De meest excentrieke huurmoordenaar ter wereld: Imre Arakas

Begin april 2017 stijgt vanuit Alicante een passagierstoestel op dat naar Dublin vliegt. Aan boord bevinden zich meerdere agenten van de Ierse recherche. Ze houden een man in de gaten die rustig zijn krantje openslaat en ogenschijnlijk als toerist onderweg is naar de Ierse hoofdstad. Eenmaal aangekomen op Dublin Airport krijgen de rechercheurs assistentie van andere observatierechercheurs. Ook staat een arrestatieteam paraat. De hele operatie wordt in opperste concentratie uitgevoerd.

De man is lang, heeft lang grijs haar tot op zijn schouders en heldere blauwe ogen. Hij heeft iets van een filmster of een fotomodel. Vanaf het vliegveld neemt hij een shuttlebus naar het centrum. Hij wandelt wat rond en begeeft zich naar een theaterwinkel. De politieteams schuiven voorzichtig achter hem aan. Eenmaal in de winkel zien ze van afstand dat hij een pruik aanschaft en een scheerspiegel.

Zo’n ding die je mee kan nemen op vakantie om jezelf nat te scheren. Daarop wordt hij opgehaald door de bestuurder van een witte Mercedes en rijdt hij mee naar een woning in het westen van Dublin, waar hij uitstapt en naar binnen gaat. In de woning spreekt hij met een ander persoon, zo registreren de politiemensen.

De volgende dag in de vroege ochtend is het moment van ingrijpen, zo besluit de leider van de opsporingsoperatie. Met veel geweld valt een arrestatieteam de woning binnen. Ter plekke wordt de man aangehouden. Hij krijgt een kap op en gaat mee, de politiewagen in.

Notoire crimineel

De kalme, foutloze politieoperatie brengt daarmee een einde aan het vrije bestaan van een notoire crimineel. Een gangster van wie de Ierse overheid zegt dat hij deel uitmaakt van de Kinahan-clan, een misdaadorganisatie die sinds jaar en dag de straten van de Ierse hoofdstad onveilig maakt. Het gaat om Imre Arakas (57), geboren en getogen in Estland. Een man die van plan was om in Dublin een liquidatie uit te gaan voeren, zo zegt de politie. Hij zou op het punt staan om een voornaam lid van het Hutch-kartel om te brengen: ene James ‘Mago’ Gately, van huis uit kickbokser van beroep. Dat was al het idee op basis van eerder onderzoek, maar het komt ook naar voren uit de inhoud van de Blackberry die Arakas bij zich had en waarvan men de laatste berichten kon inzien. En wat de onderzoekers lezen, liegt er niet om: doel was om James Gately om te brengen bij de garage van zijn woning. Handlangers van Arakas hebben een tracker onder de zandbeige Toyota van Gately geplakt.

Zodra hij geboeid het rechtbankgebouw in Vilnius wordt binnengeleid, weet hij zich te ontdoen van zijn bewakers en springt hij door het raam naar buiten

Zo kan hij worden gepakt op het moment van thuiskomen. Arakas wil de hit uitvoeren met een enkel schot; meer tijd is er namelijk niet. “Voordat je het weet, heeft de target zijn garagedeur al achter zich dichtgeslagen,” zo laat hij weten. “Ik heb maar een paar seconden. Maar dat geeft niet, ik verzin wel wat. Misschien moet ik nog een keer goed kijken naar hoe de situatie ter plekke is.”

Samenzwering tot moord

De Ierse openbaar aanklager heeft geen kind aan Arakas, zodra die voor de rechter verschijnt. De Estse crimineel wordt na een kort proces voor ‘samenzwering tot moord’ veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf, en zit aanvankelijk vast in de extra beveiligde Portlaoise-gevangenis; het Ierse equivalent van ‘onze’ EBI. Voor de Ierse politie is het een vangst die goede publiciteit oplevert. De Ierse samenleving wordt al een jaar of drie geteisterd door een hevige gang-war tussen twee rivaliserende clans, de Kinahan- en de Hutch-familie. Hierbij is een groot aantal moorden gepleegd waarvan de daders tot op de dag van vandaag vrij rondlopen. Een arrestatie zoals die van Arakas – volgens de openbaar aanklager een vooruitgeschoven post van de Kinahan-clan – is een succesje dat de opsporingsdiensten goed kunnen gebruiken.

