André Heil (Feyenoord)
De Slag om het Zuiderpark in 1987 (FC Den Haag-Ajax, 25 gewonden) staat bekend als de eerste grote voetbalrellen tussen twee Nederlandse clubs. Maar de eerste Nederlandse ‘voetbaldode’ valt op 8 december 1991. FC Twente-supporter Erik Lassche (21) is die nacht met andere Twentse fans gaan stappen in Enschede. Als de discotheken leegstromen, ontstaat bij een automatiek een opstootje tussen dronken supporters van Feyenoord en Twente die later die middag tegen elkaar spelen. Na wat duw- en trekwerk trekt iemand plotseling een mes. Erik Lassche, die het opstootje probeert te sussen, wordt in zijn hart getroffen en sterft in het ziekenhuis. De politie pakt ’s middags middags zes man op in het huis van Twentespeler Robin Schmidt.
Eén van hen, de dan 27-jarige Feyenoordhooligan André Heil, bekent de fatale messteek te hebben toegebracht. Heil, vaker aangehouden wegens geweldsmisdrijven, krijgt vier jaar cel. In 1995 is Heil met meerdere Feyenoord-hooligans te gast in het RTL4programma Lief en Leed, maar verder dan een vooraankondiging komt het niet. Feyenoord- enUtrechthooligans zitten samen in de studio als Ajaxhooligans de boel komen verstoren. Nog voordat het programma de lucht ingaat, raken de groepen met elkaar slaags waarna de knokpartij buiten verder gaat. In 2014 wordt de lange Rotterdammer geportretteerd in de korte docu Feyenoord Till I Die. Hij is dan twee jaar gestopt met drank en staat op een wachtlijst voor een levertransplantatie. Over de fatale steekpartij in Twente zegt hij: “Het gebeurt en je kunt het niet terugdraaien. Het is nooit mijn intentie geweest dat die jongen dood ging. Ik heb er vier jaar voor gezeten en het heeft mijn leven echt getekend. Hier in Rotterdam zijn ze trots op me en vinden ze me een held. Ik zie dat zelf niet zo.” Over de Slag bij Beverwijk in 1997 waarbij Ajax-hooligan Carlo Picornie om het leven kwam, zegt Heil: “Ik ben daar gelukkig niet bij geweest want anders had ik misschien nu nog binnengezeten.”
Carlo Picornie (Ajax)
Op 23 maart 1997 vindt in een weiland langs de A9 bij Beverwijk het dieptepunt plaats uit de Nederlandse voetbalrellen.
Bij een massale vechtpartij tussen hooligans van Feyenoord en Ajax overlijdt Ajax-hooligan Carlo Picornie (35). Picornie, die deel uitmaakt van de oude garde F-Siders, doet het qua rellen al een poos rustig aan: hij is hoteleigenaar in Amsterdam, heeft een vrouw en twee zoontjes. Het hoeft volgens ingewijden niet meer zo nodig, maar voor dit treffen doet hij graag weer een keer mee. Naar verluidt vooral om de wrange nasmaak na een eerdere mislukte confrontatie op de A10 tussen de twee harde kernen van zich af te slaan. Onder invloed van drank, pillen, pep en coke gaan honderden hooligans (de Feyenoorders veruit in de meerderheid) elkaar als beesten te lijf met messen, honkbalknuppels, stokken, stroomstootwapens, kettingen, ijzeren staven en klauwhamers. Bij het korte brute geweld raken de Ajax-hooligans ingesloten en blijft de forse Picornie vooraan staan, ook als een overmacht van Feyenoord-hooligans op hem afkomt.Er wordt verschrikkelijk op hem ingeslagen, geschopt en ingestoken. Hij overlijdt uiteindelijk door messteken in zijn rug en hersenletsel. Op YouTube circuleert een filmpje van de F-Side uit 1982 van een nog jonge Picornie met kroeshaar die al een leidersrol vervult tijdens rellen tussen Ajax en Utrecht.
