Met vervalst rijbewijs een auto kopen: krijgt onze verslaggever een auto mee?

Neppe pasjes

Wat de gemeente kan, dat kan toch iedereen? Als je logisch nadenkt, moet er een printer in het gemeentehuis staan waar plastic pasjes in worden gedaan om onze rijbewijzen te drukken. Maar is een printer die plastic pasjes kan printen dan alleen voor gemeenten te koop? Anders zou je dat net zo makkelijk thuis ook kunnen proberen, toch? Wat blijkt: printers die plastic pasjes kunnen printen zijn gewoon voor iedereen te koop en plastic pasjes natuurlijk ook. De perfecte combinatie voor het zelf maken van rijbewijzen en ID-kaarten. Ik ben echter een beginnend journalist en zo’n printer zelf kopen is heel onverstandig, kijkend naar mijn bankrekening.

Vraag twee is dus: zijn er drukwerkbedrijven die zomaar rijbewijzen afdrukken als een klant daarom vraagt? Ik heb een kleine drukkerij weten te vinden die plastic pasjes drukt. Ik doe expres een aanvraag bij een wat kleinere drukkerij in plastic om te voorkomen dat er veel controles zijn. Als smoes lieg ik dat ik aan een nieuwe film werk. Ik heb daarom tien rijbewijzen nodig die erg realistisch lijken. Ze moeten natuurlijk wel écht overkomen in de film die ik zogenaamd ga maken. Ik word uiterst vriendelijke geholpen. Sterker nog: de dag erna beland er al een envelop op mijn deurmat. En inderdaad, er zitten maar liefst tien pasjes in. Sommige zijn uiterst realistisch en andere lijken weer slordig afgesneden en bedrukt. Het is daarom maar goed dat ik er tien heb gekocht. Maar om eerlijk te zijn schrik ik ervan dat er binnen 24 uur een envelop vol valse rijbewijzen is gearriveerd. En een aantal lijkt verdomde echt ook nog’

Na mijn bestelling bij de drukkerij ligt er binnen 24 uur een envelop vol valse rijbewijzen op mijn deurmat. En ze lijken ook nog verdomd echt...

Test 1: wodka en sigaretten

Een simpele test langs een drankwinkel en een tabakszaak is een begin om te kijken of mensen bij het tonen van het valse pasje doorhebben dat ik het zelf heb laten maken. Ik haal een grote fles wodka in de hoop dat er gevraagd zal worden naar een bewijs dat ik 18-plus ben. En dat gebeurt inderdaad. Ik trek zo nonchalant mogelijk mijn nep-pas uit mijn zak en geef hem aan de medewerker. Hij lacht vriendelijk en vraagt of ik wil pinnen. Ik mag het pasje weer opbergen en krijg zonder problemen of argwaan de fles drank mee. Ook bij de tabakszaak werkt het snel en makkelijk. Ik vraag om een pakje sigaretten en leg mijn neprijbewijs op de toonbank. De medewerker pakt het pasje op, kijkt er naar alsof het ’t zoveelste doodnormale pasje is dat hij controleert op leeftijd. Hij knikt rustig. Ik krijg het pasje weer terug en ook tabak halen met een vervalst pasje is dus simpeler dan ik in eerste instantie had gedacht.

De basis van het pasje is getest, stap 1 is gezet. Ik struin het internet af en zie dat er nogal wat neppasjes worden aangeboden. Rijbewijzen en ID-kaarten nodig? Geen probleem, via sociale media zijn er veel aanbieders te vinden die het aanbieden en verkopen. Ik zie dat vooral veel redelijk onschuldige tieners daar hun bestellingen plaatsen. Niet voor grote duistere zaken in de onderwereld, maar gewoon om op zaterdag binnen te komen in de plaatselijke discotheek of kroeg. Of zoals ik zojuist aantoonde: om gewoon een fles drank of sigaretten te kunnen halen. Even googelen en dan blijkt het bestellen van een ID net zo makkelijk als boodschappen doen via internet. Naast de kleine amateuristische aanbieders zien we ook heel veel aanbieders vanuit het buitenland. Zoveel aanbieders dat je eigenlijk niet kan onderzoeken of deze wel of niet betrouwbaar zijn.