Daar tegenover staat de persoonlijke tragiek: Arakas is een grote trotse man, die in zijn geboorteland in sommige kringen wordt beschouwd als een soort volksheld. Eind oktober 2018 krijgt hij in de Mountjoy-gevangenis een hartaanval. Artsen lappen hem op en installeren een pacemaker. Het maakt zijn voorkomen broos. Bij de rechter, bij de inhoudelijke behandeling van zijn zaak in november, verklaart hij dat de bajes hem zwaar valt, dat hij zich vreemd voelt in Ierland, waar hij nooit eerder is geweest. Hij zegt ‘blij’ te zijn met de pro-Deoadvo-caat die hem is toegewezen. Arakas is geen schim meer van de figuur die ooit door het Sovjetregime als ‘staatsvijand’ werd bestempeld. Arakas speelt al een jaar of twintig een rol in de internationale misdaad en was daarvoor actief binnen een verzetsbeweging in zijn vaderland, het Baltische staatje Estland. Dat iemand met zo’n cv gepakt wordt bij het voortraject van een liquidatie is eigenlijk ‘beneden zijn stand’.

Het is een wat roemloze aftocht voor een crimineel die al zoveel heeft meegemaakt. Ierse journalisten noteren dan ook dat hij het liquidatieplan enkel en alleen heeft aanvaard omdat hij diep in de schulden zat. Zelfs als de liquidatie door zou zijn gegaan, dan zou Arakas niet uit de problemen zijn geweest: de beloning voor de afrekening zou nog niet zo hoog zijn als het bedrag dat Arakas heeft uitstaan bij zijn schuldeisers.

Opstandige activist

Maar wie is deze illustere en ook wat mysterieuze figuur dan wel? We moeten terug naar 1977 wanneer Arakas voor het eerst de voorpagina’s haalt van de kranten in Estland. Dat jaar kalkt hij als opstandige activist met een spuitbus graffiti op een groot aantal overheidsgebouwen in hoofdstad Tallinn, waaronder een aantal politiebureau’s. Het is in een tijdperk dat Estland nog deel uitmaakt van de grote communistische Sovjet-Unie. Arakas is net als veel andere mensen uit zijn land fel tegen die bezetting door de Russische overheerser. Voor de duvel niet bang laat hij dat weten met behulp van de verf uit zijn spuitbus. De dan nog jonge twintiger bekwaamt zich verder als vechtsporter en ambieert een loopbaan op het toneel of in de filmindustrie.

Gerry Hutch (l) en Christy Kinahan (r): de leiders van twee rivaliserende Ierse clans.

De Sovjet-politie komt de graffitispuiter op het spoor en zet hem vast. Het is te danken aan een leraar van de toneelschool – waar hij dan lessen volgt – dat hij al snel weer vrijkomt. Arakas is een artistiek persoon die zich met zijn verf misschien een beetje heeft laten gaan, zo verdedigt de toneelleraar hem tegenover de rechtbank.

Niet veel later maakt de jonge politieke activist en vechtsporter plannen om het land te ontvluchten. Daartoe berooft hij samen met een vriend een schietvereniging, waar ze een groot aantal geweren met munitie buitmaken. Arakas en zijn vriend willen, met enkele wapens op zak, met een bootje de Oostzee naar het vrije Westen oversteken. Zweden is het doel. Zo ver komt het niet. Het vaartuigje komt nog niet op gang of de mannen krijgen panne. De kustwacht ziet de figuren op zee en alarmeert de politie, waarna Arakas opnieuw in de kraag wordt gegrepen. Later zal hij in een interview roepen dat het allemaal wel mis móest gaan met die boot: die was namelijk van Sovjetmakelij.

Arakas is een grote trotse man, die in zijn geboorteland in sommige kringen wordt beschouwd als een soort volksheld

Maar Arakas geeft zich niet zomaar gewonnen. Zodra hij geboeid het rechtbankgebouw in Vilnius wordt binnengeleid, weet hij zich te ontdoen van zijn bewakers en springt hij door een raam naar buiten. Hij valt meters diep naar beneden op een steile helling. Omdat hij zich oprolt, overleeft Arakas deze val. Hij weet weg te komen en duikt onder. De politieke activist blijft bijna drie maanden voortvluchtig. Ondertussen schreeuwt de Sovjet-pers moord en brand. Arakas wordt gelinkt aan de wapendiefstal en de autoriteiten bestempelen hem en zijn handlanger als ‘terroristen’, iets dat hem onder zijn eigen landgenoten juist op veel sympathie komt te staan. Dat helpt hem echter niet: uiteindelijk wordt hij weer gepakt.

De berechting valt ditmaal veel zwaarder uit dan eerder. De jonge uitbreker gaat voor vijftien jaar de gevangenis in. Sovjet-agenten vervoeren hem naar een barre gevangenis diep in Siberië. Daar zit Arakas jarenlang samen met seriemoordenaars, kindermisbruikers, topgangsters en andere politieke gevangenen.

