Polletje: de duivelszoon van de F-Side

Je zou bijna mededogen hebben. Anno 2021, kort voor zijn dood, heeft Martin van de Pol kanker. Het is weliswaar een gerucht, en hoe ernstig het is gaat ook niet rond. Daarnaast zou hij zijn leven hebben gebeterd. Op 22 juni 2017, drieënhalf jaar eerder, is hij voor het laatst gearresteerd, vanwege wapenbezit. Hij heeft een pistool met verlengd magazijn in een heuptasje naast zich liggen, een Zoraki 4918-T, terwijl hij in de achtertuin van zijn vriendin – of dan al ex-vriendin, dat is onbekend – in een opblaasbadje zit. Dit betekent dat zijn dochtertje, dan 3 jaar, vermoedelijk aanwezig is. Hij gooit het tasje over de schutting in de tuin van de buren zodra hij in de gaten heeft dat de politie binnenvalt. Die heeft een tip gekregen van de Criminele Inlichtingendienst (CID). Maar de agenten trappen er niet in. Nee, Polletje is misschien onverbeterlijk en meedogenloos, maar slimheid is niet zijn unique selling point.

De eis is vijftien maanden, maar hij krijgt ondanks zijn lange strafblad toch slechts 69 dagen cel en 240 uur taakstraf. De rechter volgt het advies van de reclassering: geef de man een werkstraf, omdat daarbij ‘inzet, samenwerking en luisteren naar een leidinggevende worden verwacht’. Het vonnis zegt onder meer: “Dit zijn vaardigheden die hij goed kan gebruiken op weg naar het stabiele leven dat hij voor ogen heeft.”

Tijdens de behandeling heeft hij dat gezegd, hoofd gebogen: hij streeft naar een stabiel, rustig leven. Hij zou graag jongeren voorlichting willen geven, bijvoorbeeld op scholen. De 69 dagen cel heeft hij al in voorarrest uitgezeten.

Sinds 2014 heeft hij een kind. In de buurt waar hij woont, in Amsterdam-Zuidoost, staat hij bij buren bekend als vriendelijk en teruggetrokken, een goede vader die met dochter naar de speeltuin gaat.

Op 4 maart 2021 haalt Polletje zijn dochter, dan 7 jaar, op van basisschool De Schakel in de Alexander Dumaslaan. Hij loopt met haar naar een portiek even verderop in dezelfde straat, de toegang tot de woning van z’n ex-vriendin. Daar wacht een man hem op die een zwarte trui met capuchon draagt. Het is twee uur. De capuchon jaagt minstens één kogel door Polletjes gezicht. De Ajax-man overlijdt ter plaatse.

Bloedbad in seksclub

Over het leed dat het dochtertje is aangedaan, getuige van de moord op haar vader, horen we niets meer, logischerwijze. Tegelijk hebben we de neiging de empathie voor haar naar het slachtoffer te verleggen. Kanker, wilde z’n leven beteren, liefdevolle, zorgzame vader.

Dat moeten we maar niet doen: Martin van de Pol was een genadeloze, wrede, jammerende querulant, een pestkop, manipulant, afperser en verkrachter. En een moordenaar. Zo herinnert iedereen die ouder is dan 40 zich de enorme publicitaire deining rond het bloedbad in seksclub Esther in de Generaal Bothastraat in Haarlem-Noord. Dagenlang gaat het erover in de media. In de nacht van maandag 21 op dinsdag 22 februari 2000 forceren agenten de deur van de club en treffen in de bar een wanorde aan van bloed, scherven en kogelhulzen. In de garage vinden ze vier levenloze lichamen in plassen opgedroogd bloed. Een van de mannen is lid van de Hells Angels, een ander aspirant-lid. Vier weken maakt de politie jacht op de twee vermeende daders: Martin van de Pol en Joi L., alias ‘Popeye’ vanwege zijn opgepompte bovenarmen. Popeye wordt eind maart aangehouden, Polletje meldt zich kort daarop zelf, een dag nadat De Telegraaf een foto heeft geplaatst van een van de vele posters die onbekenden in Haarlem en Amsterdam hebben opgehangen: 100.000 gulden beloning, bel dit 06-nummer als je weet waar deze man verblijft. Wellicht is Polletje bang dat de Angels hem eerder zullen grijpen dan de politie.

