Na 113 films is Die Hard-held Bruce Willis uitgespeeld

Voor liefhebbers van exploderende helikopters, ongeloofwaardige verhaallijnen en afgezaagde oneliners kwam het nieuws aan als een mokerslag: na ruim veertig jaar, 113 films, vijf Die Hard’s, evenveel Razzie-nominaties voor slechtste acteur, twee muziekalbums en één ster op de Hollywood Walk of Fame zet one man army Bruce Willis een punt achter zijn imposante carrière. De reden daarachter maakte de aankondiging over de Hollywood-veteraan er niet gezelliger op: Bruce worstelde klaarblijkelijk al een flinke poos met afasie, ofwel een naargeestige taalstoornis die zijn hersens aantast. Woorden vergeten, moeite met lange zinnen maken, slecht lezen, lastig begrijpen wat anderen tegen je zeggen, jezelf niet meer kunnen uitdrukken. Kortom: alles waar de filmster zijn hele leven mee invulde, kan hij nu simpelweg niet langer opbrengen. En met enkel die afgezaagde oneliners haal je het tegenwoordig ook niet meer in Hollywood.

Niet alleen de bioscoopbezoeker en televisiekijker zitten in zak en as met de aangekondigde pensionering van de zoveelste geliefde acteur. Collega’s en intimi reageerden minstens zo verrast.

“Ik bid voor het beste voor jou en je prachtige familie,” schreef een emotionele Sylvester Stallone op zijn sociale media. “Hij zal altijd die held blijven op die poster aan mijn muur toen ik een klein jochie was,” reageerde regisseur M. Night Shyamalan. “Als je van films houdt, dan houd je ook van Bruce Willis,” gooide James Woods erbovenop. Maar lang niet iedereen was in shock. Enkele uurtjes nadat de Willis-familie kenbaar had gemaakt dat de actieheld, vader en echtgenoot ‘recentelijk’ gediagnosticeerd was met afasie, kwam de Los Angeles Times met een nogal nare conclusie op de proppen. Volgens die krant holden de mentale functies van Bruce al jarenlang nog sneller achteruit dan de kwaliteit van de Die Hard-reeks. Anders gezegd: als je als pensioengerechtigde acteur op de filmset van een actiefilm met een pistool een los patroon afvuurt op het verkeerde moment, is het misschien weleens tijd om daadwerkelijk met pensioen te gaan.

Niemand raakte tijdens dat incident overigens gewond, maar vanaf dat moment maakte iedereen zich uit de voeten als Bruce Willis in een actiescène moest schieten. “Hij was niet vervelend, wij maakten ons gewoon grote zorgen om hem,” vat een crewlid van de lowbudgetfilm White Elephant (2022) zijn gammele samenwerking met Bruce samen. We geven hem geen ongelijk. Volgens regisseur Jesse V. Johnson maakte de grote ster van zijn film op de set een behoorlijk verwarde indruk met uitspraken tegen twee collega’s als: “Ik weet waarom jij hier bent en ik weet ook waarom jij hier bent… maar waarom ben ik hier eigenlijk?” Met steeds creatievere maatregelen probeerde het persoonlijke team van Bruce de pijnlijke aftakeling van de acteur nog enigszins in toom te houden. Zo werd hem al een poosje opgelegd niet meer dan twee achtereenvolgende draaidagen te maken, fluisterde een collega-acteur zijn teksten in via een ‘oortje’ en namen jongere stuntmannen nagenoeg al het beuk-, schiet en renwerk over van de Die Hard-legende. Op het laatst zou Bruce zelfs constante begeleiding nodig hebben gehad tijdens filmopnames. De handler die deze eervolle taak op zich nam, een oude bekende van Bruce, deed dat met liefde. En 200.000 dollar per film.

