Penoze in pak: dit zijn de grootste witteboordencriminelen van Nederland

Criminelen, die kennen we. Maar wat zijn precies witteboordencriminelen? De Amerikaanse FBI legt het misdaadfenomeen white-collar criminals zo uit: “Witteboordencriminelen plegen strafbare feiten die worden gekarakteriseerd door bedrog, verduistering en/of een grove schending van vertrouwen, maar ze maken in alle gevallen géén gebruik van dreiging en/of geweld.” Deze criminelen zijn vaak, maar niet altijd, mensen met een hoge maatschappelijke positie. Advocaten. Notarissen. Bankiers. Mensen met een ‘rrr’ in hun keel. Vandaar ook die ‘witte boorden’, strak gestreken witte overhemden. Onder een jas met een das. Want het grootste schorem gaat vaak het best gekleed. Toch? Tja. Je zou ook kunnen zeggen: witteboordencriminelen zijn gewoon slim. Ze gebruiken geen geweld, ze zaaien geen angst, hun criminele daden laten veelal nauwelijks sporen na, ze lopen minder snel tegen de lamp dan de gemiddelde draaideurcrimineel die oude dametjes met een mes berooft – en dat is pas érg. Toch? Oordeel zelf: zijn deze mannen schorem of niet?

Theo Kars

Schrijver, oplichter, casanova

Bekend van: de PTT-affaire

Achterovergedrukt: enkele tonnen

Theo Kars wordt in 1940 geboren in een zeer streng gereformeerd gezin. Zou het daarom zijn dat hij rond zijn 23ste het slechte pad op gaat? Kars licht met zijn vrienden in de jaren zestig de Rijkspostspaarbank – de voorloper van de Postbank, nu ING – op slinkse wijze op voor een slordige 180.000 gulden. In die tijd kostte een beetje knappe nieuwe auto ongeveer 5000 gulden. De criminele vriendenclub vervalst spaarbankboekjes en int de bij elkaar verzonnen bedragen vervolgens bij postkantoren door het hele land. Dat gaat goed, ze lopen binnen, maar ze gaan te lang door. Ze lopen tegen de lamp en worden opgepakt. De verontwaardiging in de pers is groot als blijkt dat de kakkineuze student Kars en zijn vrienden, onder wie de zoon van de hoofdredacteur van het keurige tijdschrift Elsevier, achter de misdaad zitten. De bijzondere oplichtingszaak gaat de boeken in als ‘de PTT-affaire’ en levert Kars een gevangenisstraf van twee jaar en drie maanden op. Hij schrijft in de Koepelgevangenis van Haarlem een boek over de oplichtingszaak, De vervalsers, en gaat als hij vrij is samenwonen met twee vrouwen tegelijk. Later verhuist hij naar een comfortabele villa op Ibiza.

Ook maakt hij bekend dat hij nog een keer op frauduleuze wijze aan een zeer grote som geld is gekomen. Euro’s, dit keer.

Hoe dat zit, neemt hij mee in zijn graf. Kars overlijdt op 10 november 2015.

Arie Olivier

Meesteroplichter, schrijver, polderplayboy

Bekend als: Heer Olivier

Achterovergedrukt: ettelijke miljoenen euro’s

Arie Olivier (1939) noemt zichzelf graag Heer Olivier en schrijft zijn voornaam standaard als Ari. Hij liegt dus al bij het schrijven van zijn naam. Het is Heer Olivier die het manuscript van De vervalsers (zie vorige pagina) de Koepelgevangenis uit smokkelt; hij zit daar ook gedetineerd, maar komt eerder vrij dan Kars. De charmante en aalgladde Arie handelt in de jaren zeventig en tachtig in goederen die hij niet levert. In 1983 eist de officier van justitie vier jaar cel tegen Olivier vanwege de in totaal bijna 8 miljoen gulden die hij op die manier zou hebben verdiend. Olivier, tegen de president van de rechtbank:

“Mevrouw, ik ben een koopman en een koopman wil winst maken. Mensen hebben slechte eigenschappen en die gebruik ik, want ze gebruiken mij ook. Ik ben alleen slimmer en ik moet kennelijk nog slimmer zijn wil ik hier niet terugkomen.” De polderplayboy begint na zijn celstraf volgens justitie met het verkopen van vals geld, wat hem in 1997 drie jaar en tien maanden celstraf oplevert in Duitsland. Inmiddels horen we weinig meer van Heer Olivier, de man is op leeftijd. De laatste keer dat hij met de media spreekt is in 2017. Er staan dan een BMW en een Maserati voor zijn deur. Wie meer wil weten over Heer Olivier: zijn memoires zijn te koop in de boekhandel.

