Column Jens Olde Kalter: De afschrikkende werking van levenslang

De afschrikkende werking van levenslang

“Een ongekend gewelddadig optreden,” zo oordeelde de Amsterdamse rechtbank in 2015 over de schutters van de dubbele moordpartij in de Staatsliedenbuurt eind 2012, “Een optreden waarmee u minachting toont voor de rechtstaat en waaruit blijkt dat er voor criminelen van uw kaliber geen plaats meer is in onze samenleving.” Een beter voorbeeld van minachting van de rechtstaat hadden, en hebben, we sinds die minuten durende knalpartij niet gehad. Schietend met automatische wapens vanuit een Audi RS4 door een woonwijk, met totale lak aan wie en wat er nog meer kon of konden worden getroffen door de ratelende 7.62mm kogels. Dus de agenten, die per motor de achtervolging hadden ingezet, konden  ook nog wel even worden ‘meegeveegd’. De samenleving, voegde de rechtbank er destijds aan toe, moest dan ook ‘voorgoed worden beveiligd’ tegen dit soort lieden.

Levend begraven

Maar dat beveiligen had de rechtbank ongetwijfeld voor ogen, een grotere reikwijdte dan alleen de schutters. Want wie in Nederland zo te keer denkt te kunnen gaan, wilde de rechtbank maar zeggen, die zullen wij levend begraven. Die komt nooit meer buiten. Aan u de keus. Is het liquideren sindsdien plots gestopt? Natuurlijk niet. Dat was ook niet de verwachting. Neem de  vergismoord eind 2016 op Djordy Latumahina. Een schrijnender voorbeeld van rücktsichtlosheid onder schutters is er niet: Djordy Latumahina’s auto werd van twee kanten onder automatisch vuur genomen, ook al zaten zijn vrouw en kindje erbij. De nabestaanden van Djordy vroegen de rechtbank om de eisen van het openbaar ministerie (dertig jaar gevangenisstraf voor de verdachte schutters) te overrulen en hen levenslang te geven. Niet ter genoegdoening of ter vergelding, maar met hetzelfde doel als bij de Staatsliedenbuurt-killers: opdat dit nooit meer gebeurt. “Nu zijn straffen van twintig jaar – waar dertig jaar cel in de praktijk op neer komt – bijvoorbeeld nog overkomelijk,” zei de vader van Djordy Latumahina. “Er is dan een stip aan de horizon. Dat moet veranderen. Anders stopt dit nooit.”

Levenslange celstraf

Theoretisch heeft vader Latumahina gelijk. Toch ligt het iets gecompliceerder. De moord op zijn zoon, en de oplossing ervan, toont maar weer eens aan hoe lastig het anno nu nog steeds kan zijn om zo’n zaak bewijstechnisch te ontrafelen. Ja, een liquidatie ‘goed’ uitvoeren, ‘zonder kleerscheuren’, is met alle technische surveillance van nu een stuk lastiger geworden. Big Brother is watching you. Maar mochten de schutters worden veroordeeld, dan gebeurt dat voornamelijk door het in kaart brengen van reis, bewegingen van de telefoon (en dus de auto) en de mazzel van een paar dna-sporen door het niet in de fik steken van een tweede vluchtauto. Was dat wel gebeurd, dan was deze zaak niet opgelost. Het gaat vooral ook om de pakkans dus. Gangsters calculeren dat zeker in. Desondanks gaat er wel degelijk een enorme dreiging uit van een levenslange celstraf, op straat LL genoemd. En niet alleen voor de schutters. Want op je 40ste vrijkomen wanneer je op je 20ste een duw krijgt, is echt iets anders dan weten dat je er op je 80ste nog zit. Dan wordt de bereidheid om naar een oplossing te zoeken toch wat groter, wat weer vervelend kan worden voor degenen die hen aanstuurden of de opdracht gaven. Voor je het weet staat er een officier van justitie bij je hitman in de cel. En kijk je als opdrachtgever zelf ineens in de spiegel van LL.