Iedere dag het nieuws dat echte mannen interesseert

Wapen vd week: de musket

Van Pistolen Paul tot Spaanse soldaten in de 16e eeuw

https://cdn.pijper.io/core/panorama-fallback2.png

Eerst even een anekdote. Járen, maar dan ook járen geleden - omstreeks 2002 - bezocht uw verslaggever eens de misdaadlegende "Pistolen Paul" Wilking, in zijn woning in de Amsterdamse Concertgebouwbuurt. De man - die bekend stond als verzetstrijder, wapenhandelaar, dierenmishandeling-bestrijder en allround verhalenverteller - was uitgenodigd om iets over zijn fameuze wapenverzameling te vertellen. Hij stond immers niet voor niets bekend als "Pistolen" Paul". Vol verwachting stapten wij zijn etagewoning binnen, in de hoop snel een Lüger P08 te mogen aanschouwen, danwel een Walther P99, het soort wapens waar de onderwereld gek mee is. Wie schetst echter onze verbazing bij de man niets van dit alles aan te treffen. Pistolen Paul, die ons te woord stond in een fraaie zijden ochtendjas vertelde al zijn zware wapens te hebben verkocht. De oude dag, de ziekte van zijn echtgenote, zijn eigen broze gezondheid, het hakte er allemaal flink in, en daarom moest er brood op tafel komen. Dus, zo vertelde hij, terwijl hij een Cubaanse sigaar op stak, waren de mooiste exemplaren uit zijn leven verdwenen. Wat hij nog wel had dat hing aan de muur: een vijftal roestige muskets.

Ietwat teleurgesteld schouwden wij de muur met de oeroude schietwapens aan. Fraai antiek, maar niet iets waarmee wij een een actueel bericht over de stand in wapenland konden brengen. De fotograaf die ook was meegekomen begon van zenuwen al op zijn nagelvlees te bijten.

"De musket, dat is verder een prachtig wapen hoor," zo sprak Paul met zijn doorrookte stem. Hij haalde er een van de muur en gaf het ons aan. Hij had er wel vijf. Zeg. Prachtige exemplaren die bij een antiekveiling zo nog enkele duizenden euro's zouden opleveren, zo beweerde hij.

Lontslot

Welnu de musket. Een kleine uitleg: zonder musket was er ook geen geweer geweest. En zonder geweer ook geen Kalashnikov. In die zin heeft het van oorsprong Spaanse wapen een enorme historische waarde. Het handvuurwapen stamt uit de zestiende eeuw. Het betreft een gladloops voorlader met een lontslot (meestal). Ofwel het eerste vuurwapen waarvan kolf, lade en ontstekingsmechanisme een geheel vormden. De vroegste muskets werden met een soort standaard afgeschoten, bijna nog als een kanon. Waarbij de ene gebruiker het standaard recht hield en de ander vuurde. Later werden ze wat makkelijker in het gebruik. Je mag gerust stellen dat de Amerikanen het Wilde Westen hebben veroverd met de musket in de hand. En ook de VOC, onze eigen kolonisators op de wereldzeeën gebruikten het bij hun zeeslagen. De musket veroverde zowel de Europese- als de Amerikaanse markt in hetzelfde tempo. 

Musketier

De musket is tot aan de 19e eeuw toonaangevend, totdat het wapen vervangen wordt door zogeheten achterlader-geweren. Iemand die een musket bedient mag zich een musketier noemen. En de naam Musket komt van het Franse woord Mousquette, wat staat voor de Sperwer-vogel, en dat verwijst op zich weer naar de wijze waarop de haan van het wapen naar beneden buigt tijdens het afvuren. Net als de kop van een sperwer dus.

Hert

Nog altijd is de musket in trek bij antiek- en wapenliefhebbers. Een enkeling gebruikt het zelfs nog steeds op de jacht. Met een goed onderhouden musket leg je nog altijd een hert neer. Net zoals vroeger de bison.