cruz op te bouwen. In 2006, ver in zijn ‘gezonde, vloeiende, single jaren’ gevorderd, ontmoette hij het Braziliaanse model Camila Alves. Ze trouwden in 2012 en hebben nu drie kinderen: Levi (9), Vida (7), en Livingston (4). De familie verdeelt zijn tijd tussen Malibu, Californië en een landgoed van zo’n 900 vierkante meter in Austin, Texas, wat erop duidt dat McConaugheys motto, JKL – een afkorting van Just Keep Livin’ – hem veel goeds heeft gebracht.

Onze Amerikaanse collega Stephen Rebello bracht een middag door met de acteur in Los Angeles. ‘Matthew McConaughey loopt door de ruimte alsof hij de baas is,’ meldt Rebello. ‘We zaten in een schemerige privélounge in West Hollywood, uitgerust met lage zwarte banken, kunstige foto’s aan de muur en koud bier op de tap. De locatie was perfect voor McConaughey en zijn bijzondere vibe – dat ingeleefde, über-Amerikaanse cowboygevoel met een gevaarlijke ondertoon. Deze tijdloze stijl heeft hem het bekijken waard gemaakt in ongeveer 50 films in 25 jaar.’

‘Met Matthew praten is een lesje Southern hospitality. Wanneer hij zich comfortabel voelt is hij warm, met een luide lach en handen die altijd een schouderklopje klaar hebben, of een tikje op je been om iets te benadrukken. Soms springt hij door de kamer om verhalen uit te beelden, en hij is altijd levendig en aanwezig in het moment – je coolste levenslange vriend die, ondanks de tegenslagen, goed is geëindigd en die nooit vergeet waar hij vandaan komt.’

Laten we beginnen met je grote doorbraak als hoofdrolspeler in A Time to Kill in 1996. Tijdens de jaren nul, dankzij je rollen in romantische comedy’s, was je beroemd en berucht omdat je vaak je shirt uittrok. Nu heeft het publiek misschien moeite met het beeld van een Matthew McConaughey zonder shirt dankzij je nieuwe film Gold, waarin je een dikke hustler van middelbare leeftijd speelt wiens buikje over zijn riem hangt en die vieze tanden heeft.

[Lacht:] Je bedoelt dat het publiek denkt: moet je die walrus eens zien?

 Je speelt een kettingrokende gast met een bierbuik. Is hoe je eruitziet in de film een knipoog naar de critici en journalisten die je belachelijk maakten om het verkopen van je lichaam?

Ik vind niet dat hoe ik eruitzie als Kenny bijzonder is. Ik zou hem nooit zo spelen. Dat is echt gewicht, geen prothese. Mijn normale gewicht is ongeveer 84 kilo, dat ben ik nu. Ik vond het heel leuk om mager en vitaal te zijn toen ik 61 kilo woog voor Dallas Buyers Club. Ik kwam aan tot 75 kilo voor de rol in True Detective, maar met Gold zeiden de makers: ‘Deze man wil dingen. Hij doet ze. He’s a yes.’ Ik moest denken aan mijn vader. O man, hij hield van eten, drinken en entertainen. Hij was ongeveer 1,90 meter en woog op een gegeven moment bijna 120 kilo. Dit karakter, Kenny, is ook een levensgenieter. Hij is Captain Fun, hij doet alsof elke dag een zaterdag is, ook al zit hij diep in de put. Voordat we begonnen met filmen, had ik een paar maanden om mezelf te verwennen. Als er iets was wat ik wilde eten of drinken, nam ik het. Als ik begon te twijfelen, at ik juist dubbel zoveel. Mijn kinderen vonden me toen de leukste vader ooit, want in plaats van pizza op vrijdagavond kon het elke avond pizza avond zijn.

Wat vond je vrouw van Captain Fun?

Ze vond het geweldig. Het was zo leuk om te doen. Ik zei gewoon ja op alle lusten – zonder mijn huwelijk kapot te maken.

Hoe voelde het om je maandenlang vol te proppen, na jarenlang golfen, hardlopen en surfen?

Mijn lichaam voelde geweldig. Ik sliep goed. Mijn rug en knieën, alles voelde fysiek beter. Maar pas op, als je dit dieet vier jaar lang zou volgen, zou je moe en slap worden. Ik heb het geheim ontdekt: je wordt pas moe van te veel eten als je begint te denken aan stoppen. Wat je moe maakt is wanneer je maandagochtend in de spiegel kijkt en denkt: doe iets aan jezelf, man. Ik werd wakker op maandagochtend en zei tegen mezelf, ‘Neem nog een biertje en een cheeseburger!’ Ik werd de cheeseburgers nooit zat, dus het was leuker om aan te komen dan om weer af te vallen. Maar ook dat lukt wel door een uur per dag flink te zweten, bijvoorbeeld door te sporten, dansen, hardlopen, wat dan ook.

