Bloeddorst en moordlust in Limburg: de bende van Venlo

Genooi is een volksbuurt in het noordelijk deel van Venlo. In de jaren negentig wordt de verpauperde wijk geteisterd door drugsoverlast en prostitutie. Een van de dames van lichte zeden is Marleen, die een vaste klant heeft die verliefd op haar is geworden. Het is Jeu Wissink, een bolle vijftiger met blozende wangen en blonde krullen. Hij heeft Marleen een ring cadeau gegeven. Ook heeft hij vol trots zijn Rolex laten zien aan Huub, een duivenmelker die de hoeren in Venlo rondrijdt.

Wissink verdient flink geld met het bewaken van wietkwekerijen in Venlo en omstreken, zo vertelt de mentaal beperkte Huub aan ene Kuuk in het plaatselijke café ’t Pumpke, die het op zijn beurt weer doorbrieft aan zijn neef Frenky P., die een reputatie als inbreker heeft. Samen met Sanny P. (geen familie) smeden ze een plan om Wissink te beroven. Ze schatten dat de man zo’n 100.000 gulden in zijn woning moet hebben liggen. Ook maken ze alvast een verdeling van de buit: 30.000 voor Kuuk, 30.000 voor Sanny, 30.000 voor Frenky en 10.000 voor Huub.

Op de avond van 20 januari 1994 gaan Sanny en Frenkie met de auto naar het huis van Jeu Wissink in de Wederikstraat in Reuver, zo’n twintig minuten rijden. Sanny belt aan. Als de wietbewaker de deur opendoet, drukt Frenky direct een Beretta tegen zijn hoofd. “Dit is een overval,” roept hij. Eenmaal in de huiskamer moet Jeu op zijn buik op de grond gaan liggen. Terwijl Sanny op hem gaat zitten om de handen van Wissink met tape vast te binden, houdt Frenky hem onder schot. Maar de forse Jeu komt overeind en Sanny valt van zijn rug. Daarop vuurt Frenky enkele kogels af op Jeu, maar die blijft gewoon overeind staan. Pas als Sanny hem met zijn meegebrachte honkbalknuppel een paar flinke klappen op zijn hoofd heeft gegeven, valt Jeu tussen de salontafel en de bank. Hij zit onder het bloed en smeekt om een ambulance. Maar Frenky houdt zijn Beretta op zo’n dertig centimeter van het hoofd van Wissink, knijpt zijn ogen dicht en drukt af. Twee keer. Vervolgens slaan de twee op de vlucht en rijden linea recta naar Kuuk in Venlo.

Die is woedend als hij hoort wat er is gebeurd. De twee hebben geen buit meegenomen, ja een Rolex, maar die heeft Frenky in paniek uit de auto gegooid. De twee moeten van Kuuk terug naar het huis van Wissink om alsnog het vermoede geld op te halen. Maar als het duo aankomt in de Wederikstraat in Reuver, is deze afgesloten met rood-witte politielinten. Wissink, die iets eerder op de avond was gevonden door zijn zoon, is dood: twee kogels in zijn hoofd, twee in zijn rug en een in zijn wijsvinger.

Fatale kogels van Frenky

Met de moord op Wissink zijn ook de twee hoofdrolspelers binnen de Bende van Venlo genoemd: Frenky P. (1973) en Sanny P. (1976). Frenky groeit als middelste kind op in Venlo-Zuid. Als klein jongetje is het al een explosief ventje dat flink wordt verwend door zijn vader. Na de scheiding van zijn ouders gaat het bergafwaarts met Frenky. Hij blijft zitten op de lts, pleegt inbraak na inbraak, handelt in namaakhorloges en verkoopt gestolen goederen.

In de zomer van 1993 raakt Frenky betrokken bij een conflict in de Venlose drugswereld. De 23-jarige Turk Ibrahim Karaca wordt door Hacibey K., onder andere eigenaar van coffeeshop Number One in het hoerenstraatje van Genooi, ontslagen omdat hij een partij hasj ter waarde van 8000 gulden zou hebben gestolen. Op 18 juni wordt Ibo, zoals Karaca door vrienden wordt genoemd, vlak bij zijn huis door drie auto’s klemgereden en door een groep van ongeveer vijftien man meegenomen naar de oevers van de Maas. Onder hen ook Frenky, zijn jongere broertje Dennis en zijn vriendin Astrid de B. Verder bestaat de groep vooral uit Turken, onder wie een drietal illegalen. Bij het terrein van Océ-van der Grinten wordt Karaca doodgeschoten. Volgens getuigen vuurt Frenky de fatale kogels af. Ibo wordt dood achtergelaten op een aspergebed. In de daaropvolgende dagen worden ook de drie illegale Turken doodgeschoten, die bij de moordpartij op Karaca aanwezig waren geweest. Volgens verschillende getuigen, die later verklaringen afleggen tegen de politie, zijn ook de drie illegalen door Frenky vermoord. Het vreemde is dat de lijken van de drie nooit zijn gevonden, ook is hun identiteit nooit achterhaald.

