Iedereen beeft voor Lysander de R. - de gevaarlijkste gevangene van Nederland

“Een keihard en beestachtig chapter. Alles was erop gericht de baas in Haarlem te zijn en te blijven,” aldus de rechtbank in juli 2018 tijdens de uitspraak tegen drie kopstukken van de beruchte Haarlemse Hells Angels. President Lysander de R. werd veroordeeld tot negen jaar cel vanwege onder meer afpersing, mishandelingen en bedreigingen. Hij was sinds 2014 leider van een criminele organisatie die volgens de rechtbank in Haarlem en omgeving ‘een waar schrikbewind’ voerde.

De leden die na zijn verkiezing bleven ‘wisten wat de lijn was en zetten die voort’. Twee andere kopstukken, sergeant-at-arms (ordehandhaver) Ricardo van der H. (nu 46) en treasurer (penningmeester) Frank L. (inmiddels 41) kregen zeven en vijf jaar cel.

Ook in de bajes zit Lysander de R. allesbehalve stil. Zo richt hij in mei 2019 vanuit de gevangenis de nieuwe motorclub Hardliners MC op. Hun logo lijkt provocerend veel op dat van de Hells Angels waar hij met bad standing uit zou zijn gegooid. Het lettertype van de emblemen, de kleurstelling roodwit en ook de vleugel zijn identiek, maar in plaats van een doodshoofd is er een haai te zien. Hardliners groeit door zijn expansiedrift al snel uit tot een motorclub van flinke proporties. Van alle outlaw motorclubs kent het de laatste jaren de snelste groei. Dat komt niet alleen doordat het relatief makkelijk is om lid te worden, maar ook doordat Hells Angels, Satudarah, No Surrender en Caloh Wagoh inmiddels allemaal verboden zijn in Nederland, hoewel nog niet alle vonnissen definitief zijn. Hardliners MC telt nu ongeveer tweehonderd leden en 22 chapters. In een voortgangsrapport over de aanpak van motorbendes dat in juni 2021 verscheen, staat dat de politie bijna negentig leden van Hardliners in beeld heeft. In het rapport – dat is opgesteld door gemeenten, politie, het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst en de Koninklijke Marechaussee – wordt Hardliners ‘een bende van stevige omvang’ genoemd, ‘waar ook de problematiek van ondermijnende criminaliteit duidelijk naar voren komt’. Leden van de motorclub kwamen in 2020 nadrukkelijk naar voren bij een reeks incidenten in Noord- Holland, onder meer tussen leden van Satudarah. Het betreft onder meer explosies bij woningen, autobranden, een schietpartij en afpersing.

Rustig uitslapen

Vorige maand schreef De Telegraaf dat Lysander de R. binnen Justitieel Complex Zaanstad voor een schrikbewind zorgde. Hij zou gevangenispersoneel en medegedetineerden intimideren en Hardliners volledig aansturen vanuit de grootste en modernste gevangenis van Nederland. De R. werd al snel voorzitter van de Gedetineerdencommissie (Gedeco) op de afdeling Oost 600; de machtigste positie voor een gevangene. Hij kon daardoor voor overleg op afdelingen komen waar andere gedetineerden geen toegang hebben. “De R. bepaalt wat er gebeurt met geld voor activiteiten op de afdeling, wat en wie er komt op de afdeling en zelfs wanneer er iemand mag stofzuigen zodat hij rustig kan uitslapen,” zegt een bron tegen de krant. “Hij is ook meermalen gezien in de hokken van medewerkers, waar hij gewoon achter een computer mag zitten. Hij bedreigt andere gedetineerden en perst ze af. Hij leidt de club door gesprekken te voeren met een naar binnen gesmokkelde telefoon die een andere gedetineerde op zijn cel bewaart. Inspecties op zijn cel hebben dus geen zin.” De R. zou ook beschikken over gegevens van afdelingshoofden en andere leidinggevenden.

“Sommigen zijn doodsbang en durven niet meer tegen hem op te treden. Niemand durft zijn vingers te branden aan De R. De angst is groot,” aldus dezelfde bron. Medegedetineerden en personeelsleden zouden het verhaal bevestigen.