WOORDEN VERGETEN, MOEITE MET LANGE ZINNEN, JEZELF NIET MEER KUNNEN UITDRUKKEN: HIJ KAN HET ACTEREN SIMPELWEG NIET LANGER OPBRENGEN

Rotte tomaten

Het weerhield de real life John McClane er allerminst van zijn scripts aan de wilgen te hangen. Integendeel: in zijn laatste vier jaren op het witte doek (lees: op televisie, op heel onaantrekkelijke tijdstippen, in steeds foutere B-films), pompte Bruce er in een dikke eindsprint nog even een slordige 22 films uit. Het resultaat is een jammerlijk slot van een fraaie carrière. Vorig jaar wijdde de Razzie Awards, de ludieke tegenhanger van de Oscars voor de allerslechtste prestaties in de filmbusiness, zelfs een geheel eigen categorie aan de gevallen held:

‘Verschrikkelijkste Bruce Willis-film van het jaar’, met maar liefst acht films van de beste man als kanshebbers. Als ‘winnaar’ rolde uit de bus Cosmic Sin, een sciencefictionfilm die thuishoort in de eeuwige leegte van de ruimte. Met de score van 3 procent op Rotten Tomatoes, de grootste filmrecensie-databank van het wereldwijde web, mag Bruce nog in zijn handjes knijpen. Liefst negen van zijn films scoorden nog lager: 0 procent. Het mag geen verassing zijn: al die rotte appels werden gemaakt in de afgelopen vier jaar.

Waarom emmerde Bruce dan zo lang door? Waarom bleven zijn collega’s zo lang zijn verkeerd getimede ‘schoten’ mijden? Waarom bombardeerden filmmakers hem zo lang tot hun hoofdrolspeler? En vooral: waarom bleven mensen zoals u en ik zo lang naar die geanimeerde blubber kijken? Wel, simpel: vanwege alles waar Bruce vóór zijn aandoening garant voor stond. Zeker voor de Keuken Kampioen Divisie van Hollywood-regis-seurs bleef de grote Bruce Willis - met of zonder spraakgebrek - een bijzonder aantrekkelijk gezicht om je filmposter mee te boosten, want: Pulp Fiction, The Fifth Element en The Sixth Sense. En –laten we er vooral niet omheen draaien het grootste goed dat Hollywood het mannelijke geslacht heeft geschonken: Die Hard. Vooruit, ook Die Hard 2. En eigenlijk ook wel Die Hard With a Vengeance. En nu we toch bezig zijn, Die Hard 4.0 en A Good Day to Die Hard. Maar vooral die allereerste.

Stuntwerk van de bovenste plank, oneliners waar je u tegen zegt, de spanningsopbouw van een WK-finale. Menig filmconnaisseur, actiedeskundige en spektakelautoriteit heeft de magie van Die Hard proberen te doorgronden. Over één ding zijn deze mensen het unaniem eens. John McClane heeft ons beeld van de typische actieheld eigenhandig tot grotere hoogten laten evolueren. Niet langer hoefde een actiefilm gedomineerd te worden door een hersenloze kledingkast à la Rambo of The Terminator. Nee, zwaarbewapende terroristencellen kunnen net zo goed worden uitgeschakeld door een amicale politieagent die zichzelf stomtoevallig in the wrong place, at the wrong time terugvindt. Naast een bikkelharde actiefilm werd Die Hard het ultieme tegengeluid van het brute machogeweld dat de Amerikaanse filmindustrie in de eighties uitspuwde. Bruce was geen heroïsche superheld met een bazooka, maar een bijdehante New Yorker op blote voeten en in een smerig hemdje. Hij won niet met overrompelend geweld, maar door de ene hachelijke situatie na de andere ternauwernood te overleven. Tel daar de uitblinkende Alan Rickman als de geniepige Duitse meesterboef Hans Gruber bij op, plus de simpele maar geniale setting van een overzichtelijke wolkenkrabber, plus natuurlijk de gelikte beelden van onze eigen cameravirtuoos Jan de Bont, en je mag met recht spreken van misschien wel de beste actiefilm aller tijden.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk op Blendle.