Wat is er gebeurd?

De feiten komen pas aan het licht bij de rechtszaak, een jaar later. Rob Takken, aspirant-lid van de Hells Angels, coffeeshophouder, vader van twee dochtertjes, is een van de vier mannen die rond half drie in de nacht van zaterdag op zondag luidruchtig in de club binnen zijn komen vallen. Hij is uit op seks met barvrouw Josje, maar die weigert, want ze is geen hoer, zegt ze, en ze heeft een man. Die redelijk klinkende argumenten bevallen Takken niet en hij richt zijn pistool op haar en daarna op Polletje, die aan de bar zat, maar dreigend is opgesprongen. Joi L., de man van Josje, is invallend portier bij het bedrijf en heeft de ontwikkelingen via een camera gevolgd. Hij stormt binnen en schiet Rob Takken door een oog. Een rigoureuze maatregel die normaal gesproken tamelijk definitief is – maar Takken beweegt nog. Polletje raapt Takkens pistool op en maakt het karwei af.

Vervolgens knalt hij meteen het tweede lid van het binnengedrongen kwartet neer – hoewel er ook andere versies van dit verhaal zijn, waarin het Popeye is die deze tweede man neerschiet. De overige twee zijn al met beschikbare werkneemsters naar peeskamertjes; ze komen op het lawaai af en Polletje rondt de zaken af. Er zijn ook nog twee getuigen, mannen, klanten van de zaak; volgens sommige getuigenissen overleggen Polletje en Popeye of ze ook hen zullen uitschakelen, ze zijn nu toch bezig. Josje weerhoudt ze daarvan. Een van die klanten helpt de lichamen verplaatsen, bestelt nog een pilsje en beide bezoekers keren huiswaarts.

Heel apart allemaal, denk je achteraf. Net als dat de aanwezige dames van plezier kennelijk niet in aanmerking kwamen voor uitschakeling. Misschien zegt het iets over Polletjes wereldbeeld. Of de rol van Josje.

Zeventien messteken

Echt handig is Polletjes aanpak niet, valt wederom te concluderen. Bij de rechtszaak (2001) blijkt dat hij en Popeye een dag na de viervoudige moord bij Ikea een schep aanschaffen om de lijken mee te begraven, maar bij nader inzien gaan ze er toch maar vandoor zonder de schep te gebruiken. Bij de rechtszaak of het hoger beroep (2002), dat is niet duidelijk, richt Polletje zich tot een familielid van een van de slachtoffers en zegt, huilend, dat het hem spijt, hij kon niet anders, het was zelfverdediging.

Na het hoger beroep krijgen beiden vijftien jaar, maar voor Joi/Popeye komt daar ook nog tbs bij; pas sinds kort is deze zwakbegaafde en psychotische man op vrije voeten, al wordt hij nog begeleid. Polletje zelf is sinds 2010 alweer het mannetje: hij kan gaan en staan waar hij wil. “Natuurlijk word ik weggeschoten als ik vrijkom,” heeft hij tijdens het hoger beroep gezegd. Dat valt vooralsnog mee, al staat hij er in Badhoevedorp op 23 november 2012 naast wanneer Remco Hillegers wordt geliquideerd. Deze Remco is wel familie van diverse criminelen, maar naar verluidt is hij zelf niet zozeer betrokken. Polletje raakt gewond. In kringen van misdaadwatchers gaat rond dat de aanslag wellicht voor hem was bedoeld.

In seksclub Esther heeft hij in een seconde of twintig vier mensen gedood. Dat komt anno 2000 niet helemaal uit de lucht vallen, want Polletje beschikt dan al over een aanzienlijk strafblad. Van 1997 tot kort voor de gebeurtenissen in de Haarlemse Transvaalbuurt heeft hij in de bak gezeten.

Begin 1997 bewerkt hij de nieuwe vriend van een ex met zeventien messteken: straffeloos een relatie beginnen met iemand die de Ajax-hooligan heeft afgewezen, dat gaat kennelijk niet. Naar verluidt dankt de man zijn leven aan de dikke jas die hij draagt. Vervolgens zou Van de Pol voor de ogen van het zwaargewonde slachtoffer zijn voormalige vriendin hebben verkracht.

