Misdaadklassieker: Opa's laatste cokekunstje

De drugshandel kent zo zijn eigenheimers. Neem nou Harry van D., een man die al lekker van zijn AOW had kunnen gaan genieten, maar toch actief bleef. Dit verhaal van november 2016 is de klassieker van de week.

Giga-drugsvangst brengt 65+’er Harry van D. wéér voor de rechter

Opa’s laatste cokekunstje

Op vrijdag 9 mei halen politie en douane in Schotland 109 kilo cocaïne uit een loze ruimte bij het roer van kolenschip Cape Maria. Harry van D. (67) uit Aalsmeer wordt aangehouden. Het is niet voor het eerst dat deze 65+’er in verband wordt gebracht met grootschalige drugssmokkel. Panorama volgt de Nederlandse verdachten aan de Schotse westkust.

Tekst Hendrik Jan Korterink 

Largs is een slaperig dorp aan de westkust van Schotland, waar sinds 1263 – de slag tegen de Vikingen – niets noemenswaardigs meer is gebeurd. Tot er op maandag 5 mei van dit jaar drie Nederlanders ten tonele verschijnen met een auto, een opblaasbare speedboot, een James Bond-achtige onderwaterscooter en een duikuitrusting. Opmerkelijk zijn de leeftijden. Twee ‘jongens’ van 22 en 23 en een man van 48. Wat komen ze hier doen? Oké, je kunt hier eventueel duiken, het water in de buurt is diep genoeg, maar het is bepaald geen internationale toeristische trekpleister. Largs is een schuifeldorp: rollators, strompelende hoogbejaarden en welgestelde pensionado’s bepalen hier het straatbeeld. Er is een jachthaven, maar ook die ademt een dodelijke stilte.

De drie Nederlanders checken op maandag in bij hotel Brisbane House. Wat ze zelf waarschijnlijk niet weten is dat hun komst bepaald niet onopgemerkt is gebleven. Vanaf het moment dat ze het Verenigd Koninkrijk zijn binnengekomen zijn ze al gevolgd. Wat ze ook niet weten is dat op woensdag al een boot van de douane aan het patrouilleren was bij de haven van Hunterston, zes kilometer verderop.

De Schotse, Engelse en Rotterdamse douane en politie én de drie mannen zijn allemaal in blijde verwachting van de komst van de Cape Maria, een 289 meter lang en 87.000 ton zwaar schip dat op 15 april is vertrokken uit de haven van Puerto Nuevo in Colombia en dat onderweg is naar Hunterston met een lading kolen. Via een website kun je de route van het schip op de voet volgen als je een redelijk werkend wifinetwerk hebt. Dat hebben de mannen in het Brisbane House.

Maar op vrijdag is er in dit hotel vrijwel altijd een bruiloft en zijn alle kamers bezet. De mannen kunnen niet bijboeken en moeten verkassen. Ze kijken eerst bij het Willowbank Hotel, een kilometer verderop aan de boulevard. Nadat ze zich hier hebben laten informeren over internet en de kamerprijs vertrekken ze. Met als argument dat wifi niet goed werkt: dat vinden ze erg belangrijk. Vervolgens valt hun oog op het duurdere Seamill Hydro Hotel, 10 kilometer terug aan de kust. Onderweg daarheen passeren ze de haven van Hunterston. Ze zullen vast een paar keer naar rechts hebben gekeken om te zien of de Cape Maria er al ligt. Ze moeten verbaasd zijn dat dit niet het geval is: hij had er al moeten zijn. Het is niet voor niks dat ze maar tot vrijdag een kamer hebben geboekt: ze hadden gedacht de boel deze dag af te kunnen ronden, maar kennelijk is er iets niet goed gegaan.

Wat de mannen niet weten is dat het schip inderdaad al is aangekomen, maar op last van de douane naar een andere locatie is gedirigeerd, een kilometer of 3 uit de buurt, en daar voor anker is gegaan. Dat is de plaatselijke bevolking niet ontgaan, want dit is hoogst ongebruikelijk. Hier voor anker gaan brengt duizenden euro’s aan extra kosten met zich mee, daar moet een héél goede reden voor zijn.

