Het is een mooie herfstdag in oktober 2018 als in het gerechtshof van Arnhem de inleidende zitting plaatsvindt over de dood van de 58-jarige Ton Kuijf in de beruchte ‘Chaletmoordzaak’. Eenmaal binnen in het gerechtshof schiet ik nog snel de toiletten binnen. In de piepkleine ruimte loop ik bijna op tegen een keurige dame met grijs kapsel, gestoken in een zwart-wit geruite mantel en vrolijke sjaal. Ze staat voor het fonteintje haar handen te wassen. Ze kijkt op zodra ik binnenkom.
Ik vraag spontaan of zij van slachtofferhulp is. De vrouw kijkt me recht in de ogen, aarzelt een moment en schudt dan haar hoofd. “Nee, ik ben de weduwe,” zegt ze met zachte stem. Ik realiseer me dat ik naast mevrouw Kuijf sta. Iets in haar blik houdt me tegen vragen te stellen. Ik kan niet anders dan alleen mijn hand even op haar schouder te leggen en haar sterkte wensen.
Even later zie ik haar achterin de Leigraafzaal naast iemand van slachtofferhulp zitten. Voorin de zaal zit hoofdverdachte Janet S. helemaal in het zwart. Ze heeft het donkerblonde haar strak achterover gekamd in een paardenstaart. De jonge vrouw luistert geconcentreerd en nipt zo nu en dan van haar bekertje water.
Beide dames horen de officier van justitie tegen de rechters zeggen:
“Mevrouw is tot twee keer toe veroordeeld voor een levensdelict. Dat mag niet nog eens gebeuren.”
Het snelle leven
Janet S. wordt op 28 september 1985 geboren in de middeleeuwse Hanzestad Kampen. Al op jonge leeftijd mishandelt ze een klasgenootje en steelt ze thuis geld en spullen. Gedurende haar tienerjaren begeeft ze zich steeds vaker op het criminele pad, zo is te lezen in het verslag van een later opgesteld psychologisch onderzoek. Janet groeit op tot een boomlange, mooie vrouw die van het snelle leven houdt onder het motto: ‘Het leven kan achterwaarts begrepen worden, maar moet voorwaarts worden geleefd.’ Naast het snelle leven en stampen op deephouse begeleidt ze volwassenen die complexe zorg nodig hebben.
Op 28 december 2003 gaat de dan 18-jarige Janet een avondje stappen in Den Haag met haar leeftijdsgenoot en vriendin Sabuna C. Een stoer liefdesstel: Janet is karatekampioen en Sabuna freefighter. In het oosters eetcafé El Basha aan Laan 8 lopen ze de kleine en illegale Algerijn Hachmi Dani tegen het lijf. Om indruk op de knappe meiden te maken, pronkt hij met zijn geld. En dat lijkt te werken. De twee jonge vrouwen gaan met de niet meer zo nuchtere Dani mee naar huis.
In zijn Haagse woninkje aan de Marktweg raakt de Algerijn nog meer beneveld door coke en drank.
Bloed naast de bank
Dani haalt zich van alles in het hoofd en toont bijzondere interesse voor Janet. De aantrekkingskracht is niet wederzijds en er ontstaat een worsteling die al vrij snel uit de hand loopt. De vriendin van Janet slaat de man met een wodkafles op het hoofd. Om zich te verdedigen pakt de kleine Algerijn een mes. Een tweede mes komt in handen van de meiden.