Martin van de P. alias 'Polletje' (Ajax)
Minstens zo bekend als Picornie was Ajax-hooligan Martin van de P. alias ‘Polletje’ die begin jaren tachtig eveneens als tiener een gewelddadige reputatie binnen de F-Side heeft. In het boek F-Side is niet makkelijk omschrijft voormalig tennisprof Paul Dogger hem als iemand die zo een groep van zes man invliegt en fluitend weer wegloopt. Een voormalig F-Sider zegt dat je begin jaren tachtig al kon zien ‘dat hij onberekenbaarder en gevaarlijker was dan ieder ander’. Polletje wordt vooral berucht als hij op 20 februari 2000 in de Haarlemse seksclub Esther samen met portier Joey L. (‘Popeye’) vier mannen waaronder twee Hells Angels doodschiet na een volledig ontspoorde ruzie. Hij is dan net vrij na drie jaar cel wegens twee verkrachtingen (die hij zelf altijd ontkende) en het neersteken van de nieuwe vriend van zijn ex. Van de P. en Joey L. krijgen in hoger beroep voor het bloedblad vijftien jaar cel wegens driemaal doodslag. De eis tegen Polletje was levenslang. Na zijn vrijlating in 2010 vervult Polletje al snel weer een prominente rol binnen de harde kern van Ajax. Hij gaat aan de slag als beveiliger in het supportershome, coördineert busreizen, bepaalt welke vlaggen er hangen en wie in het honk merchandise verkoopt. Volgens De Telegraaf schuift hij ook regelmatig aan bij vergaderingen tussen Ajax, de gemeente en de politie over risicowedstrijden.
Op 23 november 2012 raakt Van de P. betrokken bij een schietpartij in Badhoevedorp die de 41-jarige Remco Hillegers het leven kost. De moordaanslag was vermoedelijk bedoeld voor Remco’s oudere broer Martin die evenals Polletje ongedeerd blijft. Volgens De Telegraaf zou Polletje ook telefonisch opdracht hebben gegeven voor het massaal gooien van vuurwerk tijdens de bekerfinale PEC Zwolle-Ajax (5-1) in 2014 in De Kuip. Daarnaast zou hij zich opwerpen als een soort ‘spelersbodyguard’. Justitie vermoedt verder dat Polletje betrokken was bij diverse geweldsincidenten, afpersing van medesupporters, drugshandel en het opdracht geven van een bezetting van sportcomplex De Toekomst in oktober 2015. Een maand later gebeurt er iets dat niemand voor mogelijk hield. Tijdens het tumultueuze uitzwaaien inclusief veel vuurwerk van de spelersbus van Ajax in aanloop naar de Klassieker in De Kuip, krijgt ‘Seal’, destijds voorzitter van de AFCA Supportersclub, een duw van Polletje. Seal, een Molukker van in de veertig, stoort zich al langer aan Van de P.’s greep op de harde kern en slaat Polletje met één vuistslag tegen de grond. Polletje wordt daarna nog wel bij wedstrijden gezien, maar is veel minder prominent aanwezig.
In 2017 wordt hij nog gearresteerd vanwege wapenbezit. Hij krijgt slechts een taakstraf omdat hij zegt op zoek te zijn naar een rustiger leven. Pol is vader geworden en wil zorgen voor zijn dochter.
Voor de ogen van zijn 7-jarige dochter werd Polletje, 57 jaar slechts, doodgeschoten. In de media staat dat hij de laatste tijd vocht tegen kanker. Mensen uit de buurt herinneren hem vooral als een aardige en lieve man.
Pierre Bouleij (FC Den Bosch)
Op 16 december 2000 breken er drie dagen lang rellen uit in de Graafseweg in Den Bosch als FC Den Bosch-hooligan Pierre Bouleij (31) door een agent in zijn huis wordt doodgeschoten. Bouleij is vader van vier kinderen, amateurbokser en heeft een stadionverbod. De politie gaat naar de wijk Hambaken vanwege een burenruzie waarbij Bouleij met een mes dreigt. Agenten willen de ruzie sussen, maar Bouleij sommeert ze zijn woning te verlaten. De Bosschenaar heeft een mes in zijn handen, maar volgens ooggetuigen kan de agent die Bouleij doodschiet dat mes niet hebben gezien omdat Bouleij deze achter een deur houdt. Uit pure wraak over het politieoptreden richten zo’n 150 hooligans een enorme ravage aan in de stad en koelen hun woede op de politie. De steeds groter wordende groep wordt naar de Graafseweg gedreven die drie dagen lang in een oorlogsgebied verandert. De politieagent wordt uiteindelijk vrijgesproken van moord omdat hij volgens de rechter handelde uit noodweer.
