Made in China

Wanneer Nederland op 1 januari ontwaakt en katerig het ochtendnieuws tot zich neemt, wijst nog niets op het naderend onheil dat het jaar 2020 van zo goed als alle krenten zal ontdoen. We weten niet beter of het wordt een fantastisch jaar, met hoogtepunten als het EK voetbal, de Olympische Spelen in Tokio, het Eurovisie Songfestival in Rotterdam en natuurlijk de Dutch GP op het vernieuwde circuit van Zandvoort. Het coronavirus is letterlijk nog ver weg en nauwelijks nieuwswaardig. In plaats daarvan meldt de nieuwslezer een flatbrand in Arnhem waarbij een 39-jarige man en zijn 4-jarige zoontje om het leven komen. Oorzaak: vuurwerk. Er zijn sowieso weer meer vuurwerkincidenten gemeld dan een jaar eerder. De discussie laait weer op. Hoelang laat een verbod nog op zich wachten? Overig nieuws: Hudson’s Bay is definitief failliet. Alle Nederlandse filialen van het luxe-waren-huis gaan dicht. En dit jaar wordt in ons land het veelbesproken nieuwe 5Gnetwerk uitgerold, maar de overheid benadrukt dat daarbij geen overhaaste beslissingen zullen worden genomen.

De volksgezondheid staat voorop. Buitenlands nieuws: bij aanhoudende bosbranden in Australië zijn inmiddels zeven mensen omgekomen. Oostenrijk krijgt een ‘conservatief-groene’ coalitie. Tot zover het nieuws van 1 januari 2020. Over corona geen woord.

Bij tientallen bezoekers van de dagelijkse versmarkt wordt een nog onbekend virus vastgesteld

Verdachte vismarkt

Diezelfde 1 januari is ook de dag dat in de Chinese stad Wuhan, een miljoenenstad waarvan voorheen vrijwel niemand in ons land ooit had gehoord, de Huanan Vismarkt op last van de plaatselijke overheid gesloten wordt. Twee weken eerder is bij tientallen bezoekers van de dagelijkse versmarkt een nog onbekend virus vastgesteld. De dragers ervan vertonen symptomen die in eerste instantie vergelijkbaar zijn met die van een normaal griepvirus – een droge hoest, moeite met ademen, koorts –maar daarna al snel levensbedreigend blijken. Het nieuwe, dodelijke virus is net als het SARS-virus, dat in 2003 in Azië achthonderd doden eiste, een zogenaamd ‘coronavirus’, vernoemd naar de kroon (‘corona’ in het Latijn) waarmee de virusdeeltjes omhuld zijn. Het virus is immuun voor bestaande medicatie en bovendien uiterst besmettelijk.

Vrijwel alle besmettingen blijken direct of indirect te herleiden naar de Huanan Vismarkt, een zogenoemde wet market, zoals je die in heel Azië vindt. De markten danken hun naam aan de vele liters water waarmee na afloop van elke marktdag het slachtafval, het bloed en alle andere overtollige zaken van de betonnen vloer wordt gespoten. Vooral in het westen hebben de markten geen beste reputatie. Ze zouden niet alleen levensgevaarlijk zijn vanwege de gebrekkige hygiëne, maar ook vanwege de vele exotische diersoorten die er –legaal of illegaal – worden verhandeld. De markt in Wuhan, die zo’n duizend kramen telt, is daarop geen uitzondering. Anders dan de naam doet vermoeden wordt er niet alleen vis verhandeld, maar ook levende gordel- en schubdieren, vleermuizen, slangen, schorpioenen, apen en wasbeerhonden. Dieren die door westerlingen niet per se als voedsel worden beschouwd en die bovendien – vleermuizen en gordeldieren – een kwalijke reputatie hebben op het gebied van virussen. Het sterke vermoeden bestaat daarom dat op de beruchte markt het nieuwe coronavirus van dier op mens is overgesprongen, waarna het zich razendsnel kon verspreiden. Eerst onder de bezoekers van de markt, daarna onder de inwoners van Wuhan.

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in Panorama - Jaar in Beeld of bekijk het op Blendle.