Terug bij af

Virologen roepen het al maanden: die tweede coronagolf komt er, hoe dan ook. De vraag is alleen hoe snel en in welke mate. Het antwoord volgt na de zomer: heel snel en heel hard. Het aantal coronabesmettingen loopt in rap tempo op, de teststraten slibben dicht en de ic’s stromen vol. Enig verschil met de eerste golf: er sterven nu relatief minder mensen aan het coronavirus dan voorheen. Is het coronavirus opeens gemuteerd? Hebben we te maken met een mildere en minder agressief virus dan aan het begin van het jaar? En dan nog een vraag die ook veel mensen stellen: waarom moeten alleen de kroegen, bioscopen, theaters, musea en bibliotheken dicht terwijl bijvoorbeeld de IKEA gewoon open mag blijven? Als je het virus écht de kop wil indrukken, waarom neemt de overheid dan zulke halfslachtige maatregelen, ten koste van hele sectoren die er alles aan doen om het virus buiten de deur te houden, en amper zijn bekomen van die eerste gedeeltelijke lockdown? Zoveel vragen, zo weinig antwoorden.

Uppercut

Amsterdam, 14 oktober, vijf voor tien in de avond. Over vijf minuten sluit de deur van café Smit & Voogt aan de Plantage Middenlaan voor zeker vier weken, daar lieten premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid gisteren tijdens de zoveelste coronapersconferentie geen misverstand over bestaan. Maar vier weken kunnen ook makkelijk vier maanden worden, of nog langer als het vaccin op zich laat wachten.

De barman draait het nummer The End van The Doors. Het is een requiem voor de horeca die al veel tikken heeft gehad tijdens deze pandemie en die net als bijvoorbeeld de cultuur- en evenementensector nog maar weinig tikken kan verdragen. Dat de cafés nu weer dichtmoeten, voelt als een uppercut die zo hard aankomt dat het nog maar de vraag is of ze daarna nog wel kunnen opstaan. Ze hingen al in de touwen, nu is het wachten op de genadeklap. Aan de bar zitten mensen op anderhalve meter van elkaar, de laatste ronde is al geweest. Een trouwe bezoekster van het café schuifelt de trap af en wordt beneden in een rolstoel gehesen. Wanneer de mensen weer welkom zijn in het café weet niemand, maar voor haar is dit sowieso de laatste keer. Over een paar weken gaat zij een euthanasietraject in, nu is zij voor de laatste keer in het café om afscheid te nemen van haar favoriete plekje en van de andere stamgasten. Het is een treurige dag, op veel fronten.

Onbegrip

Kroegbaas Bas Wijn – eerlijk is eerlijk: er zijn weinig mooiere namen voor een kroegbaas te bedenken – heeft nog wel begrip voor de situatie. Want wat moet, dat moet. Bovendien leeft hij in de toevallige omstandigheid dat het café over twee maanden toch dicht zou gaan voor een grondige verbouwing. Buiten op het terras klinkt echter gemor. Het onbegrip is groot. “Waarom moeten de cafés nu weer dicht?” roept een bezoeker terwijl hij een laatste slok neemt.

“Er gaat toch niemand meer dood?”

Het is een veelgehoord geluid, een ergernis bijna, maar het Rijksinstituut voor Veiligheid en Milieu (RIVM) probeert licht in de duisternis te scheppen en zet schematisch de verschillen tussen de eerste en de tweede coronagolf op een rij. Daarbij valt op dat de sterftekans na een ic-opname tijdens de tweede golf met 10 procent is afgenomen (30% toen om 20% nu), dat de gemiddelde tijd dat iemand op een intensivecareafdeling verblijft ook is afgenomen (gemiddeld 18,7 dagen toen om 14,7 dagen nu), dat het verschil tussen het aantal mannen en vrouwen op een ic ook kleiner wordt, maar misschien nog wel het belangrijkste verschil: de gemiddelde leeftijd van de patiënt daalt ook. Tijdens de eerste golf ligt die nog op 67 jaar, tijdens de tweede golf is dat 63 jaar. En juist daarin ligt misschien wel het antwoord op de vraag waarom er nu minder mensen sterven ten opzichte van maart en april, al kan niemand dat met zekerheid zeggen. Ook aan de suggestie dat de allerzwakste mensen in onze samenleving al tijdens de eerste golf aan het coronavirus zouden zijn bezweken en dat dat de reden is dat het sterftecijfer nu lager ligt dan voorheen, waagt niemand zich.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in Panorama - Jaar in Beeld of bekijk het op Blendle.