Comeback van de zwaargewichten

Lange tijd waren de magie en de romantiek verdwenen uit het zwaargewicht boksen. De sport verkeerde in een diepe, diepe winterslaap. Maar drie maanden geleden genoot de wereld weer met volle teugen van de flitsende manier waarop de nieuwe bokskoning Anthony Joshua de oude krijger Vladimir Klitschko onttroonde. Gaan de gouden tijden van Muhammad Ali, Joe Frazier en George Foreman herleven?

Daar lag hij dan, Anthony Joshua. In de zesde ronde door zijn tegenstander Vladimir Klitschko met een paar rake klappen tegen de mat geslagen. Het einde leek nabij. Voor de eerste keer in zijn professionele carrière lag de nog ongeslagen 27-jarige golden boy uit Londen op zijn knieën. De scheidsrechter telde maar liefst tot acht voordat Joshua voorzichtig overeind krabbelde. In het immense Wembley, voor een thuispubliek van 90.000 toeschouwers, moest hij dieper gaan dan ooit tevoren. In al zijn achttien professionele wedstrijden had hij nog nooit een zevende ronde nodig gehad. Altijd sloeg hij zijn tegenstanders daarvoor al knock-out. Maar nu stond hij tegenover ‘Dr Steelhammer’: de 41-jarige Oekraïner die zich tussen 2006 en 2015 al wereldkampioen in het zwaargewicht mocht noemen. Joshua herrees uit de dood, stond op en herpakte zich. In de elfde ronde sloeg hij Klitschko met een uppercut tegen de grond. De Oekraïner kwam omhoog, maar ‘AJ’ sloeg hem opnieuw neer. Wéér stond de zwalkende Klitschko op, voordat Joshua hem naar de hoek dreef en hem een laatste paar tikken gaf. Toen greep de scheidsrechter in. Knock-out! De wereldtitel ging naar Joshua. De upcoming man, de olympisch kampioen van 2012, had gewonnen van de oude koning, de olympisch kampioen van 1996. Het voelde als een wisseling van de wacht. Als het begin van een nieuw tijdperk, waar zó lang naar was gesmacht.

Het gevecht staat nu al in de geschiedenisboeken als een klassieker. Boksliefhebbers zijn het erover eens: dit is het beste wat de sport te bieden heeft sinds drievoudig wereldkampioen Mike Tyson twee keer in het oor van Evander Holyfield beet. In Nederland werd het gevecht tussen Joshua en Klitschko uitgezonden door RTL 7. Oud-bokser Arnold Vanderlyde, drievoudig bronzen medaillewinnaar op de Olympische Spelen (1984, 1988 en 1992), nam de analyse voor zijn rekening. Drie maanden later is hij nog altijd lyrisch over de theatervoorstelling die zich in de ring afspeelde: ‘Het was een sensationeel, historisch gevecht van bijzonder hoge kwaliteit. Dit gevecht voerde ons terug naar de jaren zeventig en tachtig, naar de tijden van Muhammad Ali, Joe Frazier en George Foreman. Dit hebben we in jaren niet gezien. Hopelijk is er in de bokswereld iets aangewakkerd, waardoor we in de toekomst meer van dit soort gevechten krijgen voorgeschoteld.’

/ MAMA SAYS NO

Na het tijdperk van Lennox Lewis en Mike Tyson begon in 2003 de glans van het zwaar gewicht boksen te vervagen. In dat jaar beëindigde drievoudig wereldkampioen Lewis op 37-jarige leeftijd zijn carrière. Tyson vocht nog wel, maar was over zijn hoogtepunt heen. Het zwaargewicht boksen sloot zijn gouden tijdperk af en begon aan een ellenlange periode van duisternis. De VS bracht geen enkele sterke zwaargewichtbokser meer voort en verloor zijn heerschappij aan Oost-Europa, in het bijzonder aan twee broers uit Oekraïne: Vitali en Vladimir Klitschko. Twee niet bijzonder charismatische mannen, die nooit uitgroeiden tot boegbeelden van de sport. Hun levensverhaal is flinterdun als je het vergelijkt met dat van Muhammad Ali, die symbool stond voor de emancipatie van de zwarte Amerikaan. Vitali en Vladimir Klitschko lieten zich in het openbaar weleens uit over gevoelige politieke onderwerpen zoals ‘Rusland’ – Vitali werd na de beëindiging van zijn carrière in 2013 burgemeester van de Oekraïense hoofdstad Kiev – maar het grote publiek vond hen vooral oer- en oersaai. ‘Het is hen niet gelukt om de boksfans te inspireren,’ concludeert Arnold Vanderlyde.

