Uitgekotst door De Kuip, omarmd door De ArenA: is Berghuis nu thuis?

Een kleurrijk mens was hij altijd al. Dat kon je ook zien toen Steven Berghuis in het profvoetbal debuteerde bij FC Twente, amper 19 jaar. Het was op 19 januari 2011, hij viel in voor Ola John. Een pittig joch op rechts, linksbenig, één zwarte streng haar danste op zijn voorhoofd. Hij deed een paar leuke dingen en had ook wat akkefietjes.

Zijn tweede optreden kwam een halfjaar later: op 30 juli deed hij in de Arena mee tegen Ajax om de Johan Cruijff Schaal. Nu en dan provoceerde hij, niet heel erg. Tikje overmoedig. Begin tweede helft kreeg hij een gele kaart voor een dommige schwalbe; hij werd van het veld gestuurd, want het was zijn tweede (Twente won, 1-2).

Dr. Jekyll and Mr. Hyde

Dat kenmerkt hem sindsdien, ruim een decennium lang al: er gebeurt altijd iets. Niet altijd op een leuke manier, vaak is zijn gedrag omstreden. Dan kiest in de hersenen een vonk de verkeerde synaps en voeren de ledematen iets uit wat ze beter na hadden kunnen laten. Hij schopt iemand onderuit, bijvoorbeeld, zoals twee keer gebeurde in de bekerwedstrijd Heerenveen- Feyenoord, op 17 februari 2021. Rode kaart, waarna de 1-3-voorsprong van zijn club teloorgaat (4-3). Maar ja, aan wie was die aanvankelijke voorsprong te danken? Juist, helemaal aan de invallen en dreigende acties van Steven Berghuis. De Telegraaf: ‘Berghuis is de voetballende Dr. Jekyll and Mr. Hyde, het schoolvoorbeeld van iemand met twee gezichten. Het ene moment apathisch, afwachtend, zonder strijd en slecht spelend om daarna met vuur, passie en goed voetbal de tegenstander op een hoop te spelen.’

Meestal gebeurt hem dat in belangrijke wedstrijden. De spanning van het zich moeten bewijzen als het er werkelijk om gaat, maakt veel in hem los, vuur en gedrevenheid, maar ook agressie van de verkeerde soort. Denk aan 2 april 2017, Ajax-Feye-noord. Berghuis, dan nog huurling van Watford, wil een corner nemen en krijgt een bal die vanuit het publiek wordt gegooid tegen z’n bovenarm. Zo te zien niet zo’n drama, maar in één beweging trapt hij met volle kracht de bij de hoekvlag klaarliggende bal het publiek in. Dat zit dichtbij, het is niet zonder gevaar. Onbezonnen, oliedom, een wonder dat de daar zittende supporters het laten bij woeste gebaren en geschreeuw. Niet heel redelijk van Stevie, want het was niet het publiek dat die bal tegen zijn overgevoelige bovenarm gooide, maar één laffe kwast die onder bescherming van anonimiteit iets deed wat hij anders nooit had gedurfd.

Prima gastje

Nog interessanter is Berghuis’ gedrag nadat medespelers hem hebben gekalmeerd en scheidsrechter Kuipers de gele kaart heeft getrokken. Aangeslagen voelt hij aan z’n nek en kijkt naar de hand of er bloed aan zit. Gossie. Een aandoenlijke poging zich te rechtvaardigen, in feite vertoon van schaamte. Hij is geschrokken van zichzelf. Het is namelijk best een prima gast hoor, deze Steven. Geen macho, geen bullebak, beetje driftig misschien, ‘een gewone jongen uit Apeldoorn’, zoals hij zelf in 2021 voor de camera van ESPN zou zeggen.

In de Premier League (2015-2016) had hij bij Watford geen voet aan de grond gekregen. Weinig te winnen daar in de provinciestad ten noorden van Londen. Hoewel, en ook dat tekent hem, hij er met zelfkritiek op terugkijkt.

De ‘mindset’ was niet juist, zegt hij begin 2019 tegen VI. De jaren ervoor, bij AZ, was hij veel aan de bal, lekker dominant. Te laat beseft hij dat het daarginds anders zal verlopen: 4-4-2, verdedigen, weinig balbezit. “Maar in mijn hoofd kon ik de switch in het denken niet maken.” Dat gaat hij nu anders aanpakken, hij zal na Feyenoord weloverwogen kiezen voor een mooie club met het juiste speltype. Want weet wel, hij heeft nog plannen om de top te bereiken. Dat is inmiddels duidelijk.

Bij Feyenoord doet hij het goed (2016-2021), hij groeit uit tot vormgever en aanjager, aanvoerder ook. Met afstand de beste en de grootste persoonlijkheid. Een ploeg echt motiveren, bij de hand nemen, dat lukt hem echter niet. Hij is dominant, maar kan er slecht mee uit de voeten dat anderen veel minder goed zijn; de verantwoordelijkheid drukt op zijn schouders. Mikos Gouka, Feyenoord-watcher van het AD:

“Er zijn spelers bij Feyenoord die, eenmaal in balbezit, niet weten hoe snel ze moeten kijken of Berghuis de bal wil hebben. Ze vrezen de afkeurende reacties van de aanvoerder.”

Vooral in zijn laatste twee jaren in Rotterdam gedraagt hij zich gefrustreerd en geïrriteerd zodra het tegenzit. Soms klinkt de kritiek op medespelers, achteraf wanneer hij als aanvoerder voor de camera’s dient te verschijnen, Als nieuwe aankoop van Feyenoord, augustus 2016. hard en ongezouten. September 2020: “We leverden slecht veldspel, hadden een slechte bezetting, een laag tempo en namen weinig initiatief. Dat is helaas niets nieuws. We spelen nooit echt overtuigend, vandaag wederom niet.” Je eigen maten verbaal aftuigen, dat is not done.

Talloos veel incidenten schijnen er ook achter de schermen te zijn geweest. Woede na een te fel duel op de training met de jonge linksachter Malacia, onenigheid met trainer Dick Advocaat. Laatstgenoemde heeft niet zoveel op met de moderne middelen als data- en video-analyse, en dat zint Berghuis niet. Voor de camera zegt hij dat dan ook in weinig verbloemende bewoordingen; hij zet de 73-jarige neer als oldskool.

In Oranjezomer klapt René van der Gijp, die Dick Advocaat goed kent, uit de school. “Dick heeft bij Feyenoord een halfjaar op z’n tanden moeten bijten. Dat is best triest natuurlijk. Dat zo’n (...)

Berghuis het die man zo moeilijk maakt. Dick heeft daar ’s nachts echt van wakker gelegen. Dat hoorde ik van iedereen. Je laat je het toch door zo’n minkukel niet moeilijk maken? Het is een kwal van een gozer.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.