Veel van deze verkopers doen alsof. Je rekent je geld af om een illegaal vals rijbewijs of identiteitskaart te kopen en weg is de verkoper. Naar de politie gaan is lastig als je zelf bezig was met het kopen van valse pasjes, je staat schaakmat en je geld ben je kwijt. Een gouden handel, zo blijkt. Veel aanbieders die betrouwbaar lijken doen hun zaakjes vanuit het Oostblok. Voor zo’n beetje elk land op de wereld krijg je volledig de vrije keuze welk pasje je wilt ontvangen. Of het nou gaat om een ID-kaart, een paspoort of een rijbewijs, alles is mogelijk.

Ik kom in contact met een jongen die via een website uit het Oostblok een ID-kaart besteld heeft. Voor maar liefst 200 euro heb je er eentje. Je moet wel eerst even geld overmaken naar een schimmige Poolse rekening en dan maar hopen dat je wat opgestuurd krijgt. Het is twee weken stil, heel stil. We vrezen toch dat de 200 euro is verdwenen naar een buitenlandse rekening. Hij is er zelf laconiek onder, het was volgens hem toch het proberen waard. Waarom hij een pasje wilde? Hij was ‘gewoon nieuwsgierig’ en wilde het gebruiken voor huis-tuin-en-keuken-fraude. Maar dan toch... er is post.

Er komt een envelop binnen waaraan je vanaf de buitenkant zonder het te openen al kan voelen dat er een plastic pasje in zit. En inderdaad: het is raak. De jongen krijgt inderdaad gewoon netjes een envelop met daarin een Nederlandse ID-kaart. Het is een pasje van slechte kwaliteit: hij voelt net even te flexibel aan. Het pasje is te gemakkelijk te buigen en dat is natuurlijk echt anders bij officiële pasjes. Ook lijken kleine letters op het pasje niet helemaal van hoogwaardige kwaliteit. Als je goed kijkt, zie je dat het niet klopt. Een niet van echt te onderscheiden valse ID-kaart is dit dus absoluut niet, maar om een discotheek in te komen op een donkere zaterdagnacht, dat zou misschien kunnen werken. Ik moet eerlijk zeggen dat mijn pasjes er flink wat beter uitzien. Mocht het journalistenleven niet genoeg opleveren, dan zou ik altijd nog kunnen overwegen om een handeltje in rijbewijzen op te zetten. Maar lijken die rijbewijzen nou wel echt zo realistisch als ik zelf denk? Een medewerker van de slijterij of tabakszaak is nou niet meteen de meest scherpe, daadkrachtige controlepost. In een ver verleden heb ik zelf in een winkel gewerkt en dan kon het mij eerlijk gezegd weinig interesseren wat en aan wie ik spullen verkocht. Tijd om een grotere test te doen, want trappen mensen echt in zo’n zelf gedrukt neprijbewijs als er wat groters op het spel staat?

Test 2: de autodealer

Het wordt pas echt interessant als je met een illegaal rijbewijs of ID-kaart iets kan flikken wat echt zoden aan de dijk zet. Zoiets als een diefstal met een nep-pasje. Als je dan daadwerkelijk iets kan stelen door middel van het tonen van een verkeerd rijbewijs of ID-kaart, weet daarna niemand wie hij of zij nou voor zich had. Als je bij een autodealer een auto wil meenemen, wordt er een kopie van je rijbewijs gemaakt en gecontroleerd zodat diegene die de auto meeneemt daarna niet kan wegblijven met een ontvreemde auto. Stel nou dat je met zo’n vals pasje een auto uit de showroom van een autodealer mee zou krijgen, dan kun je in theorie dus elke auto stelen die je maar zou willen. Een interessante test waarbij je enkel het antwoord weet als je het daadwerkelijk gaat proberen. Proberen een auto mee te nemen met een vals pasje? Ja, dat klopt. Dat gaan we echt doen. We rijden langs een Volvo-dealer en besluiten een eindje verderop het bedrijf te bellen voor een proefrit. We krijgen een sympathieke autoverkoper aan de lijn en ik doe zo onschuldig mogelijk mijn verzoek. “Ik zou graag in de Volvo die bij jullie buiten voor het pand staat, een proefritje willen maken als dat mogelijk is.”

