Schaken slaat bruggen - bordspel is hipper dan ooit

'Schaken is echt niet moeilijk'

Jesús Medina Molina (51) bedacht een manier om meer mensen aan het schaken te krijgen. Hij zet zich in voor meer schaaktafels in openbare ruimtes in Nederland. “Schaken zei mij helemaal niets, tot mijn dochter problemen kreeg met rekenen. Ze is uitgebreid getest, maar daar kwam niets uit. Ik wilde haar helpen en ik had ergens gelezen dat schaken positief leren en de concentratie beïnvloedt. Dat leek me interessant, maar ik kon niet schaken. Daarom ben ik op You- Tube filmpjes over schaken gaan kijken en zo heb ik het mezelf aangeleerd en mijn dochter ook. Het grappige met schaken is dat je aan het rekenen bent zonder dat je het zelf doorhebt. Op die manier heb ik mijn dochter vooruitgeholpen. Het rekenen gaat nu beter. Schaken traint je hersenen, je brein. Mensen denken vaak dat het heel moeilijk is, maar dat hoeft niet. Als je tegenover iemand zit van hetzelfde niveau is dat leuk. Dan zit je met een biertje erbij samen met anderen te schaken. Dat is weer eens wat anders dan elkaar treffen bij het voetballen. Bijna alle gemeentes hebben plekken waar je kunt trainen, kunt hardlopen en andere sporten kunt doen. Waarom zou dat ook niet voor hersengymnastiek kunnen? We hebben in Nederland honderdduizenden mensen met dementie en schaken lost dat niet op, maar training helpt wel om het proces te vertragen.”

“Zien schaken, doet schaken, daar ben ik van overtuigd. De schaaktafels die nu al in zeventien gemeentes in Nederland staan, laten zien dat het werkt. Als er mensen aan het schaken zijn, komen daar bijna altijd anderen bij staan. Voor sommige schaaktafels moet je zelf de schaakstukken meenemen, maar soms staan de schaaktafels op een plein waar cafés omheen staan waar ze schaakstukken te leen hebben.

Bij de schaaktafels zijn ook introductiecursussen en workshops. Schaken is een oorlogsspel. Je bent zelf generaal van je eigen leger en je moet zorgen dat de koning van de tegenstander geen enkel vakje heeft waar die naartoe kan gaan. Dan wordt de koning aangevallen, dat is het doel en dan is het schaakmat. Er worden complete oorlogen nagespeeld op het schaakbord. Door schaken leer je vooruit te denken. Wat gebeurt er als ik mijn loper verzet? Hoe kan mijn tegenstander daarop reageren? Daarnaast maak je contact met anderen via schaken. Je ontmoet mensen buiten je eigen bubbel, mensen met wie je anders nooit in gesprek zou raken. Ook kun je met anderstaligen schaken, want hiervoor heb je geen taal nodig. Het is universeel.”

'We hebben een schaakspel bestaande uit shotjesglazen'

Michael Franken (48) schaakte als kind al veel. “Toen had je nog een stuk minder te doen, zeker op dagen dat het regende. Ik schaakte met mijn vader die mij een schaakbord gaf dat van mijn opa was geweest. Ik heb het schaken weer aan mijn zoon geleerd, maar eigenlijk doen we het te weinig. Soms heb je weer een opleving, zoals toen Harry Potter populair was. Toen was mijn zoon acht en kon hij twee jaar schaken. In deel één was het schaakspel de eindscène van de film. Dan denk je er weer aan en mijn zoon vond die film erg leuk, dus gingen we schaken. Hij raakte daardoor gefascineerd. Toen het schaakspel van die film in de winkel kwam in delen hebben we het bij elkaar gespaard. Dat heeft wel anderhalf jaar geduurd, maar we hebben het compleet. Dat geeft toch weer een andere dimensie aan schaken. We hebben nu ook een schaakspel bestaande uit allemaal shotjesglazen. Dat is heel grappig. Als je geslagen bent, moet je een shotje nemen. Wat we heel graag zouden willen, maar wat we nog niet hebben kunnen vinden, is een schaakspel dat je aan de deur kan hangen. Op die manier kun je beiden een zet doen als je er langs loopt. Schaken is een mooi strategisch spel. Je bent voortdurend vooruit aan het denken, een strategie uitzetten, dan denk je op een andere manier. Dat kan je nog weleens van pas komen. Ik werk zelf als projectmanager en dan helpt georganiseerd denken wel.

Als je van jezelf nogal chaotisch bent, dan kan schaken helpen om op een andere manier te leren denken, om wat georganiseerder bezig te zijn. Je moet altijd een paar stappen vooruitdenken.”

“In Amsterdam loop ik regelmatig langs het Max Euweplein waar een groot schaakspel staat. Daar zijn altijd mensen aan het schaken. Nu met corona wat minder, maar toch. Je ziet ook toeristen en anderen eromheen staan. Iedereen kijkt dan gefascineerd naar twee schakende mensen. Dat grote bord met schaakstukken van een halve meter spreekt tot de verbeelding. Je ziet ook dat de schakers soms een stuk verzetten met de voet, eigenlijk gewoon een schop ertegen geven. Dat gaat soms met wat meer irritatie als het even niet lukt. Dat is ook mooi. Het heeft meer impact als je met van die grote stukken schaakt. En het geeft mensen iets te doen.”

Benieuwd naar de rest van het artikel? Lees het in de nieuwste Panorama of bekijk het op Blendle.