Sanny P. groeit in een ander milieu op dan Frenky. Zijn moeder Alda is ambitieus en studeert rechten aan de universiteit, zijn stiefvader is internist. Sanny is een slimme jongen, die na de nonnenschool op het vwo van het plaatselijke Thomascollege begint. Hij is een groot fan van Fleetwood Mac en een verdienstelijk honkballer bij de Mustangs. Hij wil net als zijn moeder en oom later advocaat worden. Maar het gaat mis met de introverte Sanny. De ruzies thuis met zijn stiefvader zijn talrijk, zeker nadat Sanny’s echte vader Harrie is overleden. Op school zakt hij weg en belandt hij uiteindelijk op het mbo.

Moord tijdens carnaval

Sanny en Frenky ontmoeten elkaar in het voorjaar van 1993 in dansclub Madson, vlak bij het station van Venlo. Ondanks hun verschillende achtergrond worden de twee gezworen kameraden. Het duo is onafscheidelijk, maar de vriendschap lijkt niet helemaal gelijkwaardig te zijn. Sanny kijkt huizenhoog op tegen Frenky, die lak heeft aan alles en iedereen en altijd een stapeltje bankbiljetten in zijn zak heeft. Sanny gaat er steeds meer uitzien als zijn boezemvriend. Hij laat een ‘matje’ groeien, ruilt zijn sneakers in voor bordeelsluipers, zijn overhemden worden steeds opzichtiger en hij draagt gouden kettingen met grove schakels. Frenky ziet zichzelf als de Tony Montana van Venlo, de opgefokte gangster in de Amerikaanse film Scarface.

De twee raken samen steeds dieper in de criminaliteit. Ze persen mensen af, steken gebouwen in brand, stelen auto’s, mishandelen homo’s en plegen talloze inbraken. Hun specialiteit is het stelen van assimilatielampen, verlichting die gebruikt wordt in de tuinbouw - en onmisbaar zijn bij het kweken van wiet.

In januari 1994, het duo kent elkaar dan nog geen jaar, plegen de twee de uit de hand gelopen overval bij Jeu Wissink in Reuver. Enkele weken na de moord op Wissink is het carnaval. En weer hebben de boezemvrienden een tip gekregen van oom Kuuk. Het bejaarde tuindersechtpaar Sjeng (78) en Ferda (80) van Rijn zou 35.000 gulden in een weckpot in de kelder bewaren. De gepensioneerde komkommer- en augurkenteler woont samen met zijn vrouw in een vrijstaand huisje in de Klagenfurtlaan, aan de rand van Venlo, niet ver van het ouderlijk huis van Sanny. Hij is er vaak langsgefietst op weg naar honkbal.

Het echtpaar zit televisie te kijken als er op carnavalsdinsdag wordt aangebeld.

Hun nog thuiswonende zoon Jan is de stad in, verkleed als boer. Ferda doet nietsvermoedend de deur open en wordt direct overrompeld door Frenky en Sanny, die gewapend met een broodmes en een honkbalknuppel het halletje binnen stormen. Ze zijn niet alleen. Ook Marcel N. en Sjakie H., beiden zwaar verslaafd aan harddrugs, zijn van de partij en in bezit van messen. De 18-jarige Astrid de B. blijft aanvankelijk in de Opel Ascona van Frenky zitten.

De jongens dwingen de oude vrouw de kelder in om het geld te gaan halen. Intussen is Sjeng op het rumoer afgekomen en dat wordt hem fataal. Hij wordt door de overvallers een paar keer gestoken. Als Ferda met de weckpot de kelder uitkomt, ziet ze haar man in een plas bloed liggen. Tevergeefs probeert ze te vluchten, ook zij wordt gekeeld. Astrid die op het lawaai afkomt valt flauw bij het zien van het bloedbad in de gang.

Kort daarop vertrekt het gezelschap naar de binnenstad van Venlo. Het broodmes wordt onderweg uit de auto gegooid. Ze hebben toegangskaarten voor het carnavalsfeest in De Gouden Tijger, een eeuwenoud café in de Lomstraat. Tot in de kleine uurtjes drinken en feesten ze daar, alsof er niets is gebeurd.

