Massamoordenaar Ratko Mladić veroordeeld tot levenslang

Vandaag hoorde Ratko Mladić wat het Joegoslavië Tribunaal met hem voor had. De uitkomst van een proces dat zes jaar geduurd heeft.

Het al met al nog wel wat voeten in de aarde voordat het vonnis kon worden uitgesproken. De Servische legerleider is rond de klok van 11 uur uit de rechtszaal door bewakers verwijderd nadat hij begon te schreeuwen tegen de magistratuur. Eerder was hij al heel lang weg voor een toiletpauze. Never a dull moment met Ratko.

Uiteindelijk is hij ongeveer om tien over twaalf veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf, ondermeer op basis van een bewezen geachte misdaad als massamoord tegen volwassenen en kinderen in Srebrenica. Levenslang is de maximale straf binnen het Joegoslavië Tribunaal. Op de publieke tribune klonken volgens velen opgeluchte geluiden.

Akkoorden

Even een terugblik. We dachten in juli 1995 dat die vreselijke oorlog in 'Voormalig Joegoslavië' al bijna over was. Er waren al Dayton-akkoorden gesloten. Er was eindelijk internationale steun. De VN hield de boel een beetje in de gaten. Ondertussen hadden we onderdak gegeven aan vluchtelingen uit landen of streken die we jaren daarvoor nog enkel uit vakantiegidsen kenden: Kroatië, Slovenië, Bosnië, Macedonië en natuurlijk Servië. En die konden in veel gevallen weer terug.

Kant

Een kant kiezen was moeilijk, zo niet onmogelijk. De Serven waren duidelijk de agressor geweest. Maar wat de Kroaten onder leiding van Franjo Tudjman hadden gedaan uit wraak dat scheen er ook niet om te liegen. Eigenlijk, zo mag je nu wel zeggen,  was onze kennis- en ook onze betrokkenheid bij die oorlog misschien wel helemaal niet zo groot.

Balkan

Dat veranderde allemaal na Srebrenica. Toen waren wij, als Nederlanders, ineens een speler geworden in dit internationale drama op de Balkan. Onder leiding van Generaal Mladić (weten we nu) werd een hele vallei aan moslims bij Srebrenica in Bosnië 'gezuiverd'. Dat terwijl een in het nauw gebracht VN-peleton - onze eigen Dutchbatcommando - machteloos toe keek, en zelfs een ongemakkelijke toost uitbracht op de afloop. Vanaf dat moment hadden we niet alleen een nationale kop van jut - Commandant Thom Karremans - die zich in het ene na het andere debat diende te verantwoorden, terwijl de protesten in Den Haag van slachtoffers aanzwelden. We kregen er ook een nieuw woordje bij: Het Karremans-effect. Een soort uitleg van alles wat er bij ons als Nederlanders niet klopte- en niet lukte in die jaren. En we kregen een nieuw soort veteranen, de Dutchbat-mannen die Srebrenica hadden meegemaakt.

Tiran

En Ratko Mladić? De wrede tiran die de massamoord had uit laten voeren en daarbij mensen had samen gedreven, gedood en vervolgens had laten begraven? Die leefde een beschermd bestaan in het na-oologse Servië. Nog altijd had hij vrienden bij het leger- en in de politiek die hem steun verleenden, en bescherming boden. Tot 2009 ongeveer. Dat was het jaar dat we berichten kregen dat speciale operaties onderweg waren om hem op te pakken. Wat ook gebeurde. In 2011 zat hij ineens bij ons in Den Haag, bij het Joegoslaviëtribunaal. Bleek ogend, een grijs petje op, onverstaanbaar wauwelend over 'het onrecht' dat hem was aangedaan.

Straf

De massamoordenaar van Srebrenica is vandaag gestraft. Hij zal de rest van zijn leven tegen vier celmuren aan kijken. Eindelijk is het verlossende woord gevonnist.

Of al die moeders en vaders-, zonen en dochters-, broers en zussen van de omgekomen personen er iets aan hebben is ook maar de vraag. Hun leed zal voor altijd zijn, hoeveel spandoeken, marsen en herdenkingen er ook worden georganiseerd voor de slachtoffers van het bloedbad; de grootste massamoord op Europese bodem sinds de Tweede Wereldoorlog (opdat wij niet zullen vergeten).

Of al die moeders en vaders-, zonen en dochters-, broers en zussen van de omgekomen mannen er iets aan hebben is ook maar de vraag. Hun leed zal voor altijd zijn, hoeveel spandoeken, marsen en herdenkingen er ook worden georganiseerd.

Borrel

Thom Karremans zal vanavond misschien een borrel drinken, nu het recht heeft gezegevierd. Maar of hij er lekker van slaapt? We denken van niet.