EEN INGEWIJDE: ‘HIJ IS KNETTERGEK, ZEER GEWELDDADIG EN MANIPULEREND. DIE WORDT OP EEN BEPAALD MOMENT IN EEN TONNETJE TERUGGEVONDEN. HIJ LIJDT AAN GROOTHEIDSWAANZIN’

Klager mishandeld

Op de afdeling Oost 600 waar De R. de dienst uitmaakte, werd in een computer een keylogger gevonden waarmee mogelijk malware is verspreid. Met een keylogger kunnen toetsaanslagen en muisbewegingen van een gebruiker geregistreerd worden. Hierdoor kunnen buitenstaanders heimelijk inloggen en persoonlijke data stelen. Het apparaatje dat lijkt op een usb-stick is niet van personeelsleden, dus de zorgen zijn direct groot. De Telegraaf suggereert dat De R. er meer van weet. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) bevestigt dat er inderdaad een keylogger in Zaanstad is gevonden, maar dat het is uitgesloten dat die is geplaatst door een gevangene en is ingezet voor criminele doeleinden. “De betreffende personeelsleden zijn geïnformeerd dat namen en zakelijke mailadressen en nummers bij leden van de gedetineerdencommissie terecht zijn gekomen,” zo klinkt het. “Deze gegevens zaten in stukken voor de commissie, en dat had niet mogen gebeuren.” Bewakers en ook medegedetineerden op afdeling Oost 600 ergeren zich dan al langer aan Lysander de R., een van de beruchtste criminelen van Zaanstad. Volgens ingewijden maakt hij deel uit van het ‘Kartel van Zaanstad’: een drietal dat naast De R. zou bestaan uit een van de verdachten uit het Marengo-proces rond Ridouan Taghi en een verdachte van de vergismoord op de Amsterdamse dj Djordy Latumahina. Cipiers en gedetineerden trekken meerdere keren bij leidinggevenden aan de bel over het gedrag van De R., maar volgens hen gebeurt daar te weinig mee. Een personeelslid: “Klachten die worden ingediend bij een afdelingshoofd belanden bij De R. Die intimideert vervolgens de personen van wie de meldingen afkomstig zijn.”

Een van de melders zou mishandeld zijn, maar sancties blijven uit.

Het incident werd zelfs op camera vastgelegd, maar de beelden zijn niet gebruikt als bewijs. Ook na het indienen van een schaderapport wordt de Hardliners-baas de hand boven het hoofd gehouden. Hij hoeft uiteindelijk niets te betalen.

EEN PERSONEELSLID: ‘KLACHTEN DIE WORDEN INGEDIEND BIJ EEN AFDELINGSHOOFD BELANDEN BIJ LYSANDER. DIE INTIMIDEERT VERVOLGENS DE KLAGERS’

Dodenlijst en inval

Volgens een insider draait alles om imago bij de Dienst Justitiële Inrichtingen en blijven fouten bewust binnenshuis. Inmiddels is Lysander de R. overgeplaatst van JC Zaanstad naar de extra beveiligde afdeling van de PI in Krimpen aan den IJssel. Dat gebeurt – zo meldt RTL Nieuws op 31 augustus – nadat in de cel van De R. in Zaanstad een dodenlijst opduikt met namen van gevangenispersoneel. Justitie brengt hem in verband met het bijhouden van die lijst. Zowel de DJI als de politie Noord-Holland wil niet ingaan op vragen.

Op een bijeenkomst zijn bezorgde gevangenismedewerkers bijgepraat over het onderzoek dat loopt naar de bedreigingen. Remco Kint, de advocaat van De R., laat aan RTL Nieuws weten dat ‘de dodenlijst een broodjeaapverhaal is’ en overweegt juridische stappen. Lulverhaal of niet: twee dagen na De R.’s overplaatsing doet de politie een inval in de woning van Frank L., een van de huidige kopstukken van Hardliners MC. Volgens de politie vindt de inval plaats ‘in het kader van een lopend opsporingsonderzoek’. De politie wil niet zeggen of er ook iets is gevonden bij de huiszoeking. Frank L., die vijf jaar cel uitzat vanwege deelname aan een criminele organisatie, verboden wapenbezit, wietteelt, brandstichting, poging tot afpersing en mishandeling, kwam in mei 2020 op vrije voeten. Hij verloor vorig jaar een kort geding over het lidmaatschap van Hardliners. De rechterhand van Lysander de R. mag van de rechter geen nieuwe activiteiten ontplooien binnen de motorclub.

L. staat in augustus 2019 op een foto waarbij de leden van Hardliners poseren op het bordes van het stadhuis in Haarlem. Daarover zo meer. Op een foto uit de tijd dat hij penningmeester van de Haarlemse Hells Angels was, poseert Frank L. met een drankje in zijn hand naast twee internationale Hells Angels in een buitenlands clubhuis. De drie dragen full colours, slaan hun handen gebroederlijk om elkaars schouders en kijken indringend de cameralens in.

Furieus in de rechtszaal

Het nieuws over de recente intimidaties van De R. komt geenszins uit de lucht vallen.