Na de moorden op het oude tuindersechtpaar vieren ze tot diep in de nacht carnaval in De Gouden Tijger

Hysterisch geschreeuw

In april, zo’n twee maanden na de moord op het echtpaar Van Rijn, wordt Marcel N. opgepakt voor een aantal inbraken. Als de politie hem verhoort, noemt de junk een drietal medeplegers: Frenky, Sanny en Sjakie H. De laatste kan tijdens het politieverhoor zijn kaken niet op elkaar houden en verklaart honderduit. Niet alleen over de talloze inbraken die hij samen met anderen heeft gepleegd, volgens hem hebben Frenky en Sanny ook de moord op Jeu Wissink eerder dat jaar op hun geweten. Ook bekent H. betrokken te zijn bij de moord op het tuindersechtpaar. En hij niet alleen, ook noemt hij de namen van de anderen: “Enkele weken voor carnaval kregen wij een tip dat in een woning veel geld zou liggen. Een paar dagen later zijn wij − Frenky, Sanny, Marcel en ik − die woning gaan bekijken, en daarna nog een keer. Het was de bedoeling de woning te doorzoeken. Op carnavalsdinsdag zijn we in een Opel Ascona naar de woning van die oudjes gegaan. In de auto zaten Marcel, Sanny, Frenky, Astrid en ik (…). Marcel belde aan. Meteen toen de deur openging sprong hij naar binnen en zette de vrouw het mes op de keel. Ik heb de man een keer gestoken. Ik had het mes in mijn rechterhand en stak onderhands in een zwaaiende beweging met kracht in het onderlichaam van de man. Op dat moment stak ik op een bot of zoiets. Het mes hoorde ik ‘tok’ zeggen, het knikte zelfs licht in het lichaam. Ik was met Marcel en de vrouw in de kelder, terwijl Sanny en Frenky met de man in de gang waren. Marcel bedreigde de vrouw in de kelder, waarna zij een blik aanwees en zei dat daar geld in zat. Om het geld zat een elastiekje. Hierna zijn we naar boven gegaan. De vrouw was hysterisch aan het schreeuwen. Ze werd vastgehouden, het mens kon geen kant meer op. Op dat moment stak Frenky haar meerdere malen in het lichaam.

Direct daarna werd de vrouw losgelaten.

Ze viel als een zoutzak op de grond.

(…) Ik heb gezien dat Frenky naast de man zat en hem een knie in de rug zette, aan zijn hoofdhaar de kop optrok en met zijn mes de man de keel doorsneed. Hij zei hierbij dat die oude teringzak hem niet meer kon verraden.”

Bizarre verklaringen

Het politieonderzoek naar de moorden op het echtpaar Van Rijn en Jeu Wissink dijt snel uit. Dat komt mede door de verklaringen van de verschillende verdachten. Die zijn soms wel heel erg bizar. Zo zou volgens Dennis, het jongere broertje van Frenky, de groep, die inmiddels in de pers de naam Bende van Venlo heeft gekregen, zo’n achttien moorden hebben gepleegd.

Uiteindelijk worden vijftien personen voor de rechter gedaagd. Het hoger beroep dient in Den Bosch. Sanny en Frenky bekennen de dood van Jeu Wissink, maar ontkennen bij hoog en bij laag bij andere moorden betrokken te zijn. Volgens de advocaten van de twee is er buiten de krakkemikkige verklaringen van enkele medeverdachten geen snipper bewijs. Frenky krijgt op de laatste dag van het proces het woord.

Sjakie H: ‘Ik heb gezien dat Frenky met zijn mes de man de keel doorsneed. Hij zei hierbij dat die oude teringzak hem niet meer kon verraden’

Hij is verontwaardigd: “In dat hele pak dossier kom je overal mijn naam tegen. Je leest alleen maar Frenky dit, Frenky dat. Dan vraagt de politie me: Waar was je dan die nacht dat Karaca werd vermoord? Je hebt geen alibi. Hoe weet ik nou waar ik twee jaar geleden was?

Het wordt tijd dat ik uit die nachtmerrie kom; ik word er langzamerhand gek van.” Enkele weken later veroordeelt het gerechtshof in Den Bosch Frenky tot levenslang, mede omdat hij weigert zich psychiatrisch te laten onderzoeken. Hij is schuldig aan zeven moorden. “Uit het oogpunt van vergelding en bescherming van de samenleving is een definitieve verwijdering van verdachte uit de samenleving absoluut noodzakelijk,” laat het gerechtshof weten. De president van het hof is nog niet halverwege het voorlezen van het arrest of Frenky, voor het eerst in driedelig pak, verlaat hoofdschuddend de rechtszaal. “Ik hoor het: bewezen dit, bewezen dat. Ik ga naar m’n cel terug.”