Bij de rechtszaak ontkent Van de Pol deze verkrachting en nog een andere waarvan het OM hem beschuldigt. Rancuneuze vriendinnen zouden dit alles hebben verzonnen. “Je reinste kolder. Met een van de twee ben ik later getrouwd.”

Iemand die lelieblank door het leven gaat is hij nou ook weer niet, geeft hij toe. De site Misdaadjournalist.nl citeert hem (kennelijk zei Polletje dit tijdens de rechtszaak): “Ik heb gestolen en bedrijven opgelicht. Dat is niet goed, maar ik moest toch eten. Iets anders kan ik niet. Bij voetbalwedstrijden ben ik ook geen lieverdje. Maar verkrachting? Mijn moeder is verkracht, door een vreemde. Ik háát verkrachting.”

Bezoek Ajax-voorzitter

Opmerkelijk is dat Ajax-voorzitter Michael van Praag ergens in 2003 de zware crimineel opzoekt in de bajes. Hij neemt een shirt mee van Ajax-speler Richard Witschge. Van Praag: “De reden dat ik hem opzocht, is omdat ik vanuit de leiding van het supportersproject dat we samen met de gemeente hadden, hoorde dat Polletje wist wie Carlo Picornie had omgebracht tijdens de vechtpartij tussen Ajax- en Fey-enoord-supporters in Beverwijk (1997, red.).” Polletje zou plannen hebben gehad om wraak te nemen voor Picornies dood als hij uit de gevangenis zou komen.

Van Praag wilde Polletje die plannen uit het hoofd praten, en ook te weten komen wie de dramatische dood van de Ajax-hooligan op zijn geweten had.

“Maar in die wereld is elkaar verlinken het laatste wat ze doen, dus dat is niet gelukt,” aldus de voorzitter.

Na zijn vrijlating in 2010 zit Polletje weer korte tijd vast nadat agenten hem aanhouden met een wapen onder zijn broekband, maar in 2012 gaan de gevangenispoorten opnieuw wagenwijd voor hem open. Net als in de jaren 80 en 90 mengt hij zich onder de harde kern van de Ajax-aanhangers: de F-side, niet de verwarren met Vak410, een groep veel jongere fanatieke aanhangers waar Polletje weinig van moet hebben. Hij is veel bij Ajax te vinden en ontwikkelt zich op de hem eigen drieste wijze tot een van de topmensen van de F-side. Hij zet anderen naar zijn hand met intimidaties, afpersing en mishandelingen. Zijn drugsgebruik neemt heftige vormen aan en ook stuurt de man die ooit zei ‘ik moet toch eten’ lucratieve drugshandel aan. In september 2012 zit hij in een supportersbus die onderweg is naar Dortmund. De Duitse politie houdt op de A3 bij Hünxe de bus aan. Die had een binnenweg genomen om de grens te passeren; de supporters wilden de grenscontrole omzeilen omdat ze drugs smokkelden in met lood verstevigde schoenen.

Een bron uit het criminele milieu zegt tegen Panorama: “Die man bracht alleen maar ongeluk. Hij perste mensen bij Ajax af die daar ondersteunende taken deden, zoals schoonmakers of toiletjuffrouwen. Nee, aan Polletje gaan we niks missen.”

Behalve toiletjuffrouwen afpersen heeft hij nog een hobby: busreizen organiseren naar uitwedstrijden. Hij bepaalt wie er meegaat. Ook beslist Polletje welke vlaggen er in het supportershome hangen en wie daar merchandise mag verkopen. Verder werpt hij zich op als beveiliger van Ajax-spelers. Bekend is de foto uit november 2013 van het F-side-vak, waarop je Polletje schuin voor Siem de Jong ziet staan, die geblesseerd is en zich om de trouwe supporters te plezieren onder hen gemengd heeft.