Jan F.

Vleesfraudeur, huichelaar

Bekend van: paardenvlees verkopen als rundvlees

Achterovergedrukt: 3,8 miljoen euro (en wellicht veel meer)

Vleeshandelaar Jan F. (1950) uit Breda houdt ervan om met een stalen gezicht zijn fabrieksklanten voor te liegen. Van 2006 tot 2009 koopt hij spotgoedkoop paardenvlees in Zuid-Amerika dat hij duur verkoopt als halal rundvlees in Frankrijk. De handel verloopt via zijn bv’tje Draap. Keer dat woord maar eens om... In 2013 wordt ontdekt dat er in een gigantische partij diepvrieslasagne, die verhandeld wordt door heel Europa, paardenvlees zit in plaats van rundvlees. Het spoor leidt naar, joh, Jan F. Zijn advocaat Rogier Hörchner laat tijdens de daarop volgende rechtszaak optekenen: “Het is een feestje van de media. Paardenvlees of rundvlees, de consument zal het worst zijn.” De rechter denkt er anders over. Die vindt in maart 2021 bewezen dat de liegende slager met zijn bedrijf deel uitmaakte van een criminele organisatie en dat hij persoonlijk valsheid in geschrifte heeft gepleegd. Hij moet 28 maanden de cel in, terwijl hij in Frankrijk nog twee jaar moet zitten. Het Openbaar Ministerie eist 3,8 miljoen euro criminele winst terug.

Hubert M.

eugenaar, belastingfraudeur, oplichter, witwasser

Bekend van: zijn Maserati van de zaak

Achterovergedrukt: een slordige 6 miljoen euro

De waanzinnig ijdele Hubert M. (1949) is bestuursvoorzitter van een van de grootste woningbouwverenigingen van de polder: Rochdale. Omdat hij daar zo trots op is, laat hij zich door een chauffeur rondrijden in een Maserati van de zaak. Maar in 2009 keert het tij en wordt de topman met pek en veren de woningbouwtent uit gejaagd omdat hij zich via allerlei gesjoemel zou hebben verrijkt. Hij zou zichzelf onder meer te veel pensioengeld hebben toegekend, onterecht gedeclareerde bedragen hebben ontvangen en schimmige voordeeltjes hebben gekregen van zakelijke relaties. De rechtbank in Amsterdam veroordeelt Hubert M. in december 2015 tot een onvoorwaardelijke celstraf van 2,5 jaar voor omkoping, verduistering, oplichting, belastingfraude, meineed en witwassen. Quote schreef destijds: “M. heeft over werkelijk alles gelogen en iedereen de schuld proberen te geven van zijn oplichtingspraktijken.”

Eind maart 2019 dient zijn hoger beroep, waarin het gerechtshof Amsterdam er nog een schepje bovenop doet en ‘de Maseratiman’ veroordeelt tot een gevangenisstraf van drie jaar en drie maanden.

Danny K.

Oplichter, charlatan, leugenaar

Bekend van: Palm Invest

Achterovergedrukt: meer dan 20 miljoen euro

Danny K. (1970) claimt in 2006 de gouden graal te hebben gevonden: investeren in vastgoed in Dubai.

Hij begint het investeringsfonds Palm Invest. Het geld dat Danny K. ophaalt, steekt hij in sneeuwwitte villa’s en strakke appartementen op de nieuw aangelegde Palm-eilanden. Maar niet heus. K. haalt tussen de 28 en 30 miljoen euro op. Daarvan investeert hij tussen de 4 en de 5 miljoen in vastgoed op het Arabische schiereiland. De rest van het geld steekt hij in eigen zak. Op maandag 21 januari 2008 valt de FIOD binnen bij acht bedrijfspanden van Palm Invest en bij directieleden in ’t Gooi en Monaco. In juli 2015 veroordeelt de Hoge Raad Danny K. tot een celstraf van vier jaar en negen maanden. 20 miljoen euro is anno 2021 nog altijd zoek.