Sanny komt er veel genadiger van af: hij krijgt tien jaar cel en tbs voor betrokkenheid bij zes moorden en een ontvoering. De Turkse verdachten van de Bende van Venlo krijgen straffen variërend van twee tot vijftien jaar. De hoogste straf is voor Hacibey K., voor onder andere het opdrachtgeven van de moord op Ibrahim Karaca.

Het is inmiddels bijna 25 jaar geleden dat de Bende van Venlo zijn eerste moord pleegde. Toen Frenky drie jaar later voor levenslang achter de tralies verdween, zag de wereld er compleet anders uit dan tegenwoordig. Genooi was nog een aftandse achterstandswijk. De bendeleden hadden nog guldens in plaats van euro’s geroofd. Harde cash was overal voorhanden. Internet bestond voor de gewone burger bijna nog niet. Er waren geen tablets en smartphones.

Mocht Frenky vrijkomen, dan zal hij worden voorbereid op zijn terugkeer in de samenleving. Hij krijgt dan bijvoorbeeld les in het gebruik van internet, telefonie en digitaal betalen.

Sanny, Frenky’s voormalig partner in crime, is al jaren op vrije voeten.

Misschien dat hij straks op zijn beurt Frenky wegwijs kan maken in de moderne wereld.

DE LEDEN VAN DE BENDE VAN VENLO

De bende van Venlo had geen vaste samenstelling. Er was ook geen sprake van een duidelijke organisatie. Centraal in de groep stonden Frenky en Sanny. In totaal verschenen vijftien mensen voor de rechter. Hieronder een korte beschrijving van een aantal andere bendeleden.

Sjakie H. (1972), alias de Bukseschieter (letterlijk: de Broekenschijterd). Had de merkwaardige gewoonte om na een inbraak zijn ontlasting achter te laten. De verslaafde Sjakie werd veroordeeld tot veertien jaar cel en tbs, onder andere voor betrokkenheid bij de moord op het echtpaar Van Rijn. Kreeg het tijdens zijn detentie in Scheveningen aan de stok met kindermoordenaar Michel Stockx.

Nico B. (1950), alias Ome Kuuk. Oom van Frenkie, die zijn neef tipte over grote hoeveelheden cash die bij Jeu Wissink en het echtpaar Van Rijn zouden liggen.

Astrid de B. (1976). Vriendin van Frenkie, schoenenverkoopster uit Tegelen. Werd in hoger beroep vrijgesproken voor moord, vooral vanwege de inhoud van haar dagboeken met goudkleurige slotjes.

Marcel N. (1971). Net als Sjakie H. verslaafd. Verklaarde uitgebreid tegen de politie. “Tegen de avond spoot Sjaak speed, slikte ikzelf een bommetje van dat spul en gebruikte we daarnaast nog wat heroïne.” Daarna ging het richting de woning van het echtpaar Van Rijn.

Hacibey K. (1971). Eigenaar van verschillende coffeeshops. Werd ook wel de maffiaburgemeester van Venlo genoemd. Veroordeeld voor onder andere het opdrachtgeven tot moord op Ibo Karaca. Tijdens de uitspraak door het hof in de zaak Hacibey K. ontstond er tumult in de rechtszaal. Vanaf de publieke tribune werden schoenen en cosmetica in de richting van de rechercheurs in de rechtszaal gegooid. Sommige Turkse mannen spuwden in de zaal, anderen maakten een mes-over-de-keel-gebaar. De publieke tribune werd ontruimd door 35 politieagenten.

Hassan T. (1954). Ex van Ine, de moeder van Frenky. Werd in hoger beroep veroordeeld tot twaalf jaar cel voor betrokkenheid bij de moord op Ibo Karaca en twee illegale Turken. Het rare was: hun lichamen werden nooit gevonden en hun identiteit niet achterhaald. T. kwam in 2017 nog in het nieuws, omdat hij werd verdacht van gijzeling van de moeder van Frenky P. Dat had hij in 2004 ook al eens gedaan. Onder bedreiging van een vuurwapen moest Ine toen een verklaring schrijven die T.’s onschuld als lid van de Bende van Venlo zou moeten aantonen.

De vrouw deed dat, maar deed ook aangifte bij de politie nadat Hassan T. bij haar was vertrokken. Het leverde T. een gevangenisstraf op van twee jaar.