‘Het hooliganisme is zijn leven. Over zijn gewelddadige acties toont hij geen enkel berouw’
Gijs van Delft (Feyenoord)
Gijs van Delft (‘Grijze Gijs’) is in 1982 te zien in het tv-programma Hier en Nu waar hij geïnterviewd wordt door Catherine Keijl. Hij heeft dan net vastgezeten voor een bom die hij tijdens AZ-Feyenoord het veld opgooit en vlak voor de spelers ontploft. In een interview met zeven hooligans na de veldslag in Beverwijk provoceert Van Delft voor de camera de Ajax-hooligans door naast André Heil te zeggen dat als ze het allemaal niet zo eerlijk vonden ze maar naar Rotterdam moeten komen. “Dán ben je een hooligan!” Inmiddels maakt hij na decennialang als harde kernkopstuk bij rellen betrokken te zijn geweest sinds eind jaren negentig video’s van supportersrellen. Zo is Van Delft bij de kampioensrellen in 1999 in Rotterdam waar hij door een politiekogel in zijn been wordt geraakt terwijl hij aan het filmen is. Hij belandt vijf weken in de bak, maar bewijs dat hij agenten bedreigde ontbreekt.
Hij was simpelweg aan het filmen. Tegenwoordig schuift hij als bestuurslid van de Feyenoord Supportersvereniging aan bij overleggen over de club.
Dat Van Delft (56) geen al te best voorbeeld voor zijn zoon is, blijkt wel als die op zijn 19de betrokken raakt bij de beruchte strandrellen in Hoek van Holland. In augustus 2009 belagen groepen hooligans agenten die zich zó bedreigd voelen dat ze na tientallen waarschuwingsschoten gericht schieten. Daarbij komt de 19-jarige Robby van der Leeden om het leven. Volgens de rechter speelt Van Delft jr. als één van de leiders van de jonge harde kern van Feyenoord een grote rol bij de strandrellen. BurgemeesterAboutaleb spreekt na de arrestatie van de eerste drie verdachten waaronder ‘de zoon van één van de grote namen binnen de hooliganwereld. Het zijn jongens die het geweld plegen helaas hebben geërfd van hun vaders’. Op Kerstavond 2011 trapt Van Delft jr. op het Rotterdamse Stadhuisplein een man in zijn gezicht die ernstig letsel oploopt. Poging tot doodslag volgens justitie. Die veroordeelt hem in 2012 voor dat geweld en zijn aandeel in de strandrellen tot 26 maanden cel, waarvan zes voorwaardelijk. Ook zou de hooligan volgens justitie een prominente rol hebben gehad tijdens rellen na Excelsior-Feyenoord in mei 2017.
De Ridderkerker heeft een strafblad van zes kantjes en zit tot 2020 een stadionverbod uit. “Het hooliganisme is zijn leven. Over zijn gewelddadige acties toont hij geen enkel berouw,” zo oordeelt justitie.
Leonardo Pansier (Feyenoord)
De nu 41-jarige Leonardo Pansier doet in 1997 mee aan de Slag bij Beverwijk. De rechtbank wijst hem aan als een van de daders en hij krijgt vier jaar cel. Volgens justitie was hij het die Carlo Picornie met een zware ijzeren ketting bewerkte: “Getuigen zagen dat hij onophoudelijk bleef slaan op het hoofd van Picornie.” Pansier heeft altijd volgehouden dat hij als jongste van het stel genaaid is en dat iemand anders Picornie fataal toetakelde.
Na het uitzitten van zijn straf is Pansier een van de leiders van de harde kern van Feyenoord. Hij raakt nog vaak betrokken bij rellen en krijgt meerdere malen een stadionverbod. In 2014 te zien in KRO’s De wandeling. Spijt van deelname aan de vechtpartij heeft hij nooit betuigd. “Het is niet zo dat ik spijt heb van dat ik daar bewust dat weiland in ben gegaan. Ik vind het alleen rot voor die gasten dat ze hun vader moeten missen,” doelend op de nabestaanden van Picornie.