Het verhaal gaat dat Polletje zich ook aansluit bij clubvergaderingen en na incidenten deel uitmaakt van delegaties die met de club overleggen. Ajax heeft dit altijd ontkend, al is het vrij zeker dat het tenminste één keer is gebeurd: hij komt in maart 2014 na rellen rond de wedstrijd Ajax-Cambuur waarbij een ME’er met een vuurwapen heeft gezwaaid, mee met een Ajax-vertegenwoordiger en sluit zich aan bij een gezelschap dat het incident gaat analyseren. Aanwezig is onder anderen de districtschef van de politie van Amsterdam-Zuidoost, die zich not amused toont. Bij de politie vermoeden ze dat de club niet op durft te treden.

Ondanks het beeld van Polletje en Siem de Jong – dat op zichzelf natuurlijk weinig bewijst – schudden spelers het hoofd op de vraag of ze ooit bescherming hebben gekregen van ‘ene Polletje’, die ook nog ‘een zware crimineel schijnt te zijn’. “Dat heb ik een beetje gelezen, ja. Ik ken hem niet heel goed,” zegt Joël Veltman duidelijk op zijn hoede tegen AT5. “Ik heb hem weleens gezien, maar nooit echt ehhh... gesproken of wat dan ook.” In 2014 gooien Ajax-aanhangers tijdens de bekerfinale PEC Zwolle- Ajax in De Kuip in Rotterdam ladingen vuurwerk op het veld. Niemand begrijpt op dat moment eigenlijk waarom ze dat doen, en dan zo opzichtig. De wedstrijd wordt gestaakt. Later gaat het verhaal dat kopstukken van de harde kern hiertoe opdracht hebben gegeven vanuit een bus die vertraging heeft opgelopen; uiteraard onder aanvoering van Polletje. De politie onderzoekt de zaak, zonder resultaat. Vanzelfsprekend ontkent ook een vertegenwoordiger van de F-side dat dit de toedracht is geweest.

Polletje organiseert busreizen naar uitwedstrijden. Hij bepaalt wie er mee gaat. Ook beslist hij welke vlaggen er in het supportershome hangen en wie daar merchandise mag verkopen

‘Levensgevaarlijke psychopaat’

Iemand van de oude garde F-siders die Polletje sinds begin jaren 80 kent, noemt hem in 2017 ‘een levensgevaarlijke psychopaat die mede door jarenlang excessief drugsgebruik totaal verknipt is’.

Ook andere figuren in de groep is in de jaren van 2012 tot 2015 het intimiderende en onberekenbare gedrag van Polletje te gortig. Hij zou daarnaast te weinig respect tonen voor de traditionele Ajaxcultuur.

Op 8 november 2015 komt er een hardhandig einde aan zijn leiderschap. Iedereen is bang voor de op dat moment 51-jarige, maar waarom eigenlijk? Wat er precies voorvalt die dag, daar zijn zoals zo vaak verschillende verhalen over. Volgens de één is er sprake van voorbereiding en opzet, de ander zegt dat Van de Pol in het gedrang bij het uitzwaaien van de spelersbus een duw zou hebben uitgedeeld aan nét de verkeerde. En die verkeerde is een zekere Seal, voorzitter van de AFCA Supportersclub, van Molukse afkomst, tien jaar jonger en vechtsporter. Seal, voorman van Vak M, slaat Polletje met één klap neer. Niemand die het voor het slachtoffer opneemt. Zo werkt het in milieus waar het recht geldt van de grootste bek en de hardste vuist. Martin van de Pol trekt zich terug uit het F-side-milieu, al komt hij nog wel kijken naar zijn oude liefde Ajax: er bestaan recente foto’s van hem en jonge, veelal Marokkaanse supporters op de tribune, maar het is de afgelopen jaren vrij rustig in de contreien van de fanatieke Ajax-supporters. Polletje ontwikkelt vanaf nu de visie dat hij een ‘stabiel’ leven verkiest, zij het dan, nou ja, met een pistool in z’n heuptasje. Inmiddels is hij vader en, zoals gezegd, hij wijdt zich aan de opvoeding van zijn dochter.

Grofgebekt, zonder angst

Zoals gebruikelijk bij figuren met een naar we best durven aannemen psychopathische aanleg was al vroeg in zijn bewogen leven duidelijk welke kant het opging met Martin van de Pol (geboren 23 augustus 1964). Eind jaren 70 en begin jaren 80 is zijn reputatie in Amsterdam-West al gevestigd: grofgebekt, zonder angst en gewelddadig.