De toedracht is niet helemaal duidelijk, maar dat ze hem een paar keer in zijn lichaam steken, staat vast. En dat ze daarbij vitale delen raken eveneens. Janet komt ook niet ongeschonden uit de strijd en verwondt haar hand. Om te voorkomen dat de benevelde Dani achter hen aankomt, knopen ze zijn benen vast met veters. De zwaargewonde Dani kan weinig meer uitrichten en het tweetal verlaat de woning, maar eerst maken ze hem zijn telefoon en duizenden euro’s afhandig. Ze doen de deur van de woning aan de buitenkant op slot en lopen koelbloedig de trap af. Pas dagen later wordt Hachmi Dani dood gevonden in zijn woning, in een plas bloed naast de bank. De politie luistert daarna gesprekken af die op zijn gestolen mobiele telefoon worden gevoerd en die leiden tot de aanhouding van Janet en Sabuna. Eenmaal voor de rechter gaan de stoere meiden op de kleinemeisjestour. Ze waren doodsbang om verkracht te worden en beroepen zich op noodweer, maar dat wordt zowel in eerste aanleg als in hoger beroep afgewezen. Een psychologische rapportage omschrijft Janet als iemand met een persoonlijkheidsstoornis met antisociale en borderline kenmerken. Janet, die ook al door het Pieter Baan Centrum als verminderd toerekeningsvatbaar was omschreven, betuigt spijt en krijgt in februari 2006 in hoger beroep vier jaar cel voor het medeplegen van doodslag en diefstal. Sabuna C. krijgt dezelfde straf.
Seks tegen betaling
Ondanks de spijt lijkt de geschiedenis zich in 2014 te herhalen. Janet is dan vijf jaar op vrije voeten, omdat ze ook nog een veroordeling tot drie jaar cel heeft moeten uitzitten voor een overval. De keurige Amersfoorter Ton Kuijf, eigenaar van een distributiebedrijf, getrouwd en vader van drie zoons, woont in de jarennegentigwijk Kattenbroek. Hij heeft op donderdag 13 maart 2014 een etentje met zakenrelaties in Kerk- Avezaath bij Tiel, als hij volgens getuigen zeer boos en geagiteerd reageert op diverse telefoontjes. Om 19.10 uur vertrekt hij in zijn nieuwe Audi en rijdt hij door naar een chalet op het bungalowpark De Strokel in Ermelo, waar Janet tijdelijk verblijft. Hij komt rond 20.15 uur aan. Ton en Janet kennen elkaar via de website sexjobs. nl waarop zij adverteert onder de naam Lotte. Samen met haar jeugdvriendin Joyce N. maakt Janet via de site regelmatig afspraken met mannen om tegen betaling seks te hebben. Ze maken daar soms ook stiekem opnames van, om de mannen vervolgens te bedreigen met het openbaar maken van de beelden en af te persen, zo blijkt uit het strafdossier. Kuijf en Janet hebben al eerdere ontmoetingen gehad, waarbij vooraf seksueel getinte chatberichten werden uitgewisseld. De zakenman zou Janet ook duizenden euro’s hebben geleend, omdat ze diep in de schulden zat. Als Ton later die nacht thuis niet komt opdagen, belt mevrouw Kuijf om 03.42 uur de politie. Haar man is niet thuisgekomen en dat is raar. Hij blijft nooit zomaar weg, zonder bericht. Ze maakt zich zorgen, aldus verslaggever Tom Meerbeek van RTV Oost, die de zaak vanaf het allereerste begin op de voet volgt. De volgende ochtend wordt het lichaam van Ton in het chalet van Janet op bungalowpark De Strokel gevonden, op zo’n 34 kilometer afstand van zijn woonplaats. Het chalet is deels door brand verwoest. De agenten en brandweerlieden treffen een afschuwelijk tafereel aan. Het met tape en kabelbinders geknevelde lichaam van Kuijf is gewikkeld in een stuk blauw kunststof bouwzeil, dat door de hitte deels gesmolten is. Waarschijnlijk is Kuijf voordat hij vastgebonden werd op zijn achterhoofd geslagen met een bijl. Vervolgens is hij meerdere keren met een mes gestoken, ook door de tape heen. Het lichaam van het slachtoffer vertoont meer dan veertig snij- en steekwonden. De benen van Kuijf zijn deels verbrand. In het zeil ligt een grote plas bloed. Wat de agenten ook opvalt: er ligt geen vloerbedekking op de betonnen vloer van het chalet en de kamerwanden zijn zeer recent geschilderd. De verfblikken staan nog in de vakantiewoning.