Geeft zo’n transformatie je ook de vrijheid om anoniem te zijn in het openbaar? Want is het niet zo dat stilletjes het gedrag en de maniertjes van mensen observeren in het takenpakket van een acteur zit?

Echt wel. Voor Dallas Buyers Club kwam ik het huis niet uit. Deze keer ging ik er vol tegenaan, kin omhoog. Ik stond open voor elke vreemdeling, elke fan. Maar als je een bekend persoon bent en de wereld een spiegel wordt, hoe observeer je dan nog?

Merkte je iets van fatshaming toen je aankwam voor Gold?

Sommige mensen zeiden dat ik er gezonder uitzag. Mijn moeder was er blij mee, totdat ik bijna 90 kilo woog, toen had ze zoiets van, ‘Oké dikzak, nu is het genoeg. Je ziet eruit alsof er twee varkens in je broek aan het worstelen zijn.’ Maar mijn broer Rooster zei ‘Ik zie papa.’ Hij vond me zo losjes en leuk dat hij niet wilde dat ik weer afviel. Ik was lekker gevuld, maar ik zei tegen Rooster: ‘Ik ga wel wat afvallen, maar ik zal de levenskracht van Kenny Wells (zijn personage, red.) behouden.’

Wanneer voelde je het tij keren, wat nu het begin van de McConaissance wordt genoemd?

Na ongeveer anderhalf jaar niet op het scherm te zijn verschenen, kreeg ik een belletje van William Friedkin, hij wilde me voor Killer Joe. Ik denk niet dat hij me twee jaar eerder zou hebben gevraagd. Steven Soderbergh belde me voor Magic Mike. Hij had al genoeg gedaan waar hij me voor had kunnen vragen, maar hij belde eerder nooit. Jeff Nichols had Mud geschreven en wilde mij erin. Ik deed The Paperboy met Lee Daniels. Ik had zoiets van, fuck het geld, man, ik ga voor de ervaring. Toen deden we True Detective en Dallas Buyers Club. De tijd die ik voor mezelf nam, gaf mensen de kans om zich het werk wat ik vroeger deed te herinneren, of het nou Dazed and Confused was of iets anders. Ik was niet aan het rebranden in die achttien maanden, maar aan het unbranden. Ik werd het nieuwe goede idee van mensen. Veel mensen praten over mijn romcomjaren alsof ik een ander persoon was, een andere acteur. Het was dezelfde auto, dezelfde motor, dezelfde ik. Ik heb alleen naar een andere versnelling geschakeld.

Hoe kijk je terug op Dallas Buyers Club?

Ik wilde Ron Woodroof’s verhaal naar buiten brengen. Ik dompelde mezelf er zes maanden, vijf uur per dag in onder – transcripten, dagboeken. Ik ken deze mensen, hun taal, de anarchistische humor. Ron overleefde ook op een anarchistische manier. Er was geen sentiment, geen ‘leuke’ manier om het verhaal te vertellen. Ron was een drugsdealer op de zwarte markt – met medicijnen die de FDA nog niet had goedgekeurd, maar die mensen levend hielden. Dat was alles wat ik wilde weten. We kregen 130 keer het antwoord ‘nee’ in de 20 jaar dat we het probeerden te maken. Het was een onafhankelijke film met een antiheld als hoofdrol, en het hielp me het beeld dat mensen van mij hebben, te veranderen. Of je het nu leuk vindt of niet, het heeft zijn eigen identiteit. Een onafhankelijke film over hiv is altijd belangrijk. Het hoefde niet entertainend te zijn, maar dat is ons wel gelukt, denk ik. Het heeft humor – choquerende humor. En het lukte ons met slechts $4,9 miljoen in 25 dagen. Het werkte.

Duidelijk, je won een Oscar.

Dat stond eigenlijk nooit op mijn bucketlist. Maar een nominatie, laat staan winnen, zou me heel erg trots op het werk maken, en heel erg blij ook. Ik vond de film erg leuk, de ervaring om hem te maken vooral. Dat was sowieso al winst.

Wat was het punt dat je dacht: nu is het genoeg met de romantische comedy’s?