“Ja hoor, dat kan, we zien je wel verschijnen.”

De mensen in de garage zijn buitengewoon vriendelijk. Het is dus straks al mogelijk om de auto mee te nemen. Althans, onder de voorwaarden die normaal gesproken gelden. Een écht rijbewijs heb ik natuurlijk niet. Mijn collega draagt een schoudertas met daarin een cameraatje en ook ik heb een heel klein cameraatje bij mij. In mijn zak zit ook het valse rijbewijs dat door de spanning eigenlijk steeds minder echt begint te lijken. Trapt een autobedrijf hier dan echt in? Door de zenuwen vraag ik mij dat met de seconden vaker af. En wat zeg je eigenlijk als het fout gaat? Ja sorry meneer, het pasje is inderdaad vervalst om te kijken of we een auto van u konden stelen, excuses voor het ongemak?

De autoverkoper besluit nog wel even een telefoontje te plegen. De minuten lijken uren. Hij zal toch niet de politie gaan bellen?

Ik weet van een auto dat hij vier wielen heeft, maar daar houdt het dan ook echt mee op. De man vertelt enthousiast over de glimmende wagen, vermoeit mij met technische details waar ik totaal niks van snap en laat weten dat deze auto echt fijn voor mij zou zijn om de komende jaren in te rijden. Ik bekijk de binnenkant en kijk onder de auto en onder de motorkap. “Netjes,” zeg ik quasi-zelfverzekerd. Alsof ik ook maar enig idee heb waar ik het over heb. “Ja, prima. Ik wil wel even een proefrit maken als dat kan.”

“Prima hoor, dan zet ik even de andere kentekenplaten erop. Dan heb ik nog wel even je rijbewijs nodig.”

Het moment van de waarheid. Nonchalant trek ik het pasje uit mijn zak. Ik geef het ’m alsof er niets aan de hand is. Ondertussen kijk ik enthousiast naar de auto alsof ik hem echt van plan ben te gaan kopen vandaag. De man zegt dat hij zo terug komt en neemt mijn valse rijbewijs mee. De minuten waarin de man met mijn neppasje wegblijft voelen als uren. Mijn hart klopt in mijn keel. Mijn collega en ik kijken elkaar aan, maar zeggen niets. Hij is al net zo gespannen als ik. De verkoper maakt op zijn dooie gemak een kopie van het pasje en zet mijn valse gegevens in de computer. We moeten een paar minuten wachten, maar het lijkt niet alsof er iets aan de hand is. De man besluit nog wel even een telefoontje te plegen. Hij zal toch niet de politie bellen? Dat zou ons hele onderzoek aan diggelen brengen. Maar nee: de man komt vriendelijk terug aan de balie en zegt dat het in orde is. Hij geeft de sleutels van de auto. Ik voel de opluchting door mijn lijf trekken. Maar ik doe alsof er niks aan de hand is en knik vriendelijk naar de man.

We lopen stomverbaasd de zaak uit en stappen in de Volvo. Natuurlijk rijden we niet echt weg met deze auto, dan zouden we echt meerdere wetten overtreden en één wet vind ik al meer dan genoeg om aan te tonen hoe makkelijk dit nou eigenlijk allemaal gaat.

Na enkele minuten stappen we gauw weer uit en leggen we de situatie uit aan de verbouwereerde autoverkoper. Hij ging uit van het goede in de mens, had netjes alles genoteerd en een kopie gemaakt. Maar hij had, zo zegt hij in alle eerlijkheid, niets vreemds gezien aan het valse rijbewijs.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Bekijk 'm in de nieuwste Panorama of check het via Blendle.