Ingewijden vertellen in juni 2015 al tegen Haarlems Dagblad dat Lysander de R. als president van de Haarlemse Hells Angels ‘alleen maar uit is op oorlog’. “De sfeer is totaal veranderd. ‘Lee’ is knettergek, zeer gewelddadig en manipulerend. Die wordt op een bepaald moment in een tonnetje teruggevonden. Hij lijdt aan grootheidswaanzin. Zelfs de andere chapters in Nederland hebben schoon genoeg van hem, maar doen niks in de hoop dat het probleem zich oplost.”

De R. staat bekend om zijn explosieve karakter. Zo zou hij naar verluidt in Zaanstad geregeld medegedetineerden mishandelen en sloeg hij een tv aan diggelen na het verlies van een potje FIFA op een PlayStation. In zijn nek staat de tattoo ‘FTW’, biker slang voor ‘Fuck The World’ en ‘Forever Two Wheels’.

In juni 2018 is Panorama aanwezig in de zwaarbeveiligde Bunker in Amsterdam-Osdorp tijdens de laatste zittingsdag van het proces tegen de Haarlemse Hells Angels.

Het lijkt een rustige ochtend te worden in de meest troosteloze rechtbank die ons land ‘rijk is’.

Daar waar de rolgordijnen altijd potdicht zitten, de snoepautomaat standaard leeg is en de koffie smaakt naar slootwater. De rust in de rechtszaal wordt echter bruut verstoord als De R. plotseling furieus van zijn stoel opspringt.

Schreeuwend en met wilde armgebaren dreigt de situatie even uit de hand te lopen als de tierende biker hoog boven de rechtbank uittorent. Hij is woest omdat hij zich niet gehoord voelt door de rechter. Even lijkt het zelfs alsof de heetgebakerde Haarlemmer (breed postuur, blauwe sweater, ravenzwart achterover gekamd haar dat glimt van de gel) iemand aan gaat vallen of met stoelen en tafels gaat smijten. Het vuurwerk slaat tegelijkertijd ook over naar de publieke tribune waar de vader van een van de verdachten eveneens van zijn stoel springt en naar een parketwachter brult. In alle chaos proberen de parketwachters zowel De R. als de oudere man tot kalmte te manen. Dat lukt slechts gedeeltelijk. Om de boel te sussen, schorst de rechter de zitting een kwartier.

ENKELE SATUDARAH- LEDEN ZOUDEN ZIJN OVERGESTAPT NAAR HARDLINERS, WAARNA ZE NAAR EEN WONING WORDEN GELOKT EN ZICH ONDER BEDREIGING VAN WAPENS MOETEN UITKLEDEN. FOTO’S DAARVAN VERSCHIJNEN OP SOCIALE MEDIA

Naakte vernedering

Amper een jaar na zijn veroordeling richt Lysander de R. de nieuwe motorclub Hardliners MC op.

Opsporingsdiensten houden de OMG (outlaw motorcycle gang) van meet af aan in de smiezen. In augustus 2019 poseren ongeveer 25 clubleden in full colours op het bordes van het Haarlemse stadhuis. De fotosessie is met de rug naar de camera toe en geldt als een provocatie richting burgemeester Jos Wienen van Haarlem die eerder het clubhuis van de Haarlemse Hells Angels sloot. Wienen werd sinds september 2018 bedreigd. Ook oud-burge-meester Bernt Schneiders kreeg eerder te maken met intimidaties. In juni 2015 vliegt zijn auto in de hens, waarna Schneiders persoonsbeveiliging krijgt. Naar verluidt zou De R. een van zijn handlangers de opdracht hebben gegeven om de klassieke Volvo van de ex-burgemeester in brand te steken.

De keiharde koers die het chapter Haarlem met de komst van Lysander de R. zeven jaar geleden insloeg, sluit naadloos aan bij de huidige Hardliners-ramkoers. Werden destijds geregeld leden van rivaliserende motorclubs bedreigd, mishandeld en afgeperst, de Hardliners zetten die lijn voort. Zo ontploft in december 2020 een explosief bij een woning in Hoorn, waarbij meerdere woningen en auto’s beschadigd raken. De bom zou volgens De Telegraaf zijn bedoeld voor een prominent Satudarah-lid. Enkele ex-leden daarvan zouden zijn overgestapt naar Hardliners, waarna de overgelopen leden door hun voormalige Satudarah-brothers naar een woning worden gelokt en zich onder bedreiging van wapens moeten uitkleden. Vernederende foto’s daarvan belanden op sociale media met de tekst: “Van je broeders moet je het hebben.” Twee dagen na dit incident ontploft de bom bij het hooggeplaatste Satudarah-lid. Volgens bronnen als vergelding voor de vernedering. In januari 2021 ontploft opnieuw een zwaar explosief bij een woning in Hoorn waar een Satudarah-lid verblijft. Dezelfde maand pakt de politie de 40-jarige Rogier H. op voor een schietpartij in Zwaag. Dit prominente lid van Hardliners krijgt ruzie met een man op straat waarna hij een schot lost. Volgens advocaat Remco Kint heeft het incident niets van doen met de reeks vergeldingsacties tussen ex-leden van Satudarah en Hardliners. H. krijgt uiteindelijk negen maanden cel voor verboden wapenbezit.