Ik weet nog dat ik een script voor een romcom aan het lezen was en dacht: fuck, dit kan ik morgen doen. Het was een vluggertje, en ik kon het nu doen. Ik wil niet filosofisch klinken, maar ik begon na te denken: je hebt iets goeds. Je vindt het leuk om te doen. Het betaalt goed. Toen dacht ik, maar wat als, in plaats van deze vluggertjes, ik iets lees wat me bang maakt? Ik realiseerde me dat leven meer was dan alleen werken. Ik besloot werk te zoeken dat me meer uitdaagde, iets wat de vitaliteit, spanning, plezier, liefde, pijn, hoop, schuld en levenslust die ik toen voelde zou voeden. Ik had een episch verhaal voor me: mijn zoon Livingston. Mijn vrouw en ik trouwden dat jaar, en dat gaf me een nieuw soort doel in het leven, iets om aan te werken, iets om op te bouwen en om er echt te zijn, met open ogen. Ik was weer in Texas, niet meer op het witte doek en ook niet meer op pagina zes met ontbloot bovenlijf. Kreten zoals ‘McConaughey is een knappe man op het strand, hij surft elke dag, en hij heeft een knappe vriendin’ werd al snel ‘hij doet alleen lichte, leuke romcoms.’ Sommige mensen vonden dat cool, anderen dachten: fuck hem.

Volgens je moeders boek I Amaze Myself!, stierf je vader in 1992 terwijl hij sex had met je moeder, en ze stond erop dat zijn lichaam naakt uit het huis gedragen werd, omdat ze ‘zo trots was op haar big old Jim McConaughey, en om zijn ‘geschenk’ aan de wereld te laten zien.’ Welke specifieke herinneringen aan je vader hebben Gold geïnspireerd?

Ik heb mijn personage gebaseerd op mijn vader en een kerel genaamd Chicago John. Ik was 19 of 20 jaar oud en in Houston op de dag voor Kerst en mijn vader zegt ‘Kom, we moeten nog wat kleine cadeautjes voor in de kerstsok kopen.’ We rijden naar een winkelcentrum in zuidwest Houston, waar containers, elektriciteitsdraden en de koplampen van een wit busje door de mist flitsen. Mijn vader zegt ‘Blijf in de auto, maatje. Dat is Chicago John’, en hij stapt uit de auto. Door de zijruit zie ik een man uit het busje komen. Hij is ongeveer 1,65 meter, heeft een zwart leren jasje aan en is kaal. Hij loopt achter het busje en opent de deuren. Hij heeft een wasmachine, gootstenen, magnetrons en andere rommel. Dit is spannend. Er gaat iets gebeuren, en het is shady. Hun ruggen belemmeren het zicht en ineens maken mijn vaders schouders een rollende beweging. Ik denk, wow, wat is dit, een slang? Ineens zie ik mijn vader geld tellen. Hij stapt weer de auto in, geeft me een in papier gewikkeld ding en zegt ‘Hier, doe dat maar in het dashboardkastje.’ We rijden weg, geen afscheid van Chicago John, terug naar Route 59, en we zeggen geen woord. Totdat mijn vader zegt ‘Hey maatje, check eens in het dashboardkastje of het er nog wel is.’ Ik open het kastje. Wat de fuck is dit? Ik haal het papier eraf, en zie een groot zilveren horloge. Mijn vader zegt ‘Godverdomme, man, dat is een titanium Rolex van $17.000, en ik heb hem net voor 3.000 gekocht. Stop het weg.’ Dat is beter dan naar de supermarkt voor sokvullers toch? Mijn vader vond deze deal geweldig. Het was alsof hij een gangster wilde zijn, maar hij was het niet. Dat is mijn karakter in Gold.

En het horloge?

O, dat was geen titanium Rolex. Hij heeft 3.000 te veel betaald, maar verdomme, hij vond het geweldig om het geld uit te tellen en dat ‘Hey kijk eens of het er nog wel is’, niet om me te plagen, maar gewoon omdat we ergens mee wegkwamen. Dat is wie Kenny Wells was voor mij. Mijn vader stierf inderdaad tijdens de sex met mijn moeder. Dat zegt ook veel over wie mijn moeder is.

Heeft ze jou en je broers gewaarschuwd dat ze daarover ging schrijven in haar boek?

We hebben er allemaal naar gekeken en zeiden ‘Klets maar door, meid. Houd je niet in.’ Zij en mijn vader waren wilde rebellen maar tegelijkertijd ook een gestructureerde, gedisciplineerde familie. Mijn moeder is nu veel wilder. Tot op de dag van vandaag gaat zij standaard een uur later naar bed dan ik als er een feestje is, en staat een uur eerder op. Ze is 84 en had kanker. Ze heeft het twee jaar lang voor ons verzwegen. Ze gelooft in de kracht van de geest. We hebben op haar ingepraat om naar de dokter te gaan. Ze deed de chemokuur en – bam – het was weg.

Op welke celebrity was je het eerst verliefd?

Lisa Bonet uit Angel Heart. Die witte jurk, met blote voeten op de weg, die scene waarin ze sex hebben, bloed aan de muren, ejaculatie. Dat was een van de eerste posters die ik had. Een ander was Cher.