De zwaargewonde Algerijn kan weinig meer uitrichten en het tweetal verlaat de woning, maar eerst maken ze hem zijn telefoon en duizenden euro’s afhandig
Moordwapens
Omdat het chalet op naam staat van Janet en zij het adres zelf aan de politie heeft gegeven, krijgt zij die al snel op haar dak. Op 17 maart wordt ze in Brabant gearresteerd. Een week na de dood van de zakenman wordt de Audi van Ton bij de Paardenmarkt in Antwerpen aangetroffen. Vanaf dat moment vermoedt de politie dat Janet handlangers heeft gehad.
Uiteindelijk worden nog eens drie verdachten aangehouden: Youri B., vriendin Joyce N. en broer Danny. Ze worden verdacht van brandstichting, het wissen van sporen en afpersing.
Janet ontkent alles. Op het moment dat zij het vakantiehuisje verlaten had om een flink geldbedrag op te halen voor een zakendeal – een wietplantage die ze met de zakenman zou hebben gehad –was Ton nog in leven, verklaart ze. Ze wijst in de richting van Youri B., een jongeman afkomstig uit een vermogende familie uit Bergen op Zoom, met wie zij dan een week lang optrekt. Ze zou B. bij terugkomst onder het bloed in de woonkamer hebben aangetroffen en pas later het levenloze lichaam van Kuijf hebben gezien. En ze zou met Youri de Audi van Ton naar België hebben gereden. De moordwapens, een mes en een bijl, worden later in 2015 op aanwijzing van Youri in de buurt van Bergen op Zoom gevonden. Tijdens het politieonderzoek en de rechtszaak, die in november 2016 begint, legt Youri verschillende verklaringen af. Een van zijn verhalen is dat hij op het moment van de moord buiten in de blauwe Volvo van zijn moeder zit. Hij rookt sigaretjes en zit wat te klooien met een usb-stick waar muziek op staat. Volgens hem is Janet in het chalet en ontvangt ze een man die haar zou kunnen helpen met haar schulden. Ton Kuijf had al vaker flinke geldbedragen overgemaakt naar de rekening van Janet, zo bleek uit een analyse van de bankgegevens van het slachtoffer.
Als Youri het chalet inloopt, ziet hij hoe Janet met een bijl op het lichaam van de man inhakt. “Ze was helemaal over de toeren. Ik heb geprobeerd de bijl af te pakken. Eerst lukte dat niet. Ik haalde m’n hand erbij open. De tweede keer lukte het wel. Janet had zo’n lege blik in haar ogen, ze keek dwars door me heen,” zo staat in het dossier.
Flinke snee
Er zijn echter twijfels over zijn verhaal. Zo zou hij niet geweten hebben dat Janet veel telefoontjes gepleegd heeft met Ton terwijl het duo de hele dag met elkaar optrekt. En hoe heeft Janet in haar eentje de 100 kilo zware Kuijf kunnen overmeesteren?
Toch acht de officier bewezen dat de moord alleen door S. is gepleegd. Janets advocaat meent dat ze juist vrijgesproken moet worden omdat de bewijsvoering rammelt en hij de verklaring van de medeverdachte ‘onbetrouwbaar’ vindt. Hij doelt dan op de verklaring van Youri: “Hij zegt dat Janet met een bijl op de borst van de zakenman in sloeg, maar daar zijn alleen verwondingen geconstateerd van een mes.”
Naast Youri zijn er echter nog andere getuigen die Janet aanwijzen als de dader. Verder vindt het OM het opvallend dat Janet vlak na het misdrijf een flinke snee in haar bovenarm heeft.
Janet blijft ontkennen dat zij Ton Kuijf heeft omgebracht. Volgens haar heeft Youri B. de zakenman vermoord. Maar de rechtbank oordeelt op 12 december 2016 anders en stelt dat Janet S. schuldig is aan het ombrengen van Ton Kuijf met een bijl en een mes. Omdat er geen sprake was van een vooropgezet plan, wordt ze veroordeeld voor doodslag. Ze krijgt twintig jaar cel. “We gaan in hoger beroep gehakt maken van het vonnis,” kondigt haar toenmalige advocaat strijdbaar aan. Medeverdachten Youri B. en Joyce N. worden tot twee en anderhalf jaar veroordeeld voor betrokkenheid bij het misdrijf. Broer Danny krijgt twaalf maanden voor zijn hulp bij de brandstichting en het wegmaken van de sporen.