De jongen met de hazenlip maakt ook al deel uit van de F-side, de harde kern van Ajax-supporters die zich sinds halverwege de jaren 70 verzamelen in Vak F aan de Diemenzijde van stadion De Meer. De groep geldt als het begin van het hooliganisme in Nederland, naar het buitengewoon inspirerende voorbeeld van de Engelse supporterscultuur.

Dan al heeft Polletje de reputatie dat niets hem te gek is. Tijdens voetbalrellen trapt een politiepaard hem in het gezicht, wat hem er voor de rest van zijn leven geen mooiere jongen op maakt. Ook zou hij deel hebben uitgemaakt van een jeugdbende genaamd ‘Maffia van West’. In het boek F-side is niet makkelijk (2003) omschrijft Paul Dogger, groot tennistalent begin jaren 80, hem als ‘iemand die een groep van zes man invliegt en fluitend weer wegloopt’. In de jaren 70 was Van de Pol keeper in het hoogste jeugdteam van DWS.

Rond 1982 brengt Nieuwe Revu een verhaal over de F-side.

Iemand vertelt over een opvallende figuur, genaamd Martin van de Pol. “Begin jaren 80 zag je hem steeds vaker. Een jochie met een grote mond. Ineens zat ie onder de tattoos. Hij had onder meer ‘Men Utd’ laten zetten. Wat natuurlijk ‘Man Utd’ had moeten zijn. Je kon zien dat hij onberekenbaarder en daardoor gevaarlijker was dan ieder ander. Ik heb hem in de jaren 80 ook weleens met Koninginnedag op badslippers zien lopen. Mocht ie even luchten uit de bajes. Even later stond ie met flessen te gooien bij Café Drukwerk. Over flessen gesproken: hij heeft er ook eens eentje kapotgeslagen op het hoofd van een FC Twente-steward. Ik herinner me ook hoe hij eens tegenover een stel politieagenten een treiterig liedje zong over een hoofdagent die e ven daarvoor om het leven was gekomen. Ik zie nog zo voor me hoe een van die agenten zijn zelfbeheersing verloor en met tranen in zijn ogen keihard met zijn wapenstok in Polletjes gezicht sloeg.”

Hij verhuist van het ene naar het andere opvoedingstehuis, maar al met al is over zijn persoonlijk leven in zijn jeugd en vanaf zijn meerderjarigheid (in 1985 wordt hij 21, dan nog de leeftijd waarop iemand meerderjarig wordt) tot zijn poging tot doodslag in 1997 weinig bekend.

‘Begin jaren 80 zag je hem steeds vaker. Een jochie met een grote mond. Ineens zat ie onder de tattoos. Hij had onder meer Men Utd laten zetten. Wat natuurlijk Man Utd had moeten zijn’

Heel veel vijanden

Wat we van drie rechtszaken weten – 1997,2001-2002 en 2017 – was dat Martin van de Pol de kunst verstond overtuigend te jammeren over de spijt die hij had en dat hij er ook niet veel aan kon doen en jawel, hij had fouten gemaakt, maar hij ging zijn leven beteren. Tevens is duidelijk dat Van de Pol van jongs aan nóg een kunst heeft verstaan: af mensen tegen zich in het harnas jagen. Eerlijk gezegd was hij zonder enige twijfel een psychopaat die beter levenslang in een gesloten inrichting had kunnen zitten; dat

had heel wat leed en deining voorkomen.

Een afrekening was het dus beslist, op 4 maart 2021. Moest hij alsnog boeten voor het mollen van twee Hells Angels in 2000? Niemand die het op dit moment weet. Misschien, misschien niet. Een journalist van DPG Media spreekt bij de portiek waar Polletje levenloos onder een laken ligt met iemand ‘met Ajaxmuts’ die zegt de vermoorde man nog van vroeger te kennen. Uit Nieuw-West, waar Polletje in het bendeleven meedraaide. Wie het gedaan zou kunnen hebben? “Het kan echt van alles zijn,” zegt de omstander. “Als je zo’n leven leidt, heb je heel veel vijanden. Eigenlijk heeft hij het nog lang volgehouden.”