Rick H. (Ajax)
Van klein skatend opdondertje uit het Friese Wolvega tot een plek op de Nationale Opsporingslijst in 2011. Ajaxhooligan Rick H. (35) heeft een korte, maar heftige criminele carrière achter de rug. In 2006 krijgt hij zes jaar voor de beroving van een hotelmedewerker, waarbij ook schoten klinken. In de bajes in Dordrecht rost Rick H. in maart 2009 met een Poolse medegevangene een pedofiel in elkaar: zes maanden extra cel. Als hij dan vrijkomt, gaat het na zes weken wederom mis. Samen met Daan van der E. schiet hij in augustus 2009 in Feyenoord-kroeg Het Kruispunt in het rond. Wéér 15 maanden cel. Op 29 oktober 2011 is H. net een paar maanden vrij als hij wederom zwaar in de fout gaat. Die avond bezoekt hij met enkele harde kernleden twee cafés in De Pijp waar geregeld Ajax-hooligans komen. Eenmaal buiten staat de groep op de Albert Cuypstraat waar de 24-jarige Bilal Aoulad el Hadj vanuit de bijrijdersstoel van een passerende auto vraagt of zij er langs kunnen. Na een woordenwisseling trekt H. plotseling een pistool en schiet meerdere malen op de auto waarin de 24-jarige Bilal zit. Hij overlijdt kort daarna in het ziekenhuis. Na de schietpartij is H. voortvluchtig en staat hij op de Nationale Opsporingslijst. Ook wordt zijn naam volgens justitie in verband gebracht met de moord op F-Side-kopstuk Sven Westendorp. Een half jaar later pakt de politie de hooligan op als hij een pizza laat bezorgen in een Hilversumse woning. Dat pand werd al een tijd door de Amsterdamse recherche geobserveerd. In 2013 wordt H. tot zestien jaar cel veroordeeld voor de moord op Bilal. In de PI Leeuwarden zou hij met drie medegevangenen waaronder de in 2015 geliquideerde Cartney Kronstadt een andere gedetineerde zo zwaar hebben mishandeld dat die ernstig gewond raakte.
Daan van der E. (Ajax)
Rick H.’s kompaan Daan van der E. (37) werd in 2016 veroordeeld tot vijf jaar cel wegens grootschalige drugshandel in cocaïne, amfetamine en xtc. In een villa in het Belgische Kalmthout vond de politie vuurwapens, een grote hoeveelheid harddrugs en spullen waarmee xtc en speed kon worden gemaakt. Ook werden in hun woning in De Pijp en in een flat van medeverdachte Freek van H. in Amsterdam-Zuidoost spullen gevonden voor de productie van harddrugs. Van der E. en zijn vriendin Tamara F. waren toen net vrijgelaten in een andere drugszaak waarbij ze tussen 2011 en 2013 leiding zouden hebben gegeven aan een drugsorganisatie binnen Ajax-krin-gen. Van der E. werd eerder veroordeeld tot twee jaar cel wegens de aanval op het ADO Den Haag supportershonk in 2006. Daarbij bestormden zeventig Ajax-hooli-gans het honk met paraplu’s, stokken, honkbalknuppels, messen en molotovcocktails. Tien ADO-supporters raakten gewond. Eén werd neergestoken. Het honk brandde af. Volgens justitie vervulde Van der E. een leidinggevende rol: “Verdachte geniet veel respect onder supporters. Hij staat hoog in de hiërarchie. Hij ronselt nieuwe jongens die mee willen vechten, beoordeelt wie geschikt is en vormt de schakel tussen de oude en jonge garde. Hij levert vervoer, bivakmutsen en wapens.”
