De boer op

Alsof we al niet in genoeg crises zijn beland, kampen we in Nederland ook nog steeds met de stikstofcrisis, een hoofdpijndossier dat politiek Den Haag het liefst zo ver mogelijk onder het tapijt veegt, maar waar diegenen die er het meest onder lijden, de boeren, hartstochtelijk tegen blijven demonstreren. Om uw geheugen weer even op te frissen: er wordt te veel stikstof uitgestoten in Nederland. Zo veel zelfs dat het in te grote hoeveelheden in onze grond en in ons water terechtkomt waardoor het schadelijk is voor ons milieu. Complete ecosystemen kunnen erdoor verstoord raken, met grote gevolgen voor mens en dier, zegt de wetenschap. De grootste uitstoters van stikstof zijn de verkeerssector (auto’s, vrachtwagens en vliegtuigen), de bouwsector, maar vooral ook de landbouwsector, en dan met name de veeteelt waar stikstof in de vorm van ammoniak in dierlijke mest wordt uitgestoten. Precies in dat laatste zit volgens het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit het grootste probleem. Een probleem dat zo snel mogelijk moeten worden opgelost. Maar hoe?

Tijd voor actie

In mest zit veel eiwitrijk veevoer en in eiwit zit stikstof. Simpel gezegd: hoe meer eiwit een koe eet, hoe meer stikstof hij produceert. Nog simpeler gezegd, en wel door een veevoerexpert van de universiteit in Wageningen: wat de koe niet in gaat, komt er ook niet uit. Om die reden mogen boeren vanaf september, zo luidt het althans het plan, hun veestapel geen eiwitrijk veevoer meer geven. Onmogelijk, zeggen de boeren. Want wat moeten hun koeien dan eten? Alleen gras en hooi? Dat veevoer, of krachtvoer zoals ze het noemen, is juist goed voor de groei van de koeien en daarmee dus ook voor de melkproductie. Stop je daarmee, dan groeit een kalf minder goed, kunnen er complicaties optreden en komt de gezondheid van het dier in gevaar. Nog los van de melk die dan van mindere kwaliteit zal zijn. Is dat wat we met z’n allen moeten willen, vragen de boeren zich hardop af. En waarom moet de landbouw weer het hardst bloeden in deze stikstofcrisis? Alleen maar omdat Schiphol moet blijven draaien en er huizen gebouwd moeten worden? Niet als het aan de boeren ligt. Tijd voor actie dus. Alweer.

Stikstofsjoemelcijfers

Demonstreren mag, maar dan wel op anderhalve meter afstand van elkaar en zonder tractoren. Want dat het al snel een zooitje wordt als duizenden boeren met hun tractoren richting de Randstad trekken weten we sinds de boerenprotesten van vorig jaar toen, u kunt het zich vast nog herinneren, half Nederland werd lamgelegd door een verkeersinfarct en het Malieveld in Den Haag binnen de kortste keren eruitzag als een boerenakker. Nu staan de boeren niet in Den Haag, maar in Bilthoven, vlakbij het hoofdkantoor van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat het landbouwministerie van stikstofcijfers voorziet. Cijfers die in de ogen van de boeren niet kloppen of op z’n minst nogal overdreven zijn. Stikstofsjoemelcijfers van een instituut waar ‘politieke keuzes overheersen boven wetenschappelijk bewijs’ luidt de aantijging, en dat laten ze horen ook, met duizenden tegelijk.

Hij heeft ook twee varkens pakken en een nepvarken bij zich, die hij kan inzetten als het protest weinig zoden aan de dijk zet

Voor het gebouw van het RIVM lijkt het wel oorlog. Vijftien legervoertuigen staan er geparkeerd en zeker veertig militairen houden de boeren weg van de ingang. Straten om het gebouw zijn afgezet om de menigte op afstand te houden. Een week eerder houdt landbouwminister Carola Schouten nog voet bij stuk in de Tweede Kamer: die veevoermaatregel gaat er komen, hoe hard de boeren ook schreeuwen. Want als de boeren zich aan die maatregel houden, kunnen er maar liefst 75.000 nieuwe huizen worden gebouwd. Ze zegt het niet met zoveel woorden, maar dat is waar op dat moment de prioriteit van het kabinet ligt en dat beleid voert ze uit. Actiegroep Farmers Defence Force (FDF), die de demonstratie in Bilthoven organiseert, is woedend. Alternatieven die de groep aandraagt om het probleem tegen te gaan worden eerder al door de minister resoluut in de wind geslagen en ook het protest van een andere actiegroep, Agractie, is aan dovemansoren gericht. Die stelt dat veel boeren in de knel zullen komen als de maatregel echt van kracht wordt.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de Panorama - Jaar in Beeld of bekijk het op Blendle.