Veroordelingen

Het zijn niet de enige incidenten waarbij leden van Hardliners betrokken zijn. In april dit jaar worden vijf leden uit Noord- Holland veroordeeld tot drie jaar cel voor een gewelddadige afpersing van een man uit Opmeer. Het vijftal probeerde het slachtoffer in oktober 2019 een bedrag van 10.000 euro afhandig te maken.

Ze maken uiteindelijk 1900 euro buit. De hoogste straf is voor Stefan R. M. (29), alias rapper Steef, president van de Hoornse chapter, die naast de afpersing ook veroordeeld wordt voor verboden wapen- en drugsbezit. Hij is volgens de rechtbank de initiatiefnemer en leider van de afpersing, waarbij het slachtoffer in zijn huis werd mishandeld en met een vuurwapen werd bedreigd. Ook Jeremy N. (28) uit Opmeer krijgt drie jaar cel. Hij is al vaker veroordeeld voor geweldsdelicten en andere strafbare feiten. Steef is overigens niet de enige rapper die lid is van Hardliners. Ook rappers Kleine Viezerik en MF Juice zijn of waren lid van de motorclub. De 38-jarige Gregory dos S., alias MF Juice, zit drie jaar celstraf uit voor een gewelddadige afpersing van een man uit Hippolytushoef.

In mei 2021 raakt de 45-jarige Dirk Zwitser zwaargewond bij een schietpartij aan de Beeksteeg in Haarlem. Hij overlijdt twee dagen later in het ziekenhuis aan zijn verwondingen. Hij zou een ruzie hebben willen sussen. De 31-jarige verdachte Hadley van N. zou volgens geruchten lid van Hardliners zijn. Van N. zit sinds zijn arrestatie in voorarrest op verdenking van moord of doodslag en wordt binnenkort voor onderzoek opgenomen in het Pieter Baan Centrum. In november is er een tweede pro-formazitting in deze zaak.

‘FEESTBAJES ZAANSTAD’

Justitieel Complex Zaanstad opende zijn deuren in 2016 als vervanging van de Bijlmerbajes en de Koepelgevangenis in Haarlem. De gevangenis in Zaanstad komt al enkele jaren negatief in het nieuws als een soort ‘feestbajes’ waar van alles zou kunnen en alles mag. In oktober 2018 werden met binnengesmokkelde telefoontjes filmpjes gemaakt en gelekt naar De Telegraaf. Daarop zijn feestende gedetineerden te zien die aan het blowen en dansen zijn op Nederlandstalige rap. In november 2018 werden bij 425 celinspecties in Zaanstad 125 naar binnen gesmokkelde middelen of voorwerpen gevonden. Blowen en smokkelwaar is op zich niks nieuws natuurlijk in de lik, maar voor de modernste gevangenis van Europa zijn de filmpjes een flinke smet op het blazoen. Eerder nam een bewaarder ‘per ongeluk’ een imitatiepistool mee naar zijn werk, maar ook daar bleef het niet bij... In januari 2020 ontvingen afdelingshoofden ernstige bedreigingen, die ook waren gericht aan een leidinggevende van afdeling Oost, waar Lysander de R. toen verbleef. Daarnaast werd JC Zaanstad de afgelopen jaren in verlegenheid gebracht door enkele seksrellen, waardoor sommige personeelsleden werden weggestuurd. In juli 2021 ging het zelfs om de dochter van een afdelingshoofd die een relatie had met een gevangene. Vorige maand werden op de luchtplaats in Zaanstad enkele simkaarten en iPhones gevonden, die vermoedelijk werden bezorgd met een drone.

REACTIE ADVOCAAT LYSANDER DE R.

Remco Kint, de advocaat van Lysander de R., zegt dat zijn cliënt verbaasd was over het artikel in De Telegraaf. Zijn reactie tegenover de krant:

“Het Justitieel Complex Zaanstad wordt onterecht afgeschilderd alsof het feitelijk geen gevangenis zou zijn. Mijn cliënt zit echter sinds 2018 opgesloten achter slot en grendel en zo ervaart hij dat ook. Hij moet net als elke andere gedetineerde voor veel zaken toestemming vragen en verder gelden voor hem dezelfde regels als voor iedere andere gedetineerde.”