Afzender Pablo Escobar

Het had allemaal in de nacht van vrijdag op zaterdag moeten gebeuren. Tegen het donker zouden ze in de buurt een speedboot te water laten en naar de Cape Maria varen. Eén man in de boot, de andere twee zouden diep onder water met de onderwaterscooter naar de achterkant van het schip manoeuvreren en daar de nylon koorden lossnijden en de pakketten in de boot hijsen. Maar dan had de Cape Maria aangemeerd moeten liggen in de haven, aan de loswal. Het is de vraag of ze intussen het schip hebben gelokaliseerd en of ze van plan waren ondanks de gewijzigde omstandigheden die vrijdagavond toch maar op pad te gaan. Waarschijnlijk wel: als ze echt onraad hadden geroken, had er maar één ding opgezeten: zo snel mogelijk wegwezen. Dat deden ze niet: op vrijdagavond zijn ze gewoon in hun nieuwe onderkomen en genieten ze van de luxe in het Seamill Hydro Hotel.

En dan ineens worden ze overrompeld door een overmacht aan politiemensen: Schotten, Engelsen en Nederlanders. Tegelijk is er een grote zoekactie op en om de Cape Maria. Duikers halen uit een loze ruimte bij het roer de pakketten met in totaal 109 kilo cocaïne. Verpakt in zeewaterbestendig plastic, vastgemaakt met oersterke nylon koorden. Gelijktijdig is er een arrestatiebevel voor Henri (‘Harry’) van D. (67) in Aalsmeer, vader en grootvader van ‘de jongens’, respectievelijk Roderick (23) en Daryll-Jay (22), en zakenpartner van hun begeleider: Arnold van M. (48).

In Schotland is het groot nieuws: zo’n grote vangst hebben ze hier al jaren niet meer gehad. De vorige was in 1991 in het 260 kilometer noordelijker landinwaarts gelegen Kingussie. Waar de straatwaarde van de vangst in Hunterston wordt geschat op 30 miljoen pond, was het toen 100 miljoen. Leverancier toen: Pablo Escobar, wellicht de grootste, maar in elk geval de bekendste Colombiaanse drugsbaron aller tijden. De twee Schotten die toen werden aangehouden zaten zeventien jaar in de gevangenis. Escobar ontsprong deze dans, maar ontliep uiteindelijk zijn straf niet: hij werd in 1993 tijdens een actie van de politie doodgeschoten.

Het Bruinsma-bordeel

Terwijl zijn zoon, kleinzoon en zakenpartner in Schotland in de boeien worden geslagen, valt een arrestatieteam in Aalsmeer binnen bij Harry van D.; kennelijk zijn er aanwijzingen dat hij niet alleen de grootvader, maar ook de ‘godfather’ is. Wie is deze Harry van D.? Vrienden van vroeger omschrijven hem als ‘een ouwe rocker’. Van de generatie die in de jaren zestig en zeventig met volle teugen genoot van het vrije blije leven. Harry staat dan bekend om zijn opvallende sportwagens en Amerikaanse limousines. Hij is baas van nachtclub Lady Chatterley aan de Zieseniskade in Amsterdam, een van de vaste bordelen van Klaas Bruinsma.

Lisa, een prostituee uit die tijd die ook Bruinsma goed kende, herinnert zich Harry nog redelijk goed. “Beetje een hippie. Stoere bink. Lang haar. Had de uitstraling van een biker, maar niet met veel tattoos.” Zij herinnert zich zijn knalgele Simca Matra. “Kon je met z’n drieën voorin zitten. Er hing altijd wel een crimineel sfeertje om die tent. De rechterhand van Bruinsma, Etiënne U., kwam daar ook. Ik heb nooit gemerkt dat Harry bezig was met drugs. Hij was iemand die met een seksclub meer kon verdienen. Cocaïne was toen nog helemaal niet aan de orde, er werd alleen in hasj gedaan.” Lisa en de meeste andere meiden houden het voor gezien als Harry zijn broer Hugo in de zaak introduceert. “Die moest het overnemen, maar dat ging niet. De meeste meiden wilden alleen zaken doen met Harry. Er kwamen steeds minder klanten en het werd steeds crimineler. Later is het een hotel geworden.”

In de jaren tachtig zit Harry vooral in Spanje. Als de politie daar hem in zijn Porsche Cabrio wil aanhouden, heeft Harry daar weinig oren naar. In de Porsche is op listige wijze een hele partij marihuana verstopt. In een poging te ontsnappen schiet hij een Spaanse politieman neer. Dat komt hem duur te staan: hij verdwijnt ettelijke jaren achter Spaanse tralies. Daar maakt hij kennis met Engelse en Colombiaanse medegedetineerden, aan wie hij later nog plezier zal beleven.