De grootste witteboordenschurk: Bernie Madoff

Bernard Lawrence (Bernie) Madoff (1938), voormalig voorzitter van de Amerikaanse Nasdaq, doet in het groot wat René van den B. net iets kleiner aanpakt: hij licht vrienden en kennissen uit zijn netwerk op door ze te laten investeren in zijn eigen beleggingsfonds. In het geval van Madoff zijn dat rijke mensen, beroemde mensen (Steven Spielberg, Larry King), mensen van adel en advocaten en bankiers. Madoffbegeeft zich namelijk in de hoogste kringen en geniet daarom ook zeer veel vertrouwen. Ten onrechte, zo blijkt in 2009. Vrienden die investeren bij Madoffworden betaald met het geld dat nieuwe vrienden, die beginnen met investeren bij Madoff, inleggen. Dit heet een piramidespel. Aan de top zit je nog redelijk goed, onderaan ben je de lul. Madoffkrijgt 150 jaar cel voor naar schatting 65 miljard dollar aan fraude, maar zit niet meer vast. Hij overlijdt namelijk afgelopen april in zijn cel.

Remco V.

Belastingfraudeur, oplichter

Bekend van: Palm Invest

Achterovergedrukt: meer dan Danny K.

Sommige witteboordencriminelen zoeken elkaar op, want samen de boel tillen is kennelijk leuker dan alleen. Remco V. (1969) is de rechterhand van Danny K. in het Palm Invest-debacle. Daarvoor onttrekt hij zoveel cash aan zijn IT-bedrijf Déficom, dat een kei is in dubbele facturen sturen, dat die tent failliet gaat. De curator doet aangifte wegens frauduleus handelen. Er is een schuld van 1,5 miljoen euro. Na Palm Invest (celstraf vier jaar en negen maanden) lult Remco V. 1,2 miljoen euro uit de portemonnee van twee vrienden. Dat geld gaat er natuurlijk zo doorheen bij V., die geen gat in zijn hand heeft, maar een gat in zijn hand is. Afgelopen januari wordt hij opgepakt in Spanje vanwege Europese BTW-fraude.

Op papier verkochten hij en zijn compagnons voor ongeveer een half miljard euro aan mobiele telefoons, tablets en computerchips. Die fictieve handel liep via een aantal bv’s. Door het ene bv’ tje werd geen btw afgedragen en door het andere werd wel btw teruggevraagd. Er hangt Remco V. dik vier jaar cel boven het hoofd.

Zelf ontkent hij met klem dat hij bij deze btwfraude is betrokken.

Gerard van der Z.

Fraudeur, witwasser

Bekend van: het oplichten via Stichting Gereformeerde Bouwcorporatie voor Bejaarden

Achterovergedrukt: 24,5 miljoen euro

Van 2003 tot en met 2008 is Gerard van der Z. (1961) directeur van de Stichting Gereformeerde Bouwcorporatie voor Bejaarden (GBB) te Hoofddorp. Naast het runnen van deze bouwtent heeft hij ook een witwas-bv’tje, dat op naam staat van zijn zus. Onder meer via deze bv lopen allerlei schimmige deals die raken aan de GBB en worden afgesloten met vastgoedvriendjes. In 2008 komt de fraude naar buiten en wordt Van der Z. ontslagen.

Volgens de rechter, die vonnist in 2013, heeft Van der Z. zich schuldig gemaakt aan, haal even adem, systematische en professionele oplichting, valsheid in geschrifte, illegale prijsopdrijving en witwassen. Hij moet 3,5 jaar de bak in en 24,5 miljoen euro terugbetalen. Er zijn dagen dat Panorama dat bedrag niet op de bank heeft staan...

Jan van V.

Meesteroplichter, belastingfraudeur, witwasser

Bekend van: de Bouwfraude

Achterovergedrukt: trof een schikking van 75 miljoen euro met de benadeelden

Meesteroplichter Jan van V. (1957), die opgroeit in het keurige Bloemendaal, is jarenlang een van de hoofdrolspelers in een van de grootste vastgoedfraudes die Nederland ooit heeft gekend. Via een groot netwerk van projectontwikkelaars en vastgoedhandelaren, accountants, notarissen en makelaars (want: ons kent ons) wist Jan van V. vanaf midden jaren negentig miljoenen guldens en later euro’s weg te sluizen. Onder de benadeelde partijen was onder meer het Philips Pensioenfonds en het Bouwfonds.