Onno Kuut (FC Twente)
De uit Korea geadopteerde Onno Kuut was een beruchte FC Twentehooligan en stond als beveiliger aan de deur van seksclubs in Enschede. In 1998 wordt hij in een rijdende auto geïnterviewd door misdaadverslaggever Bas van Hout voor tvprogramma De Harde Kern. “Ik ben nu 20 jaar en voetbalgeweld boeit me echt. Ik krijg er gewoon een kick van,” zegt hij dan. Maar Kuut raakt steeds dieper verzeild in de onderwereld. Zo zou hij behoren tot de ‘Tattoo-killers’, volgens justitie een moordcommando waarvan de leden dezelfde opvallende Chinese tatoeages op hun rug dragen. Op 5 februari 2009 worden bij een pannenkoekenhuis in Leiderdorp langs de A4 de 33-jarige Yassin Chakor en de 30-jarige Boneka Belserang geliquideerd. Naar verluidt zou Kuut zijn oude vriend Chakor daarheen hebben gelokt en daarbij per ongeluk ook Belserang hebben doodgeschoten. Na een poos te zijn vermist, wordt op 25 maart 2009 in de duinen bij Hoek van Holland het zwaar toegetakelde lichaam van Kuut gevonden. Justitie verdenkt de vier Tattookillers, de broers Cor en Brian P., Jeroen S. en Evert S. (geen familie) van de moord op Kuut. Volgens twee Duitse getuigen in de zaak is echter Satudarah-oprichter Michel B. verantwoordelijk voor Kuuts dood. De twee waren jarenlang goed bevriend en kenden elkaar als portiers in de Enschedese seksbranche, maar kregen naar verluidt ruzie over geld. Michel B. werd in juli 2018 gehoord over de moord op Kuut.
Sven Westendorp (Ajax)
Sven Westendorp was prominent F-Sider en oprichter van de beruchte straat- en graffitibende CBS (Can’t Be Stopped) uit Amsterdam- Oost. Op 4 november 1989 is de dan 19-jarige Westendorp (artiestennaam High) met een groepje vrienden op een familiefeestje in een voetbalkantine in Amsterdam-Buitenveldert. Eenmaal binnen zet het via een van de genodigden geïntroduceerde gezelschap de boel op stelten: glazen worden kapot gesmeten, tafels omgegooid. Buiten steken ze autobanden lek en ontstaat een vechtpartij waarbij de groep van Westendorp op de feestvierders insteekt. Ook de pas 14-jarige Para Smit (overleden in 2003), die tevens lid is van CBS vervult, een prominente rol. Er vallen vier zwaargewonden en één dode: de 28-jarige Joop Korzelius.
In de ruim 25 jaar dat Westendorp op de tribunes staat, is hij als hardcore hooligan uitgegroeid tot een van de leiders van de harde kern. In een interview zegt hij:
“Als ik en mijn gabber allebei een knuppel en een mes hebben, dan rossen we gewoon tien of vijftien man in elkaar.” Hoewel hij meerdere malen een stadionverbod krijgt, begint hij in de jaren negentig als regelneef met de verkoop van kleding en het organiseren van busreizen naar uitwedstrijden. Met zijn ticketbureau Ticket Unlimited verkoopt hij voetbal- en concertkaartjes door met winst. Ook is hij eigenaar van het populaire kledingmerk AFCA en schroomt hij niet om zijn invloed te laten gelden binnen het bestuur van Ajax. Volgens de recherche houdt Westendorp zich samen met Daan van der E. en diens vriendin Tamara F. rond 2009 bezig het opzetten van hennepkwekerijen. Niet lang daarna raken Sven en Daan gebrouilleerd. Over het hoe en waarom doen meerdere verhalen de ronde: ruzie over een mislukte wietkwekerij en geld. Van der E. en Tamara F. worden voor drugshandel veroordeeld tot respectievelijk drie jaar en 28 maanden cel. Sven ontspringt de dans, maar binnen Ajaxkringen bestaat dan het vermoeden dat hij belastende verklaringen bij de politie heeft afgelegd.
Op 12 augustus 2011 schiet een scooterrijder met zwarte motorhelm Westendorp voor zijn woning in Nieuw-West neer.
Hij belandt zwaargewond in coma en overlijdt vijf dagen later. Het Openbaar Ministerie verdenkt Rick H. als een van de verdachten in de zaak. Hij zou mogelijk de schutter zijn. Het is vooralsnog onbekend of de zaak ooit voorkomt.
‘Als ik en mijn gabber allebei een knuppel en een mes hebben, dan rossen we gewoon tien of vijftien man in elkaar’
Jan B. (FC Groningen)
In 2011 veroordeelt de rechter vijf FC Groningen-hooligans tot straffen van vier maanden cel tot negen jaar voor handel in harddrugs, afpersing, wapenbezit en geweld. De groep staat volgens justitie onder leiding van Jan B., een van de toonaangevende figuren binnen de Z-side, de fanatieke aanhang van FC Groningen. Hij noemt zijn bende de ‘Groninger Casual Firm’ (GCF), naar voorbeeld van Britse hooligans.