Na zijn gevangenisstraf verdwijnt Van D. jarenlang uit beeld en woont hij onopvallend in de buurt van Benidorm. Na verloop van jaren duikt zijn naam op in verschillende onderzoeken, maar doorgaans niet met bij het grote publiek bekende namen. Harry is erg low profile en werkt het liefst samen met familieleden en goede kennissen. Hij is bepaald geen drugsbaron met een hofhouding.

In een grote zaak is hij hoofdverdachte. Het gaat om de export van 500 kilo amfetamine naar Groot-Brittannië tussen maart 1995 en juni 1999. Geschatte waarde: 170 miljoen gulden. Hij wordt uitgeleverd aan Engeland en een veroordeling lijkt nabij. Maar het Nederlandse rechtssysteem is het Engelse niet. In Engeland moeten getuigen ten tonele verschijnen en gehoord kunnen worden. De opgeroepen getuigen zijn in dit geval ambtenaren van het ministerie van Justitie, maar ze komen niet opdagen. De Engelse rechtbank voelt zich zwaar geschoffeerd. Het gevolg is dat de rechter de zaak niet-ontvankelijk verklaart en dat Harry linea recta terug kan naar Nederland.

Uitgeleverd aan Engeland

Ook nu, met de Cape Maria, is er volgens zijn advocaat Henk Koopman een merkwaardig spel gespeeld. Er zou eerst zijn geprobeerd voldoende bewijs tegen Van D. te verzamelen om hem in Nederland veroordeeld te krijgen. Toen dat niet lukte, hebben ze ‘m maar naar Engeland gestuurd. Waar hij volgens Koopman niet veel te vrezen heeft: “Hij is onschuldig, er is geen bewijs.”

Wat hangt hem en de drie anderen boven het hoofd? In juli van dit jaar wordt Harry uitgeleverd aan Engeland en op vrijdag 29 augustus, precies vier maanden na de aanhouding, is het complete viertal bij de rechtbank in Leeds. Daar gebeurt nog niet veel. De eerstvolgende cruciale datum is 19 september. Dan is er een procedure waarbij de verdachten de kans krijgen te kiezen: willen ze dat er gepleit wordt voor ‘schuldig of voor niet-schuldig’. De tenlastelegging is wel duidelijk: samenzwering voor drugshandel vanuit Colombia, in de periode vanaf 1 februari 2014 tot 10 mei 2014. Allen beweren onschuldig te zijn. De drie mannen waren slechts op vakantie in Schotland. Dat er ineens een schip met cocaïne ten tonele verscheen, berust op toeval.

Kolenoverslag

Het is achteraf gemakkelijk vast te stellen dat het drugstransport vanaf het begin een kansloze missie was van Harry van D. en de zijnen: in februari hadden de opsporingsdiensten het al in de smiezen. Maar hoe? Op zichzelf was een transport met kolen naar Hunterston, de havenplaats aan de monding van de rivier de Clyde, niet bijzonder: de grootste tankers kunnen hier aanleggen en het is van oudsher een haven voor kolenoverslag. Dit transport moet al in Colombia de aandacht hebben getrokken. Degene die de cocaïne onder de Cape Maria hing was waarschijnlijk ook degene die het kolentransport organiseerde: dat is de beste manier om te weten waar je op welk moment moet zijn: om de drugs eronder te doen, om ze weg te halen.

Er zijn wat aanwijzingen dat er al veel langer een onderzoek liep tegen Harry van D. en Arnold van M., dat vanuit Nederland – met name Rotterdam - werd aangestuurd. Dat kan betekenen dat de mannen al veel langer actief waren en dat dit zo’n transport was waardoor een al lang bestaande succesvolle cokelijn eindelijk stukgaat. Of: het was na vele jaren inactiviteit een totaal nieuwe actie: ‘opa Harry van D.’s laatste kunstje’. Van D., die nog altijd over de oude contacten beschikte en nog één keer een klapper wilde maken.

In Engeland wordt Arnold van M. gezien als de Colombiaanse sleutelfiguur. Niet zo gek: hij woonde er. Heeft er een Colombiaanse vrouw en twee kinderen. Hij is ook vaak in Nederland: heeft hier ook twee kinderen. Hij kende Harry van D. ook goed. Er waren plannen om met Harry’s dochter een legale onderneming op te zetten, voor export vanuit Colombia.