Maar dat was niet het grootste probleem van de gebroeders Klitschko. Door hun onoverwinnelijkheid en hun dominantie veranderde de ooit zo magische sport in een veel te voorspelbaar schouwspel waarin niemand meer geïnteresseerd was. Hoe bewonderenswaardig hun succes ook is, het was de knock-out voor de sport. Tegen elkaar vechten deden de nummers één en twee van de wereld niet, omdat het elkaars broers waren. Het verhaal doet zelfs de ronde dat hun moeder hen ver bood tegelijkertijd in de ring te stappen. Dat zij degene is geweest die de sport bij zijn keel greep en de fans beroofde van een legendarische rivaliteit tussen twee giganten. Het was alsof Venus en Serena Williams niet tegen elkaar mochten tennissen. Legendarische gevechten hebben de twee broers in al die jaren nooit gevochten, grote rivalen hebben ze nooit gehad. Daarnaast dreef ook hun defensieve stijl de fans weg van de sport. Nooit veroverde de familie Klitschko de harten van de boksliefhebbers, evenmin van de Amerikaanse televisiezenders, die hun gevechten op den duur niet meer uitzonden. In het Klitschko-tijdperk daalde de interesse in het zwaargewicht boksen tot een dieptepunt.

Eindelijk, eindelijk werd in november 2015 de hegemonie doorbroken. Ruim twee jaar nadat Vitali Klitschko zijn carrière had beëindigd, was het de 28-jarige Britse Tyson Fury die de jongste Klitschko-broer Vladimir op punten versloeg. Tot een rematch tussen ‘The Gypsy King’ en ‘Dr Steelhammer’ kwam het nooit. De wedstrijd werd tot twee keer toe geannuleerd nadat Fury positief was getest op het gebruik van cocaïne en omdat hij met mentale problemen kampte. De oude koning was verslagen, maar zijn opvolger nam geen plaats op de troon. Het perfecte moment voor Anthony Joshua om hardhandig op de deur te kloppen. Tien jaar daarvoor was hij uit verveling gaan boksen. De zoon van Nigeriaanse ouders groeide op in Watford, waar hij in zijn jeugd op het criminele pad belandde. In 2010 werd hij in zijn trainingspak van de Engelse boksbond gearresteerd voor het bezit van cannabis. Na zijn schorsing nam hij deel aan de Olympische Spelen van 2012 in Londen, waar hij vijf jaar na het begin van zijn carrière de gouden medaille won. Kort daarop stapte hij van het amateurboksen over naar het profboksen. Sindsdien maakt hij met zijn gespierde torso indruk in de koningsklasse van de sport, het zwaargewicht, met als hoogtepunt zijn wereldtitelgevecht tegen Vladimir Klitschko.

