Acteurs draaien door: 'Als ik zo nog langer doorga, ga ik een keer dood'

Robert De Niro

Taxi Driver uit 1976, van grootmeester Martin Scorsese, mag gerust een klassieker worden genoemd. Die status heeft de film voor een groot deel te danken aan sterspeler Robert De Niro en dan vooral diens toewijding aan zijn rol als de licht ontvlambare weirdo Travis Bickle. Om als een echte taxichauffeur voor de dag te komen, deed de steracteur buiten de filmopnames om precies dat: 12-urige diensten afwerken in het centrum van New York. Nadat De Niro zijn taxirijbewijs binnensleepte in 1975, stapten tientallen nietsvermoedende New Yorkers bij hem in de auto. Zelfs in de lunchpauzes van de opnames kneep de acteur ertussenuit om mensen op te halen en af te zetten. Dat De Niro geregeld door zijn klanten werd herkend, was onvermijdelijk. Voor die mensen had de acteur een vaste klaar: “Tsja, dat is acteren. Het ene jaar de Oscar, het andere jaar bestuur je een taxi!”

Benedict Cumberbatch

Wie het gewend is vooral Marvel-superhelden of bovennatuurlijke speurneuzen te spelen, zal niet snel in zijn of haar rol blijven hangen. Knappe jongen die na een lange draaidag zijn cape omhoudt om daarin terug naar huis te wapperen. Toen Benedict Cumberbatch vorig jaar eindelijk weer eens in de huid mocht kruipen van een sterfelijk mens, greep hij de kans om zich volledig in te leven dus met beide handen aan. Op de filmset van The Power of the Dog bleef de Britse acteur permanent in zijn rol als Phil Burbank, een bikkelharde cowboy annex ranchbaas in het Amerikaanse Montana van de jaren 20. Naar zijn eigen naam luisterde hij wekenlang niet meer. “Als iemand mij Benedict noemde, weigerde ik te reageren,” vertelde de acteur aan de Amerikaanse Esquire. Met zijn tegenspeelster en goede vriendin Kirsten Dunst wisselde hij wekenlang geen woord. “Ik wilde niet gemeen doen tegen Kirsten, maar ik moest van mijzelf in mijn karakter blijven. Wij ontwikkelden daardoor een soort echte vijandigheid naar elkaar, net als onze filmpersonages.”

Mooi hoor, die toewijding, maar bij method acting (zie kader) komt toch iets meer kijken, weet Cumberbatch nu ook. Voordat de opnames begonnen, was de acteur erop gebrand zoveel mogelijk eigenschappen en vaardigheden van zijn personage te beheersen. In het geval van Phil Burbank betekent dat een groot lezer, een opzetter van dieren, bedreven in het vlechten van paardenhaar, een begenadigd schaker, een smid en metaalbewerker, een verzamelaar van pijlpunten, een bouwer van hooistapels en een levendige gesprekspartner. Ga er maar aan staan. Slap lullen kon hij al wel, al die andere vaardigheden leerde de ijverige Cumberbatch zichzelf in moordend tempo aan. Mochten zijn komende films floppen, dan kan de acteur prima rondkomen met metaal bewerken of miniatuurmeubels maken. Tijdens de lockdown leerde de acteur via Skype zelfs op een banjo pingelen. Alles voor de filmrol.

Naast zijn vele talenten had Phil Burbank ook, helaas voor Cumberbatch, minder leuke kanten. Om als kettingrokende smeerpijp voor de dag te komen, besloot Cumberbatch zich wekenlang niet te wassen en zijn lichaam ritueel te besmeuren met modder. “Ik wilde die penetrante stank op mijn lichaam hebben. De mensen met wie ik werkte, moesten en zouden weten hoe erg mijn personage stonk,” vertelde hij vol trots over die werkwijze. “Dat resulteerde wel in ongemakkelijke situaties,” erkende hij vervolgens. “Die geur bleef natuurlijk heel lang hangen, ook na de repetities. En ook tijdens etentjes met mijn vrouw of de regisseur. Thuis schaamde ik mij kapot voor onze schoonmaakster. Die wist niet wat haar overkwam.”

Wat het kettingroken betreft: dunne mentholsigaretjes moesten honderd jaar geleden, toen de film zich afspeelde, nog uitgevonden worden. Dus leerde Cumberbatch zichzelf aan te roken als een echte cowboy uit de vorige eeuw. Filterloze peuken dus, de hele dag door. “Dat was echt moeilijk. Pure tabak roken, take na take na take. Ik liep drie keer een nicotinevergiftiging op. Als je veel moet roken, is dat oprecht verschrikkelijk.” Alles voor de filmrol.

Christian Bale

Kilo’s kwijtraken of juist aankomen is soms een noodzakelijke maatregel die acteurs en actrices treffen voor hun filmrol. Sommigen gaan daarin verder dan anderen. Neem Matthew McConaughey, die 22 kilo afviel om een drugsgebruiker met aids na te bootsen in Dallas Buyers Club. De acteur werd bijna blind door die actie, maar sleepte er wel een Oscar mee binnen.

Jared Leto ging nog verder voor zijn rol als Mark Chapman, de moordenaar van John Lennon, in de film Chapter 27. Zijn besluit om 27 kilo aan te komen in korte tijd leverde hem jicht op. “Ik belandde in een rolstoel, omdat mijn voeten zo pijnlijk waren. Ik kon geen lange afstanden meer lopen. Mijn lichaam was in shock door de hoeveelheid kilo’s die ik aankwam. Ik weet niet of ik ooit terug zal zijn waar ik fysiek was,” erkende de acteur destijds.

Allemaal leuk en aardig, maar op het gebied van fysieke transformaties spant Christian Bale absoluut de kroon. In de thriller The Machinist speelde hij een graatmagere fabriekswerker met een lichaamsgewicht van 54 kilo. Om voor wandelend skelet door te gaan, vrat Bale maandenlang enkel appels en tonijn uit blik. “Die transformatie was niet heel leuk voor mijn familie en vrienden, nee,” gaf de acteur toe in een interview. Toen de filmopnames er eenmaal op zaten, sloeg Bale met een pizza-en-ijs-dieet volledig de andere kant op voor zijn volgende filmproject: Batman Begins. Dat was overigens geen voorwaarde voor zijn rol als Bruce Wayne; de acteur was gewoon nieuwsgierig of zijn lichaam het allemaal zou verdragen. Ook voor zijn rollen erna ging Bale als een jojo door het leven. Tegenwoordig is de 48-jarige Brit er wel klaar mee, zegt hij. “Als ik zo nog langer doorga, ga ik een keer dood. En daar heb ik nog weinig zin in.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.