Hoe leerde je over sex?

Ik denk dat ik ongeveer 14 was toen mijn vader en ik het gesprek over de bloemetjes en de bijtjes hadden. Hij zei ‘Hey maatje, doe je broek uit. Laat eens zien wat je hebt. Oké, deze hier? Die maken een baby. En deze kleine vriend is waar het zaad uit komt. Er kwam waarschijnlijk al 6 4 wat uit wanneer je met jezelf speelde, en het voelde goed.’ Het was een gesprek van man tot man, van vader tot zoon. Het was heel cool en het haalde het taboe ervan af.

Wat voor advies gaf hij over vrouwen?

Ik weet nog dat hij zei: ‘Er komt een moment wanneer je met een meisje bent en je handen beginnen hier, maar bewegen zich richting haar broek. Als je dan ook maar enige weerstand merkt, stop, ook al wil het meisje dat je nog een klein beetje doorgaat. Doe het niet. De volgende keer als jullie samen zijn, en jullie vinden elkaar nog steeds leuk, willen het graag en je voelt geen twijfel, dan is het oké om door te gaan.’ De eerste keer dat ik een meisje onder haar middel aanraakte kostte het me een uur om er te komen.

Omdat je weerstand merkte?

Nee, omdat alles wat ik ooit gezien had de Playboy-foto’s waren, die ik in schuren in de buurt had verstopt. Die foto’s laten nooit zichtbare schaamlippen enzo zien, dus ik dacht altijd dat een vagina van oost naar west liep. Ik kwam eindelijk aan en had zoiets van, waar is het? De volgende stap duurde nog langer dan het eerste uur, want nu had ik zoiets van, oh-oh, ik heb hem gemist. Drie uur later kwam ik erachter dat hij van noord naar zuid loopt en ik dacht: kom op nou. Ik was echt prachtig en onschuldig verkeerd geïnformeerd.

Wanneer ging je nog verder?

Je bedoelt wanneer ik ben ontmaagd? Ik denk dat ik 15, 16 was. Het is een goed verhaal maar ik houd het liever voor mezelf. Ik deed het goed op de middelbare school. Ik haalde al mijn vakken, vooral om pap en mam blij te maken, dus toen had ik de vrijheid om te gaan en staan waar ik wilde. Ik had een baantje om een centje bij te verdienen. Ik kwam nooit te laat, had twee leuke vriendinnetjes, had een auto en betaalde er zelf voor. Ik regelde mijn zaakjes op de middelbare school. Mijn ouders waren blij, en ik zorgde ook voor hen. Ik spaarde wat geld op en zo. Ik dacht dat ik misschien advocaat wilde worden.

Geen acteur of model?

Nee. In 1988 ging ik naar Australië als een uitwisselingsstudent. Ik werd opgehaald op het vliegveld van Sydney en stapte in de auto van een familie waarmee ik één brief had uitgewisseld. We rijden twee uur, naar een dorp met 205 inwoners. Ik werd toen een erg ongezonde vegetariër. Ik begon 10 kilometer per dag te rennen. Ik viel af. Ik leefde celibatair en maakte me zorgen over racisme en hypocrisie. Ik overwoog echt een tijdje om monnik te worden. Ik had twee albums die ik constant draaide, INXS en een Maxi Priest-album. Ik begon veel te schrijven. Ik zat gevangen in mijn eigen hersenen. Achteraf creëerde ik al die disciplines om niet gek te worden.

Wat was er met je aan de hand?

Het was alsof het bij ons thuis nooit winter was. Het was altijd zomer. Als het mooi weer is, ben je buiten. Alles in het leven dat je neerhaalt moet je gewoon negeren. In Australië had ik mijn eerste winter, mijn tijd om me af te vragen waarom, en hoe. Ik hield me bezig met levensvragen, het bestaan, tijd – dingen die sommige mensen hun hele leven negeren. Ik denk niet dat ik hier nog zat als ik dat jaar niet had gehad.

Heb je ooit zelf een film afgewezen, waarvan je nu denkt: had ik dat maar niet gedaan?

Eén keer: L.A. Confidential. Toen kwam ik erachter dat ik minder onder de indruk moet zijn en meer betrokken. Ik heb dat zelfs in een boom gekerfd.

Hoeveel voldoening geeft het om nu Matthew McConaughey te zijn?

Ik vraag me dat ook af. Ik ga elke situatie – elke film, elke vergadering – in met hoge verwachtingen. Vaak kan ik die niet waarmaken, maar ik denk nog steeds: oké, dat was goed. Ik heb nog steeds ruimte om te groeien. Plafonds zijn gemaakt door mensen, snap je?

Tekst: Stephen Rebello