/ BADR VS RICO

Als commentator van AVRO’s Sportpanorama maakte Ruud ter Weijden het gouden tijdperk van Muhammad Ali, Joe Frazier en George Foreman mee. Tijdens epische gevechten als The Rumble in the Jungle (Foreman–Ali) en The Thrilla in Manila (Ali–Frazier) was het de stem van Ter Weijden die te horen was in de Nederlandse huiskamers. Wanneer je hem nu vraagt of er parallellen zijn tussen het gevecht Joshua–Klitschko en de tijden van toen, moet hij lang nadenken voor hij zegt: ‘Op het eerste gezicht zou je denken van wel. Maar vergis je niet. In de hoogtijdagen van Ali en Frazier was het profboksen in ons land een nieuw fenomeen, dat alleen door de AVRO werd uitgezonden, terwijl er nog maar twee televisienetten waren. Dat betekende dat alle aandacht was gefixeerd op bijvoorbeeld een man als Muhammad Ali, die voor de wedstrijd met een grote mond verkondigde wanneer de tegenstander tegen het canvas ging en bovendien van zichzelf vond dat hij de mooiste en snelste bokser was die op aarde rondliep. Nuchtere Nederlanders vonden het prachtig als die grootspraak met een geweldig pak slaag zou worden beantwoord. Alles zat dus mee in die tijd. Wanneer wij deze gevechten om half vier in de ochtend op de buis brachten, hadden we hoge kijkcijfers. Dat lukt je nu, voor welk gevecht dan ook, zeker niet meer. Daarnaast speelt nog een ander aspect een rol. Er zijn diverse vechtsporten bijgekomen. Cagefight, kickboksen en bijna elke afgeleide daarvan zie je wel op een exotisch kanaal voorbijkomen.’ Ter Weijden doelt onder meer op Glory, de grootste kickboksorganisatie ter wereld, die onder anderen de Nederlander Rico Verhoeven onder contract heeft staan. De voorzitter van de Nederlandse boksbond, Boris van der Vorst, is het echter niet met Ter Weijden eens dat kickboksen een van de redenen is dat het zwaargewicht boksen internationaal gezien achterop is geraakt. ‘Kickboksen is vooral in Nederland groot, maar wereldwijd niet. Amerikaanse kickboksers komen naar Nederland en Duitsland toe om aan belangrijke wedstrijden deel te nemen. Wat ze bij Glory wél goed hebben gedaan, is het creëren van helden. Die zijn bij de vechtsportfans gaan leven. Ik ben weleens bij zo’n kickboksgala in Duitsland geweest, met Badri Hari en Rico Verhoeven. Nou, de tranen stonden in m’n ogen. De kwaliteit was drie keer niks. Maar die mannen worden wel neergezet als bad boys, als helden voor wie je naar het kickboksgala komt. Daarvan kan de bokssport nog veel leren.’

/ DEFINITIEVE COMEBACK?

De reden van de teloorgang moet volgens Van der Vorst meer worden gezocht in het feit dat de twee heersende Klitschko-broers geen rivalen hadden. In de hoogtijdagen was het zwaargewichtboksen nooit alleen Ali, het waren Ali, Frazier, Foreman en Norton die elkaar uitdaagden, jarenlang. ‘Die tijden gaan we nu weer tegemoet,’ denkt Van der Vorst. ‘Ik voorspel dat er gouden jaren in aantocht zijn. We gaan de wekker weer om vier uur ’s nachts zetten.’ Maar wie zijn die toekomstige uitdagers van Joshua dan? Wie zijn er in vredesnaam tegen hem opgewassen? Na zijn overwinning heeft Joshua niet alleen zijn interesse getoond in een rematch met Klitschko, maar deed hij ook een beroep op Tyson Fury. ‘The Gypsy King’ is na zijn cocaïneverslaving en zijn mentale problemen weer aan het trainen en wil in april 2018 in Wembley tegen zijn Engelse landgenoot vechten. Het zou het mooist denkbare affiche zijn, maar het is hoogst twijfelachtig of het daadwerkelijk zover komt. Sinds Fury in november 2015 Klitschko vloerde, heeft hij geen wedstrijd meer gevochten. Volgens de promotor van Joshua, de Engelsman Eddie Hearn, is Fury voorlopig nog lang niet in staat om het op te nemen tegen zijn pupil. Hearn liet in mei weten dat er drie realistische mogelijkheden zijn voor het volgende duel van Joshua: een rematch met Klitschko (waarvan begin juni de verwachtingen waren dat het deze optie zou worden), een gevecht met de 31-jarige Amerikaan Deontay Wilder of een gevecht met de 25-jarige Nieuw-Zeelander Joseph Parker. Maar hebben die laatste twee het wel in zich om de sterkste bokser van de wereld net zoveel tegenstand te bieden als Klitschko deed en de wereld daarmee opnieuw een adembenemende bokspartij te schenken? RTL 7-analyticus Arnold Vanderlyde durft het niet te zeggen. ‘De namen Wilder en Parker zeggen mij wel iets, maar ik kan hen niet goed voor de geest halen. Ik zou op YouTube moeten kijken om te zien op welk niveau zij zich bevinden. Dat zegt misschien al genoeg. Aan de top is het relatief dun gezaaid. In tegenstelling tot in de jaren zeventig en tachtig zijn de goede strijders niet voorhanden. Bovendien ben je er met één geweldig gevecht tussen Joshua en Klitschko nog niet. Nog zo’n prachtig gevecht zou uniek zijn. Eerlijk gezegd denk ik dat we van Tyson Fury niet te veel moeten verwachten, al zou het wel een geweldig verhaal zijn als het hem lukt om terug aan de top te komen. Dan ga ik zeker kijken.’ Ook oud-commentator Ruud ter Weijden gelooft niet in een definitieve comeback van het zwaargewicht boksen. ‘Dat het gevecht tussen Klitschko en Joshua veel aandacht kreeg, had in mijn ogen met twee afzonderlijke dingen te maken. De beschaafde wijze waarop ze elkaar voorafgaand aan de titelstrijd bejegenden. En natuurlijk het gevecht zelf dat door de wisseling van kansen en getoonde veerkracht van beide boksers, zelfs bij leken veel enthousiasme losmaakte. Aan de hand daarvan zou je voorzichtig mogen concluderen dat er weer enige punch zit in het boksen. Maar persoonlijk denk ik dat het van korte duur zal zijn.’