Daarom is deze gigantische oplichtingszaak ook bekend onder de naam de Bouwfraude. De twee vastgoedfondsen claimden een schade te hebben geleden van 200 tot 250 miljoen euro. Hoe groot de omvang van de fraude is, stond te lezen in het Algemeen Dagblad: “In de vroege ochtend van 13 november 2007 doet justitie invallen op 67 adressen in Nederland, België en Zwitserland. Op nog eens veertig adressen vordert de FIOD-ECD de administratie. Vijftien personen worden die dag gearresteerd. In totaal zijn meer dan zeshonderd bijzondere opsporingsambtenaren plus tientallen leden van het OM en de rechterlijke macht betrokken bij de invallen, gecoördineerd vanuit Eindhoven. Naast de eerder opgenomen 55.000 telefoongesprekken vergaart men 200 meter aan papieren en elf terabyte aan digitale documenten.”

Oplichter Jan van V. wordt in januari 2012 veroordeeld tot vier jaar cel voor valsheid in geschrifte, witwassen, omkoping, wapenbezit en het leiding geven aan twee criminele organisaties.

In hoger beroep wordt dat in 2015 zeven jaar cel. Voor de financiële schade treft de oplichter een schikking met het Openbaar Ministerie van in totaal 75 miljoen euro.

René van den B.

Charmeur, oplichter, leugenaar

Bekend als: wonderbelegger

Achteroverdrukt: ongeveer 90 miljoen euro

“Mijn stelregel was en is dat je een klant zo moet naaien dat hij het lekker vindt,” zegt René van den B. (1957) met droge ogen in zakenblad Quote. Nadat hij vier jaar in de Koepelgevangenis van Haarlem (is ‘de Koepel’ voor witteboorden gebouwd?!) heeft vastgezeten.

René van den B. wordt in 2006 achter tralies gezet vanwege oplichting, bedrieglijke bankbreuk, valsheid in geschrifte, beleggen zonder vergunning en witwassen. Van den B., actief in de Nederlandse tenniswereld, heeft meer dan 1400 particuliere beleggers opgelicht voor naar schatting 90 miljoen euro. Lang verloopt het piramidespel (bestaande deelnemers worden betaald van het geld van nieuwe deelnemers) van Van den B. voorspoedig. Omdat oudere deelnemers uitbetaald krijgen, onder het mom van een stevig rendement op hun investering, wordt Van den B. al snel gezien als een wonderbelegger. Pas later blijkt dat hij beter de Nederlandse Bernie Madoff (zie kader) genoemd kan worden, al vindt hij die vergelijking zelf een beetje mank gaan. “Ik was eerder. Daarnaast heeft het bij mij allemaal niet zo lang geduurd, terwijl Madoff decennialang mensen heeft opgelicht.”

Wat kunnen we leren van deze boeven?

Je zou kunnen zeggen: erg hè, die witteboorden die de boel oplichten!

Wat een penoze! Maar ja, ze brengen je zoon of dochter niet aan de drugs. Ze zitten niet in de mensenhandel. En ze schieten Peter R. de Vries niet dood. Journalist Bart de Koning, die een boek schreef over witteboordencriminaliteit, zegt: “Fraude is een victimless crime. Er is geen zichtbare schade.

Er ligt niemand bloedend op de grond.”

Fraudeurs worden dan ook minder hard aangepakt dan ‘echte’ criminelen. “In de hele westerse wereld wordt fraude minder snel bestraft.

Het is niet concreet, er is vaak niet één schuldige. Fraudeurs zitten netjes in een pak. Ze zijn vaak een stuk slimmer dan gewone criminelen, dus ze lullen ook makkelijker. Ik denk dat ze daardoor ook moeilijker te vangen zijn.” Moeten we dan de witteboordencriminaliteit in? Nou, wat houdt ons tegen? Goed fatsoen waarschijnlijk! Wat we in elk geval van witteboordencriminelen kunnen leren is dat eerlijkheid lang niet altijd het meeste loont. Dat je met een beetje bluf erg ver kunt komen. En dat je niet bang moet zijn. Komt een leugentje om bestwil je goed uit? Gewoon doen! Maar maak het niet te gek, want de gevangenis is geen hotel. Nee, ook niet in Nederland.