In Nederland vragen we ons af waarom er van de Cape Maria geen ‘heterdaadje’ is gemaakt. Nu moet het bewijs komen uit telefoon- en internetverkeer en andere gemakkelijker te weerleggen bewijsmiddelen. Woordvoerder Richard Sellors van de Nationale Crime Agency in Leeds windt er geen doekjes om: men was bang dat de smokkelaars er ongezien met de buit vandoor zouden gaan. Het water is diep, in het donker zou men de duikers kunnen mislopen en dan stond de politie met lege handen.

Is er nu genoeg bewijs voor een veroordeling? En wat gaan de verdachten doen op 19 september? Kiezen ze voor schuldig of niet-schuldig? Als ze gaan voor ‘onschuldig’ volgt er een langdurige rechtsgang met een jury. Als die wel tot het oordeel ‘schuldig’ komt, kunnen er gevangenisstraffen tot dertig jaar worden opgelegd. Als ze wel schuld bekennen kunnen ze er – in de praktijk – van afkomen met een jaartje of zeven. Dat wordt nog even billenknijpen voor de vier Nederlanders. De Engelse gevangenissen staan érg slecht aangeschreven.

Meer 'bejaarden-coke' uit Zuid-Amerika

Harry van D. is niet de enige ‘opa’ die zijn pensioengat probeert te vullen met ‘een laatste kunstje’. In het voorjaar van 2011 is bij de rechtbank in Rotterdam het proces tegen enkele letterlijk oudgedienden onder wie ‘godfather’ Greg Remmers. Justitie ziet het als een smokkelzaak vanuit Brazilië, de verdachten zien het heel anders: Greg bijvoorbeeld was daar geweest vanwege interesse in onroerend goed en om te kijken of hij daar iets van plastische chirurgie kon laten doen. Er zijn veel telefoongesprekken afgetapt, bijvoorbeeld tussen Greg, Boy van P. en Boy H. Allen 60+, Boy H. is zelfs al 70. Er is in de Braziliaanse stad Itatiba 2260 kilo cocaïne gevonden in een loods, de heren worden ervan verdacht hierbij een rol te hebben gespeeld. In de financiering of bij de voorbereiding van het transport, dat wordt niet helemaal duidelijk.

Justitie denkt bij het woordgebruik in de getapte gesprekken aan ‘versluierd taalgebruik’. Greg en Boy H. hebben het over ‘een vriendin die een taxi zou reserveren, maar het is nog niet zeker of het feestje doorgaat’. De politie ziet hierin de voorbereidingen voor een vlucht, waarbij de taxi zou staan voor een vliegtuig. “De politie maakt er veel meer van dan het is,” lacht Boy schamper tijdens de behandeling van de zaak. “Het is stemmingmakerij die nergens over gaat. Idioterie.” Volgens hem gaat het in het gesprek over het feit dat hij naar het ziekenhuis moest. Greg is daar nog bij hem op bezoek geweest.

De grote man Boy H. is deze ochtend van de rechtszaak trouwens als een wandelend lijk naar binnen gestrompeld. Hij heeft last van zijn rug nadat hij met zijn scooter over de kop is gevlogen en tegen een geparkeerde auto is geknald. Tegen de zin van de behandelaars is hij uit het ziekenhuis in Amsterdam weggelopen. Hij wilde beslist zelf bij de zitting zijn.

Met die gesprekken was niks aan de hand, betogen de verdachten. “We kennen elkaar al heel lang, zo praten wij gewoon.” Boy H. heeft nooit met iemand over cocaïne gesproken: “Ik zit in de autohandel. Ik verhandel auto’s en trekkers met Afrika.”

De verdachten zijn op verschillende locaties geobserveerd en afgeluisterd. Bij een McDonald’s in Woensel, bij Van der Valk in Apeldoorn, bij restaurant Happy Garden in Amsterdam... Ze zeggen dingen als: “Morgen moeten er dingen gebeuren.” En: “We zijn bezig.” Waarmee, wil de politie weten. Waarom waren ze bij elkaar? “Voor de gezelligheid.” En: Boy H. en Greg kennen elkaar al heel lang, ze zijn vrienden, en Greg was bezig met grond aan te kopen in Brazilië, daar wilden de anderen ook wel in meedoen.

De rechter oordeelt mild. Wellicht mede gezien hun leeftijd blijft het bij enkele jaren gevangenisstraf. Wat bij de meesten ongeveer neerkomt op de tijd die ze in voorarrest hebben doorgebracht.

Harry van D. mag hopen dat de Engelse rechter voor hem ook zo mild zal zijn.