De kijkcijfers kelderden, maar wij zeggen nog steeds: Viva Eva!

Er was een tijd, nog niet eens zo heel lang geleden, dat Eva Jinek scoorde als een malle. Dat er dagelijks ongeveer 1 miljoen kijkers op haar afstemden. Dat de meest besproken personen van die dag hun beentjes bij haar onder tafel schoven. En dat tout Nederland viel voor de fraaie interviewskills van La Jinek, die in één adem genoemd werd met kundige vakbroeders als Jeroen Pauw en Matthijs van Nieuwkerk. Het was een tijd waarin het vaderlandse recensentengilde over elkaar heen viel om Jinek alle lof toe te zwaaien.

“Jinek draait als een tierelier,” jubelde NRC. “Ze heeft haar mojo gevonden en behandelt zelfs ernstige onderwerpen met een vrolijk soort naïviteit, die ook oude bromberen weet te overtuigen.” Trouw ging daar nog eens dunnetjes overheen. “Ze lijkt een barrière te hebben geslecht,” aldus de dienstdoende kijkbuiskijker Renate van der Bas. “Waarbij ik me afvraag wie die barrière eigenlijk opwierp. Zat ik haar als kijker te veel te vergelijken met de gevestigde tafelheren in haar rayon? Had ze zelf misschien de neiging in een stramien te willen passen? Hoe dan ook: inmiddels is duidelijk dat Jinek niemand anders hoeft te zijn dan zichzelf.” Concullega Pauw plaatste de laatste veer in het achterste van de ravissante blondine. “Eva spatte ineens als een kurk uit de champagnefles omhoog,” zei hij over de rising star van Hilversum.

Wanhopig huilen

Was er iemand die haar het succes misgunde? Welnee. In Eva Jinek zit juist een mooi heldenverhaal, dat maar weer eens bewijst dat er in Nederland ongekende mogelijkheden liggen voor emigranten en dat je hier van niets iets kunt maken.

Even een klein stukje geschiedenis: in 1968, vlak voor het gewelddadige einde van de Praagse Lente, besloot de toen 23-jarige Pavel Jinek met zijn geliefde Radana (18) hun vaderland Tsjechië te verlaten. Ze streken neer in Amerika. Met slechts 43 dollar op zak. In 1978 werd Eva Jinek geboren in Tulsa, Oklahoma, en elf jaar later besloten haar ouders met hun kinderen - Jinek heeft nog een broer, Jan - naar Europa te verhuizen. Een grotere cultuuromslag was haast ondenkbaar. Jinek zat ineens in een Nederlandse schoolklas, zonder ook maar een woord van de taal te spreken. “Het beeld dat ik van mezelf had, dat van een slim en geestig kind dat mijn moeder en andere moeders amuseerde met grapjes in de mall van Tulsa, de enige plek in Oklahoma waar het koel was, ging ineens niet meer op,” kijkt ze terug. “In Nederland werd ik als het dommerdje voor in de klas gezet. Twee meisjes kletsten over me, maar ik kon ze niet verstaan en op de allereerste dag kregen we een dictee. Het was horror. Wat wist ik van het Nederlands? Het lukte me nog niet eens fonetisch op te schrijven wat de onderwijzer zei. Ik huilde en was wanhopig. Ik wilde weg, maar kon niet. Achteraf was dit een beslissend moment. Ik begreep: het maakt niet uit hoe intelligent of grappig je bent, als je je niet kunt uitdrukken zal niemand ooit weten wie je bent. Na zes weken sprak ik mijn eerste paar woorden Nederlands. En nadat ik het woordje ‘toen’ had geleerd, opende het land zich pas echt. Niet het woord ‘appel’ of ‘boek’, maar ‘toen’. Ineens lukte het me een verhaal te vertellen. Een volgorde aan te brengen in de tijd. Ik was zo blij, ik gebruikte het in elke zin, ik kon me uiten.”

Haar verhuizing naar Den Haag staat nog altijd op haar netvlies gegrift. Een soort jeugdtrauma is het. “Ik was 11, een leeftijd waarop je superbewust bent van je omgeving en je je optrekt aan je vrienden. Ik wilde echt niet,” herinnert ze zich. “Ik probeerde mijn ouders ervan af te praten met goede argumenten, maar dat mislukte. We vertrokken de dag na Halloween, op 1 november. Ik kon niet naar het Halloweenfeestje waar mijn hele klas heen ging. Ja, waar gaat het over, denk je nu, maar voor Amerikaanse kinderen is Halloween groot, heel groot.”

Die ruwe overgang was ook wel ergens goed voor. Jinek leerde: ik red mij wel. Waar ik ook ben. Ze studeerde Amerikaanse geschiedenis aan de Universiteit Leiden, ging in 2004 op de buitenlandredactie van het NOS Journaal werken en deed in 2008 samen met Philip Freriks verslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Een jaar later was ze zelfs de centrale presentator bij de inauguratie van Barack Obama. Intussen presenteerde ze ook steeds vaker het NOS Journaal. “Dat ik in het Nederlands mocht presenteren, was een enorme persoonlijke overwinning op mijn taalachterstand,” vertelde Jinek eens. “Ik was me daar heel erg van bewust toen ik voor het eerst het nieuws ging lezen. Het voelde alsof ik de handicap die ik had toen ik 11 was, had overwonnen. Die taal goed spreken en dit werk doen, daar zit een enorme drive achter.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Bekijk 'm in de nieuwste Panorama of check het via Blendle.