'10% van de Nederlanders heeft een hekel aan kerstmuziek'

De eerste

Je zou het door alle muziek, etentjes en het uitwisselen van cadeautjes bijna vergeten, maar met kerst vieren we de geboorte van Jezus Christus, de persoon waarvan christenen geloven dat hij de zoon van God is. De term kerstmis stond oorspronkelijk dan ook puur voor de mis die gehouden werd om de geboorte en het leven van Christus zo rond het jaar nul te vieren. De oorsprong van kerstliedjes is zo mogelijk nog ouder en stamt af van de muziek die Britse heidenen ten gehore brachten tijdens de winterzonnewende, het moment dat de winter haar intrede doet. Vroege christenen namen de traditie van zang en dans over en begonnen met het maken van hun eigen muziek, speciaal voor kerst.

Het vroegst bekende kerstnummer is Angel’s Hymn en werd in het jaar 129 opgevoerd tijdens een kerstmis in de Italiaanse hoofdstad Rome. In de middeleeuwen verloor kerst een groot deel van haar populariteit en in 1647 werd het in Engeland zelfs een tijdlang bij wet verboden. Rond 1840 begonnen William Sandys en Davis Gilbert in Groot-Brittannië met het verzamelen van in het diepste geheim gezongen kerstliedjes en in korte tijd groeide kerst toch weer uit tot een volksfeest. De allereerste muziek op de radio was overigens ook een kerstnummer. Op 24 december 1906 brengt de Canadese uitvinder Reginald Fessenden via een phonograaf een vioolversie van het nummer O Holy Night op de radio ten gehore.

Een goede kersthit maken betekent kassa. Sinds Mariah Carey haar kerstknaller voor het eerst zong in 1994 harkte ze alleen al aan radiogeld meer dan 50 miljoen euro bijeen. En de teller tikt nog altijd door.

Kerstradio

Doorgaans geldt dat we in Nederland pas nadat Sinterklaas en zijn Pieten weer het land uit zijn de kerstboom optuigen en de radiozenders beginnen met de eerste kerstliedjes. Maar voor wie dat te lang duurt, is er sinds enkele jaren de digitale radiozender The Christmas Station, een initiatief van Sky Radio. Al sinds 1 oktober wordt op die zender zeven dagen per week 24 uur per dag kerstmuziek gedraaid. Muziekdirecteur Frans van Dun: “De start van het online Christmas Station is een ijkpunt voor mensen geworden, het is het officiële begin van de donkere maanden voor kerst. De gezelligheid van Kerstmis geeft de meeste mensen een warm gevoel. Dat verklaart meteen het succes van het station: het gaat allemaal om het gevoel, je kunnen warmen aan mooie, gezellige kersthits.”

Hoewel Sinterklaas vooral onder kinderen nog altijd erg populair is vanwege de cadeautjes, verkiezen acht op de tien Nederlanders als ze moeten kiezen kerst boven de goed heiligman.

Nederkersthits

Hoewel Kerstmis oorspronkelijk uit Europa komt, is het vooral aan de Verenigde Staten te danken dat we het nu zo groots vieren. De introductie van radio en televisie maakte kerst zeker daar al snel tot een enorme happening waar ook commercieel goed aan verdiend kon worden en dat waaide weer over naar Europa. In Nederland vieren we een redelijk vergelijkbare kerst met Amerika, al hebben wij twee dagen terwijl ze het aan de andere kant van de sloot met één enkele dag moeten doen. Qua kerstmuziek komt verreweg het grootste aandeel uit de VS, al kennen wij ook nog wat antieke eigen liedjes die de tand des tijds hebben doorstaan. Zo stamt De Herdertjes Lagen Bij Nachte uit 1852, Stille Nacht uit 1818 en Oh Denneboom bestaat zelfs al sinds de zestiende eeuw. Ook de Nederlandse muziekindustrie probeert het af en toe met kerstliedjes. De bekendste zijn wellicht Eenzame Kerst van André Hazes uit 1976, Natte Kerst van Rob de Nijs uit 1994, Kerstmis van Marco Borsato uit 2010 en Flappie van Youp van ’ t Hek uit 1981.

Uit onderzoek in opdracht van Buma/Stemra is gebleken dat tien procent van de Nederlanders een hekel heeft aan kerstmuziek. Grootste ergernis in ons land: Oh Denneboom.

Kersthaat

Naast de populairste kersthits is door muziekblad Billboard ook onderzocht welke nummers het meest gehaat worden om te horen. Barbra Streisands Jingle Bells uit 1967, Santa Claus Is Coming to Town van de Jackson 5 uit 1970 en Grandma Got Run Over By a Reindeer van Elmo en Patsy uit 1979.

We hebben nu twee kerst dagen, maar als het aan de Kerk had gelegen waren dat er zelfs vier geweest. Tijdens een concilie in Mainz in 813 werd daartoe besloten, om het kort daarna weer in te perken.

De tien populairste

Het toonaangevende Amerikaanse muziekblad Billboard heeft groot onderzoek gedaan naar de tien grootste kersthits ooit geschreven. Dit is hun top 10:

1 All I Want for Christmas Is You – Mariah Carey (1994)

2 Rockin’ Around the Christmas Tree – Brenda Lee (1958)

3 The Christmas Song (Merry Christmas to You) – Nat King Cole (1946)

4 Jingle Bell Rock – Bobby Helms (1956)

5 Feliz Navidad – José Feliciano (1970)

6 A Holly Jolly Christmas – Burl Ives (1964)

7 Carol of the Bells – Peter J. Wilhousky (1914)

8 White Christmas– Bing Crosby (1940)

9 It’s the Most Wonderful Time of the Year – Andy Williams (1963)

10 Last Christmas – Wham! (1984)