Opstandig meisje
Tijdens de pro-formazitting van het hoger beroep op 12 oktober 2017 vindt het OM dat Janet onderzocht moet worden in het Pieter Baan Centrum, omdat justitie duidelijkheid wil hebben of zij opnieuw in de fout kan gaan. Oude psychiatrische rapporten worden uit de kast getrokken om een beter beeld te krijgen van een jonge vrouw die keer op keer in de fout lijkt te gaan. In een rapportage uit 2004 concluderen de experts dat er mogelijk sprake is van een persoonlijkheidsstoornis met borderline en antisociale kenmerken. Ze is hiervoor echter nooit behandeld. Wel zou ze in 2008 een EMDR-therapie (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) hebben ondergaan die op traumaverwerking gericht is voor mensen met angstklachten. De therapie werkt helaas averechts en wordt dan ook gestaakt. Uit een periode van twee maanden in 2014, waarin Janet opgenomen is in het Pieter Baan Centrum en waarbij zij geen medewerking heeft verleend, komt een beeld naar voren van een jong en opstandig meisje dat sinds haar twaalfde herhaaldelijk in de problemen komt. Vanaf haar zestiende zou ze regelmatig betrokken zijn bij vechtpartijen en criminele activiteiten.
Justitie wil Janet laten opnemen in het Pieter Baan Centrum voor een proefbehandeling, die bedoeld is om moeilijk te volgen observanten met een aangepaste methodiek te observeren naar persoonlijkheidsstoornissen.
Zodra die wens wordt uitgesproken, overlegt Janet onmiddellijk met haar advocaat. Ze voelt daar weinig voor. Wel dient ze een onderzoeksvraag in. Ze wil graag weten van wie het bloed is in en op een gevonden G-Star-jas en wiens DNA er nog meer op zit. Daarbij zat in de jaszak Youri’s mobiel. En dus vraagt de advocaat namens haar om een reconstructie. Maar daar ziet de rechtbank de noodzaak niet erg van in.
3D-animatie
De inhoudelijke behandeling in hoger beroep begint een dag voor Sinterklaas. Janet, in rolstoel – ze heeft iets aan één van haar benen –wordt door de parketpolitie binnengereden. Ook de weduwe zit in de zaal en wordt gesteund door haar vriendinnen. Behalve hoofdverdachte Janet zijn ook de drie medeverdachten, Joyce, Youri en Danny – die eveneens in hoger beroep zijn gegaan – van de partij. De verdachten worden als getuigen in elkaars zaak gehoord.
Youri B., die bang en nerveus oogt, mag als eerste plaatsnemen in het getuigenbankje. Omdat hij zowel getuige als verdachte is, hoeft hij geen antwoorden te geven op vragen over feiten die voor hem belastend kunnen zijn. “Zwijgen of de waarheid spreken,” drukt de voorzitter hem op het hart.
Janets advocaat gaat er direct hard in. “Klopt het dat u mijn cliënt een bijl heeft zien hanteren?”
De advocaat krijgt niet veel meer uit Youri dan dat hij zich op zijn verschoningsrecht beroept. Ook de andere twee verdachten beroepen zich op hun zwijgrecht.
Omdat de reconstructie van de gebeurtenissen waar Janet om gevraagd had afgewezen is door het hof, komt de verdediging met een eigen 3D-animatie op de proppen volgens het scenario van Youri. De animatie zou namelijk aantonen dat wat Youri heeft verklaard feitelijk niet mogelijk zou zijn. Het moet voor zijn weduwe een moeilijk moment zijn geweest als de beelden van haar man in foetushouding getoond worden.
Op 10 december 2018 hoort Janet twintig jaar cel en tbs met dwangverpleging tegen zich eisen door het OM. Het argument voor die eis liegt er niet om: “Deze mevrouw mag niet meer onbehandeld op straat komen. Ze heeft al eerder een levensdelict begaan. Toen vond men het aannemelijk dat ze aan een ziekelijke stoornis zou lijden. Ze heeft toen geen behandeling gehad, alleen celstraf. Dat mag nu niet meer gebeuren. Mocht u geen tbs opleggen, dan moet de maatschappij tegen haar beschermd worden door haar levenslang op te sluiten.”
