Onverklaarbare fenomenen: het Hollinwell-incident

Iedere juli is het een terugkerend spektakel in het verder slaperige Engelse stadje Kirby-in-Ashfield: de Hollinwell Show, een burgertaptoe. Kinderen en jongeren uit de gehele regio Nottinghamshire, waar Kirby-in-Ashfield is gelegen, reizen met touringcars en per trein af naar de Hollinwell Showgrounds – een festivalweide enkele kilometers ten zuiden van het stadje – om met hun dweilorkesten, blaaskapellen en drumbands deel te nemen aan de wedstrijd. Meer dan eens maakt de band onderdeel uit van kompelverenigingen in deze kolenmijnstreek. Op zondag 13 juli 1980, een aangename maar bewolkte zomerdag, staat het eerste treffen van het nieuwe decennium op de planning. De hoogste podiumplek, een gouden plak, de wisselbeker: het winnen van de Junior Brass and Marching Band Competition is precies waar de jonge muzikanten en majorettes een heel jaar liters bloed, zweet en tranen voor gegeven hebben. Dat velen van de ongeveer vijfhonderd deelnemers bij de start van het programma om negen uur in de ochtend dan ook stijf van de zenuwen staan, zal weinigen verbazen. Desalniettemin gaan de in totaal elf deelnemende bands vol goede moed van start en vangt de taptoe zonder noemenswaardige problemen aan.

De muziekkorpsen trekken onder het toeziend oog van de jury en talloze toeschouwers over de golvende groene velden van Hollinwell. Eén band is in het rood en wit gestoken, een andere groep draagt de kleuren goud en paars. Keurig in formatie brengen de bands de secuur ingestudeerde muziekstukken ten gehore en marcheren ze van A naar B en door naar C. Anderhalf uur lang is er sprake van een taptoe zoals zoveel eerdere taptoes, een editie van de Hollinwell Show zoals zoveel voorgaande edities.

Dan gaat er iets mis. Gruwelijk mis.

Plots valt in ieder korps het ene na het andere bandlid neer, alsof een onzichtbare maar uiterst krachtige golf over het terrein spoelt en iedereen op haar pad verplettert. Aanvankelijk valt een enkele deelnemer of hooguit een tweetal tegelijkertijd flauw. Dit escaleert al snel: uiteindelijk storten op hetzelfde moment busladingen jeugdigen ter aarde. Ook het publiek blijft niet bespaard: aan de zijlijnen gaan volwassenen en wederom ook kinderen zonder duidelijke aanleiding tegen de vlakte. Terry Bingham, één van de toeschouwers, zou later aan omroep BBC vertellen: “Ze vielen neer als kegels. We hadden geen idee wat er aan de hand was.” De paniek is logischerwijs enorm: ouders rennen al gillend het speelveld op om zich te ontfermen over hun zojuist ingestorte kind, dat in de meeste gevallen gelukkig algauw weer aanspreekbaar is. Eén van de aanwezige fotografen legt vast hoe zichtbaar geshockeerde (groot)ouders zich met hun zojuist gevelde kroost in hun armen spoeden naar de EHBOtentjes en in allerijl toegesnelde ambulances. Talloze kinderen huilen van schrik. Sommige slachtoffers geven over, anderen beklagen zich over geïrriteerde kelen en luchtwegen. Velen proeven een viezige smaak in hun mond. De organisatie reikt flesjes water en melk uit aan de kinderen in de hoop hen op te lappen. In ieder geval kampen veruit de meeste getroffenen met hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Deze klachten zouden bij veel slachtoffers vooraf zijn gegaan aan het flauwvallen. Eén meisje zou achteraf verklaren: “Het voelde alsof ik geen botten in mijn armen en benen had en ik had erge hoofdpijn.” Toeschouwers, organisatoren en lokale autoriteiten slaan het macabere tafereel stomverbaasd en in enkele gevallen hevig geëmotioneerd of vloekend gade. Terwijl ambulances de eerste slachtoffers afvoeren naar het ziekenhuis, vragen zij zich waar ze in godsnaam getuige van zijn geweest. De omroeper denkt dat het misschien aan de ijsjes ligt: hij maant alle aanwezigen niet meer van het op het terrein verkochte ijs te eten.

Flauwgevallen paarden

Hoeveel slachtoffers het curieuze incident nabij Kirby-in-Ashfield precies maakt, staat niet vast. Schattingen wijzen op zo’n drie- tot vierhonderd getroffenen: baby’s, kinderen, tieners en ook meerdere volwassenen. Daarnaast beweren enkele ooggetuigen en ook een Brits blad gespecialiseerd in paranormale zaken dat paarden – op het terrein aanwezig voor een dressuurshow later die dag – en masse flauw zijn gevallen. Concreet bewijs hiervoor ontbreekt en daarnaast ontkennen sommige ooggetuigen op hun beurt dat de paarden ziekteverschijnselen vertoonden. Feit is wel dat vier ziekenhuizen in de regio in totaal 259 slachtoffers opnemen. Onder die ziekenhuizen is het Queen’s Medical Centre in Nottingham, één van de grootste ziekenhuizen van het land. De andere, veel kleinere ziekenhuizen zijn echter niet voorbereid op een massale toeloop, waardoor het verplegend personeel genoodzaakt is ook op de gangen zieke kinderen te behandelen. Eén ooggetuige zou het met een slagveld vergelijken: zowel het incident als de situatie in de ziekenhuizen en de chaos in de veldhospitalen.

De meerderheid van de opgenomen patiënten is tot grote opluchting van zowel ouders als verplegers echter rap hersteld. Negen slachtoffers, allen kinderen, blijven weliswaar een nacht ter controle, maar mogen hierna ook weer naar huis. Sommige kinderen vertonen tijdens de Hollinwell Show geen verschijnselen, maar zullen onderweg naar huis of eenmaal thuis alsnog ten  prooi vallen aan de mysterieuze ‘ziekte’ die toeslaat in Nottinghamshire. Hieronder ook Clair Brown. Zij was destijds 7 jaar oud en lid van een jazzband, tegenwoordig is ze verpleegster. Ze vertelt in juli 2020 aan dagblad The Nottingham Post: “Ik herinner me dat veel kinderen huilden en flauwvielen. Het festival werd stopgezet en ik ging naar huis met mijn ouders. Toen voelde ik me opeens heel erg ziek. Er kwam iets dat leek op schuim uit mijn mond”. Ook zij zou uiteindelijk in het ziekenhuis belanden, maar net als de andere slachtoffers volledig herstellen en geen blijvende schade aan het voorval overhouden. Dat maakt de vraag wat er zich op de Hollinwell Showgrounds nou precies heeft afgespeeld niet minder prangend. De Britse autoriteiten kunnen niet anders dan een officieel onderzoek instellen. De lokale overheid en het politiekorps van Nottinghamshire slaan de handen ineen en vormen een speciale onderzoekscommissie om de oorzaak te achterhalen.