Onderwereldoorlog

Zodra hij vrijkomt in 1992 is de Muur gevallen. Estland is nu een zelfstandige staat. Maar echt vrij voelen de Esten zich nog niet. Grote buurman Rusland bepaalt veel, zowel in de onder- als de bovenwereld; net als in de Sovjettijd.

Arakas, die nog niet vergeten is en gehard is door de bajes, vindt dat Russen niets meer te zoeken hebben in zijn land en hoopt dat ze oprotten. Hij sluit zich aan bij een deels politieke, deels criminele organisatie – de Estse Defensie Liga – die de totale vrijheid van Estland propageert. De ondergrondse beweging zit in de drugshandel en pleegt aanslagen, moorden en ripdeals. Doelwit zijn de Russische clans die zich in Estland ophouden. Die laatsten laten ook niet zomaar over zich heen lopen. Rond 1993 en 1994 ontstaat zo een onderwereldoorlog op Baltisch grondgebied waarbij een kleine tweehonderd doden vallen. Arakas moet hierbij een grote rol hebben gespeeld, al is zijn precieze bijdrage nooit officieel vast komen te staan. Hij dankt aan deze periode evenwel zijn bijnaam: de Slachter.

Arakas werkte mee aan een reclamecamppagne voor een Estse krant.

In 1996 emigreert de gangster met het lange blonde haar naar Zuid- Spanje, waar hij zich in Marbella vestigt, trouwt en twee kinderen krijgt. Hij doet zich voor als ‘gepensioneerde crimineel’ en laat zich interviewen door de media uit zijn eigen land. Zo werkt hij zelfs mee aan een reclamecampagne voor een gerenommeerde Estse krant. Bij een foto waarop hij poseert met zijn roofdierenblik staat de marketingtekst: “Gaat u een moeilijk gesprek liever uit de weg? Geen probleem, dan voeren wij dat wel.”

Dat zijn vijanden hem ondertussen nog niet vergeten zijn, blijkt uit de twee aanslagen die er in Spanje op hem worden gepleegd, eenmaal in 1998 en één in 2001.

De tweede maal zit Arakas in een auto en weet hij ternauwernood weg te komen terwijl een schutter maar blijft vuren.

Het is in deze periode dat de lange Arakas aansluiting vindt bij misdaadorganisaties, zoals de Kina-han-clan, zo vermoeden journalisten die over hem hebben geschreven. Er moet nou eenmaal brood op de plank komen. De ervaren crimineel laat zich dan ook inhuren voor allerlei hand- en spandiensten. De naam van Arakas wordt sindsdien gelinkt aan een groot aantal zaken in het criminele milieu. In 2012 probeert hij de moord op een Estse zakenman in scène te zetten in een poging om de partner van deze zakenman daarmee te belasten. Het is een slordig uitgevoerd afpersingsplan en het faalt spectaculair nadat de politie het project al op voorhand doorziet.

Killer op Facebook

In criminele kringen gaat dan al het verhaal dat Imre zijn scherpte kwijt is. Hoewel dat ook weer een soort afleidingsmanoeuvre kan zijn. In zijn Spaanse woning houdt hij zich bezig met zijn zwerfhonden, foto’s daarvan plaatst hij weer op zijn eigen Facebook-pagina. Op andere momenten zit hij vrijelijk te filosoferen en pent hij zijn gedachten op diezelfde pagina neer. Dan krijg je zinnen als deze: “The difference between who you are and who you want to be is what you do... It’s not the stronger one who wins. It’s the one who was the most persistent. Never give up.”

Dat hij dergelijke bezigheden combineert met het plannen van zware criminele activiteiten is en blijft opmerkelijk. In november 2018, kort na zijn hartaanval, maken de media in Ierland bekend dat de Estse gangster mogelijk snel uitgeleverd zal worden aan Litouwen. Hij wordt daar gezocht voor zijn bijdrage aan de moord op ene Deimantas Bugavicius (26). Een criminele afrekening die plaats heeft gevonden op 6 november 2015. Het slachtoffer werd bij dat incident twaalf keer beschoten, terwijl hij reed in een Mercedes. Het slachtoffer – een drugsdealer bijgenaamd de Diamant – werd vermoord voor de ogen van zijn ex-vriendin, een bekende popster genaamd Jakutiene. Mocht het aandeel van Arakas bij dit levensdelict worden bewezen, dan zal hij de rest van zijn leven vermoedelijk achter tralies doorbrengen, zo vermoeden journalisten uit zijn geboorteregio. Dat zou een tragisch einde zijn voor de man die ooit werd gezien als een soort Robin Hood van de Baltische Staten.