Ook boksen in Nederland is aan een opmars bezig

De gouden tijden van het Nederlandse boksen liggen al jaren achter ons. In 1928 won Bep van Klaveren olympisch goud en in 1984, 1988 en 1992 veroverde Arnold Vanderlyde de bronzen olympische medaille. In 1988 sloeg Regilio Tuur in de eerste ronde van het olympisch bokstoernooi van Seoul toenmalig wereldkampioen Kelcie Banks knock-out, waarna hij later als profbokser meerdere titels won. Daarna braken de magere jaren aan. In 2016 in Rio de Janeiro deden er voor het eerst sinds 1992 weer Nederlandse boksers aan de Olympische Spelen mee. Drie zelfs, Peter Müllenberg, Enrico Lacruz en Nouchka Fontijn, die zilver won. Het gaat goed met het Nederlandse boksen, ook met de breedtesport, stelt de voorzitter van de boksbond, Boris van der Vorst. ‘Dat Nouchka Fontijn primetime op tv werd uitgezonden, heeft de sport natuurlijk een boost gegeven. Met de financiële steun van NOC*NSF erbij lijkt alles nu op z’n plek te vallen. Momenteel doen zo’n 100.000 Nederlanders aan boksen, een flinke toename ten opzichte van een paar jaar geleden. Iedereen kent inmiddels wel iemand die (recreatief) bokst, van je buurvrouw tot je opa. Onze grootste uitdaging zit ‘m in het feit dat wij boksgala’s meer als event moeten neerzetten. Het gaat niet alleen om de sport, maar ook om de belevenis. Daarnaast is het jammer dat wij via de media nog altijd het grote publiek niet bereiken. Als een Nederlandse tennisser voor het eerst in de top honderd staat, haalt dat Teletekst. Maar dat er de laatste jaren vijf Nederlandse boksers de internationale top tien zijn binnengekomen, heb ik nergens gelezen.’

Zoveel brachten ze in het laatje:

1971 J. FRAZIER verslaat M. ALI: $ 2,5 miljoen

1974 M. ALI verslaat G. FOREMAN: $ 2,5 miljoen

1980 R. LEONARD verslaat R. DURÁN: $ 8 miljoen

1988 M. TYSON verslaat M. SPINKS: $ 13,5 miljoen

1995 M. TYSON verslaat P. MCNEELEY: $ 25 miljoen

1996 E. HOLYFIELD verslaat M. TYSON: $ 33 miljoen

2017 A. JOSHUA verslaat V. KLITSCHKO: £ 15 miljoen

Tekst: Marco van Nugteren