Het hof veroordeelt op 24 januari 2019 de dan 33-jarige Janet tot veertien jaar cel en tbs met dwangverpleging voor doodslag. Nabestaanden van Ton Kuijf zijn ondanks de lagere celstraf tevreden over het tbs-gedeelte in de straf, meldt RTV Oost.
Youri B. wordt veroordeeld tot twee jaar celstraf voor het medeplegen van brandstichting in het chalet en het wissen van de sporen. Joyce N. krijgt anderhalf jaar en Danny S. een voorwaardelijke gevangenisstraf van een jaar en de maximale werkstraf van 240 uur voor medeplichtigheid aan brandstichting.
‘Ik heb geprobeerd de bijl af te pakken. Eerst lukte dat niet. Ik haalde m’n hand erbij open. Janet had zo’n lege blik in haar ogen, ze keek dwars door me heen’
Interview
Op dezelfde dag van de uitspraak neemt een vriendin van Janet contact met mij op. “Janet zou graag met u in contact willen komen, alleen vandaag is het een rare dag zoals u zult begrijpen en wij weten dan ook niet of u enige interesse heeft hierin.”
Op mijn vraag hoe Janet op haar veroordeling reageert ze: “Ja, hou maar op het was een intrieste dag.
(…) Janet is nu gelukkig alweer terug in de strijd en we gaan ervoor (…) We gaan dit eerst heel even laten bezinken.”
Ik opper zelf later het idee om een interview met haar te doen. In augustus krijg ik een reactie:
“Janet wil graag rond de tafel. Ze wil zelf de voorwaarden opstellen.” Het interview is er uiteindelijk nooit gekomen.
Strijdlustige Janet legt zich ondertussen niet bij haar veroordeling neer en zoekt het hogerop. Advocaat Jan Boksem heeft cassatie ingediend bij de Hoge Raad. Zijn belangrijkste klacht is dat de advocaat onvoldoende in de gelegenheid is geweest de belangrijkste twee medeverdachten te ondervragen omdat zij niet mee wilden werken en zich beriepen op hun zwijgrecht. Hij bestrijdt het oordeel van het hof dat de veroordeling van de hoofdverdachte niet in beslissende mate op verklaringen van deze twee niet-ondervraagde getuigen berust. Met andere woorden: hij is van mening dat zijn cliënte wel hoofdzakelijk op basis van hun getuigenisverklaringen schuldig bevonden is.
Op dinsdag 12 januari jongstleden is het dan zover dat de Hoge Raad uitspraak doet inzake de ‘Chaletmoordzaak’. De klacht wordt van tafel geveegd omdat het gerechtshof bewezen verklaard heeft dat Janet S. het slachtoffer Ton Kuijf met een bijl en een mes gedood heeft.
Herzieningsverzoek
De dag na de uitspraak reageert advocaat Jan Boksem teleurgesteld op de uitspraak van de Hoge Raad die de cassatie in één zin verworpen heeft: “Het recht van Janet S. is volgens het Europese verdrag voor de Rechten van de Mens artikel 6 geschonden omdat elke verdachte recht heeft op een eerlijk proces. Haar recht is niet voldoende beantwoord en is dus een schending van dit verdrag. Maar een procedure starten bij het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) in Straatsburg is wel een hele lange weg die jaren kan duren. Ook een herzieningsverzoek – waarbij nieuwe feiten aan het licht moeten komen – is nu niet realistisch.”
Beide scenario’s lijken dus voorlopig niet erg hoopvol. Maar Janet is niet een vrouw die gauw opgeeft.
Dat blijkt uit haar reactie op de vraag hoe het nu met haar gaat nu de uitkomst anders is dan waarop ze gehoopt heeft. Via advocaat mr.
Berman, die de persoonlijke belangen van Janet S. behartigt, laat Janet S. weten zich met haar cassatieadvocaat te beraden over de eventuele EHRM-procedure. “Zij focust zich op het verwerken van de cassatieprocedure en op haar toekomst.”
- iStock e.a.