De rechter oordeelt dat GCF een criminele organisatie is. Kopstuk Jan B. krijgt de hoogste straf, maar leert daar weinig van. In 2017 tijdens proeftijd gaat hij opnieuw in de fout als hij een medewerker van een horecazaak in Groningen mishandelt.
De politie vermoedt dat Jan B. zich in de maanden na zijn voorwaardelijke vrijlating opnieuw bezighoudt met afpersing en mishandeling.
Meer beruchte harde kernen
Naast Ajax, Feyenoord, ADO, FC Groningen en FC Utrecht zijn ook vooral FC Twente en NEC berucht om hun harde kernen. Aangezien er naast deze lijst meer beruchte hooligans in Nederland zijn en waren, hadden we nog wel even door kunnen gaan. DANIËL C. ALIAS ‘DE RELLENNEGER’ maakte de Ajax-hooligans na een mislukte confrontatie vóór Beverwijk op tv uit voor ‘mietjes’. Hij werd voor zijn aandeel bij de Slag bij Beverwijk veroordeeld tot vier jaar cel en was nooit meer welkom bij Feyenoord omdat hij mensen verraden zou hebben. Had bij FC Utrecht o.a. MAARTEN KROON (op 26-jarige leeftijd overleden in 2003) een beruchte reputatie bij de oude Bunnikside, bij ADO Den Haag boezemde het ‘MONSTER VAN LAAKKWARTIER’ ontzag in met zijn 2.13 meter en 140 kilo spiermassa. Ton Hoogduin (zijn echte naam) nam het naar eigen zeggen bij de traditionele kerstboomgevechten in de wijk Laakkwartier op tegen groepen van soms twintig man. Hij was er leider van knokploegen, gooide een bom tijdens een uitwedstrijd tegen Ajax en nam deel aan de rellen na de moord op Pim Fortuyn. Op zijn 52ste stief hij aan een hartstilstand.
Voetbalgeweld van alle tijden
De onstuimige supportersrellen in De Kuip tijdens de UEFA Cup-finale Fey-enoord-Tottenham Hotspur op 29 mei 1974 gelden als startschot voor het hooliganisme in Nederland. De rellen worden veroorzaakt door dronken Spurs-hooligans en staan bekend als de eerste grootschalige voetbalrellen in Nederland. Supporters worden onder de voet gelopen, sommige dreigen naar beneden te vallen, er wordt gevochten en met stoelen gesmeten. Er vallen 150 gewonden.
In de jaren zeventig ontstond het hooliganisme in Engeland waarbij tientallen doden vielen. Tegenwoordig is het voetbalgeweld, ook in Nederland, minder excessief. Maar er wordt nog wel veel gevochten. Strengere straffen voor hooligans en beter toezicht hebben er voor gezorgd dat het veiliger is geworden in de stadions, maar daarmee is het probleem niet verdwenen. Het verschil is dat de rellen vaak niet meer in de stadions plaatsvinden maar ver daarbuiten. Zo rukt sinds enkele jaren de freefighthooligan op waarbij tussen groepen hooligans op afspraak wordt gevochten in bijvoorbeeld bossen en weilanden.
In het jaarverslag 2016-2017 van het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme staat dat het aantal inzeturen van de politie in het betaald voetbal is gedaald doordat er steeds meer ingezet wordt op basis van een gedegen risicoanalyse. “Helaas steeg dit jaar het aantal incidenten wel. Vooral het aantal vuurwerkincidenten steeg aanzienlijk,” aldus het rapport.
Binnen het stadion kwam de teller op 493 incidenten, daarbuiten op 281. 762 personen kwamen in 2016-2017 met de politie in aanraking voor een voetbalgerelateerd feit.
Opvallend is dat de jongste categorie (12 t/m 18 jaar) steeg van 9% naar 18% en de groepen van 19 t/m 25 jaar en 26 t/m 32 jaar minder vertegenwoordigd zijn.
Er werden 569 stationverboden opgelegd.
- Proshots, Getty Images e.a.